Cuộc chiến tranh đẫm máu ở dải Gaza đã bước sang tháng thứ bảy. Sáu tháng qua hàng chục nghìn người dân vô tội ở Gaza, ở Israel đã chết oan uổng. Lửa chiến tranh vẫn đang bùng cháy dữ dội, lan khắp Trung Đông.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres gọi vụ tấn công ngày 7/10/2023 là “ngày đau buồn cho Israel và thế giới”. Ông khẳng định “không gì có thể biện minh cho nỗi kinh hoàng mà Hamas đã gây ra”. Châm lửa thiêu nhà hàng xóm, lửa rơi cháy mình! Người dân lành Gaza cũng phải hứng chịu thảm cảnh đau thương do chiến dịch quân sự đáp trả của Israel.
Không ai nghĩ cuộc chiến lại kéo dài như thế, sau rất nhiều nỗ lực của các bên và sự can gián của cộng đồng quốc tế, nhất là Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Từng ngày, từng tuần, từng tháng nặng nề trôi qua, có những lúc những người quan tâm theo dõi nín thở tưởng vỡ tim, như khi quân đội Israel thông báo bắt đầu bơm nước vào hầm ngầm của Hamas ở Gaza nhằm phá hủy hệ thống “mê cung” dưới lòng đất.
Sáu tháng máu lửa và chết chóc, đói nghèo. Sáu tháng gieo rắc bao đau thương, gây ra những tác động to lớn đến các bên tham chiến, cũng như hệ thống kinh tế, an ninh toàn cầu. Nơi đây ngọn lửa vẫn đang bùng cháy dữ dội và dường như tình hình ngày càng tồi tệ hơn.
Cái lắc đầu ngao ngán của các nhà chính trị gia thể hiện sự bế tắc. Cuộc chiến ở dải Gaza và Israel chưa có hồi kết. Khi giải pháp chưa rõ thì điều đau thương lại rất rõ. Đó là con số mới nhất do Cơ quan Y tế Gaza cung cấp: Sáu tháng qua đã có 32.500 người Palestine ở dải Gaza chết, gần 75.000 người bị thương. Cuộc chiến đã đẩy 85% (trong số 2,3 triệu dân Gaza) phải di tản.
Tình hình cũng tồi tệ không kém ở Israel – bên bị động và trở thành bên chủ chiến. Đã có hơn 1.200 người Israel chết, khoảng 250 người bị bắt làm con tin. Cho đến đầu tháng 4 vẫn còn 134 con tin chưa được tha. Đấy chính là lý do chính quyền Israel tuyên bố không thể ngừng bắn.
Không thể ngừng bắn! Lực lượng Phòng vệ Israel công bố con số lạnh lùng: Từ đầu chiến dịch đến nay, họ đã thực hiện hơn 31.000 đợt không kích, tiêu diệt hơn 13.000 (trong số 30.000) chiến binh Hamas. Thật không gì đau xót hơn!
Mặc dù bị tiêu hao lực lượng rất mạnh, Hamas vẫn cố sức cầm cự. Ngoài các tiểu đoàn đang hoạt động ở thành phố Rafah thì Hamas vẫn còn một số đơn vị cấp tiểu đoàn đang “hồi sức” ở phía bắc. Chỉ huy Hamas vẫn tuyên bố, rằng năng lực rocket của họ vẫn chưa cạn kiệt và sẽ khiến cho quân của Israel thất điên bát đảo.
Cuộc chiến khiến cho cả hai bên chịu hậu quả nặng nề, ngày càng lún sâu vào tội ác. Kinh tế Israel suy giảm 20% trong ba tháng cuối năm 2023. Các hoạt động sản xuất bị ngưng trệ do thiếu lao động trầm trọng, vì lao động trong nước bị xua vào phục vụ cỗ máy chiến tranh, lao động ngoài nước tìm cách trở về cố hương để bảo toàn tính mạng.
Vết thương văn hóa, tinh thần đối với Israel cũng khá nặng nề. Uy tín sụt giảm đến đáy, đây là “tổn thất lớn, mang tính thế hệ”- bình luận của cựu chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi.
Còn với Palestine, cuộc chiến đã khiến cho hoạt động kinh tế của nước này giảm 1/3 cả về quy mô và giá trị, do cơ sở hạ tầng bị tàn phá, các hạn chế thương mại gia tăng. Khả năng hội nhập cộng đồng quốc tế của Palestine ngày càng xa vời.
Cuộc chiến Israel-Hamas đã và đang đổ thêm dầu vào lửa trong tình hình Trung Đông vốn bất ổn từ lâu. Các nhóm như Hezbollah, Houthis, cùng các nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn ở Iraq, Syria nổi dậy đã đẩy Trung Đông vào tình cảnh hỗn loạn. Đáng lo hơn, nhân dịp này, các nhân tố bên ngoài lợi dụng can thiệp vào khu vực.
Rất nguy hiểm khi nhóm vũ trang Houthis (Yemen) thể hiện sự ủng hộ Hamas đã tấn công tàu thuyền qua Biển Đỏ, làm gián đoạn tuyến vận tải biển trong khu vực, đẩy chi phí vận tải lên cao. Giá cước vận tải qua đường biển từ châu Á đến Bắc Âu đã tăng vọt lên 173%, từ châu Á đến Mỹ tăng 55%.
Nóng bỏng nhất là nguy cơ xung đột lan rộng đe dọa an ninh và ổn định khu vực sau khi Tòa nhà lãnh sự trong khuôn viên Đại sứ quán Iran tại Syria bị Israel tấn công tối ngày 1/4, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng, trong đó có một tướng cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).
Sự vụ chấn động này đang đặt các thành phố của Israel trong một bầu không khí căng thẳng đề phòng các cuộc tấn công trả đũa và châm ngòi cho một cuộc đối đầu mới nguy hiểm hơn. Chính quyền Israel đã chuẩn bị sẵn các phòng trú ẩn, đề phòng tình huống xung đột leo thang. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tăng cường hệ thống phòng thủ, thường trực các đơn vị chiến đấu và huy động máy bay chiến đấu để “sẵn sàng phòng ngự và tấn công trong mọi tình huống”.
Chính quyền Israel cũng đứng trước sức ép từ làn sóng biểu tình trong nước khi hàng chục nghìn người dân Israel đã đổ xuống đường kêu gọi chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhanh chóng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza nhằm giải thoát cho các con tin đang bị giam giữ.
Những diễn biến gần đây trên chiến trường và chính trường khiến Israel ngày càng bị cô lập, bị phản đối bởi cộng đồng quốc tế, trong đó có Washington. Khi chưa thể tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng ở Dải Gaza thì nguy cơ xảy ra một cuộc xung đột ảnh hưởng tới toàn bộ khu vực là khó tránh khỏi.
Súng vẫn nổ và máu vẫn đổ trong một thế giới hòa bình, hội nhập, với các tổ chức đa phương liên kết chặt chẽ và hùng mạnh hơn bao giờ hết. Con đường tiến tới thiết lập một nền hòa bình toàn diện và lâu dài chấm dứt cuộc xung đột Palestine-Israel đang nằm trong tay các sứ giả hòa bình. Lẽ nào các bộ óc thông thái, yêu chuộng hòa bình, thương yêu con người lại bất lực trước những kẻ buôn bán lương tâm và vũ khí?
H.Đ