Quyền định giá vàng trong thị trường vàng từ lâu bị thống trị bởi tiền của phương Tây đang chuyển về phương Đông.
Tương quan giá vàng và lãi suất
Theo RT, các nhà đầu tư chủ yếu giao dịch vàng dựa trên biến động lãi suất thực của Mỹ – nghĩa là lãi suất được điều chỉnh theo lạm phát. Vàng được mua khi lãi suất thực giảm và ngược lại. Logic là khi lãi suất tăng, các nhà quản lý tiền có thể kiếm được nhiều tiền hơn bằng cách chuyển sang trái phiếu hoặc tiền mặt, do đó làm tăng chi phí cơ hội của việc nắm giữ các tài sản không sinh lãi như vàng.
Tương tự như vậy, lãi suất thấp hơn khiến vàng – được coi là hàng rào chống lạm phát – trở nên hấp dẫn hơn. Mối tương quan này đặc biệt mạnh mẽ trong khoảng 15 năm qua.
Chuyên gia phân tích vàng Jan Nieuwenhuijs của công ty giao dịch kim loại quý Gainesville Coins giải thích: Các tổ chức phương Tây về cơ bản đã kiểm soát giá vàng và mua từ phương Đông trong các thị trường giá lên và bán cho phương Đông trong các thị trường giá xuống.
Điều này có ý nghĩa, bởi vì phương Tây về cơ bản bao gồm các nhà đầu tư có xu hướng theo đuổi mức giá cao hơn. Trong khi đó, phương Đông được đặc trưng bởi nhu cầu tiêu dùng nhiều hơn. Vì người tiêu dùng nhạy cảm với giá cả nên họ có xu hướng mua khi giá thấp và sẵn sàng bán khi thị trường đang tăng giá.
Vì vậy, vàng đã chảy từ Đông sang Tây trong thị trường giá lên và từ Tây sang Đông trong thị trường giá xuống. Tuy nhiên, chính các nhà đầu tư phương Tây mới là người cầm lái trong giao dịch này.
Đây là tình trạng đã được xác lập rõ ràng cho đến năm 2022, khi xung đột Nga – Ukraina xảy ra và Mỹ đã có bước đi táo bạo khi đóng băng khoảng 300 tỉ USD tài sản của ngân hàng trung ương Nga.
Trùng hợp là, năm 2022 là thời điểm lãi suất thực của Mỹ và vàng bị phá vỡ và chưa được phục hồi. Bắt đầu vào khoảng tháng 9.2022, giá vàng thực sự bắt đầu tăng ngay cả khi lãi suất thực vẫn không đổi. Từ cuối tháng 10.2022 đến tháng 6.2023, giá vàng đã tăng 17%.
Trong khi đó, đến năm 2023, lợi suất thực tế của Mỹ đã tăng (mặc dù có khá nhiều biến động). Theo mối tương quan cũ, đáng lẽ là giá vàng sẽ giảm, tuy nhiên, vàng lại tăng 15% trong năm này.
Một khía cạnh đáng chú ý khác là các nhà đầu tư phương Tây đã bán ròng vàng. Năm 2023, các quỹ ETF vàng đã chứng kiến dòng vốn chảy ra trong năm bất chấp giá vàng tăng. Chỉ trong 2 tháng đầu năm 2024, dòng tiền chảy ra của ETF lên tới 5,7 tỉ USD, trong đó 4,7 tỉ USD đến từ Bắc Mỹ – khi giá vàng đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại.
Lý do giá vàng tăng
Hai lý do chính của việc giá vàng tăng phi mã là các ngân hàng trung ương tăng mạnh dự trữ vàng và nhu cầu cực kỳ mạnh ở Trung Quốc. Theo tờ Financial Times, mức độ mua vàng của các tổ chức tài chính chính thức – đặc biệt là ở Trung Quốc và Nga – đã vượt xa những gì đã được báo cáo.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các ngân hàng trung ương đã mua kỷ lục mọi thời đại là 1.082 tấn vào năm 2022 và gần như đạt được con số đó vào năm sau. Cho đến nay, người mua lớn nhất là Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, tính đến tháng 2 vừa qua đã bổ sung vào dự trữ vàng trong 16 tháng liên tiếp.
Chuyên gia Nieuwenhuijs ước tính Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã mua kỷ lục 735 tấn vàng vào năm 2023, trong đó 2/3 là mua bí mật. Nhập khẩu ròng của khu vực tư nhân Trung Quốc đạt tổng cộng 1.411 tấn vào năm 2023 và 228 tấn chỉ trong tháng 1.2024.
Điểm này cho thấy rõ ràng là giá vàng ngày càng được quyết định bởi nhu cầu về vàng vật chất chứ không phải chỉ là đầu cơ. Và trên thực tế, các thị trường bán buôn vàng ở London và Thụy Sĩ – đại diện cho vàng của các tổ chức phương Tây – đã xuất khẩu ròng. Số vàng đó di chuyển về phương Đông.
Ông Nieuwenhuijs lập luận, việc mua vàng bí mật là một kiểu che giấu “phi USD hóa”. Điều này được thực hiện không chỉ vì việc vũ khí hóa đồng USD đã gây ra mối đe dọa không thể tưởng tượng được đối với dự trữ USD, mà còn vì cuộc khủng hoảng nợ đang gia tăng của Mỹ.
Đối với những nước nắm giữ lượng tài sản bằng USD đáng kể, chẳng hạn như Trung Quốc, đây là một viễn cảnh xấu và phải mất một chặng đường dài để hiểu được làn sóng mua vàng hiện tại.
T.P