Để ngăn chặn Trung Quốc xâm phạm lãnh hải năm 2022 Philippines đã lắp đặt nhiều phao nổi trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (370km) để khẳng định chủ quyền lãnh hải, Tuy nhiên Trung Quốc vẫn gia tăng hoạt động ngăn chặn các hoạt động của ngư dân hoạt động trong vùng mà Philippines tuyên bố chủ quyền, đặc biệt ở vùng Bãi Cỏ Mây. Nghiêm trọng hơn tàu Trung Quốc liên tục dùng vòi rồng áp lực lớn tấn công tàu hải cảnh Philippines.
Trước thực tế đó, Philippines đã tăng cường hợp tác với Mỹ theo Hiệp ước phòng thủ chung giữa Philippines và Mỹ (được hai nước ký năm 1951) cho phép hai nước hỗ trợ lẫn nhau nếu bị tấn công. Đầu năm nay Lầu Năm Góc khẳng định sẵn sàng hỗ trợ Minila nếu nước này gặp mối đe dọa từ quốc gia khác, thực tế là Trung Quốc. Mỹ và Philippines còn được các nước đồng minh như Úc và Pháp sẵn sàng tham gia cùng hoạt động ở Biển Đông để đối phó với Trung Quốc.
Từ ngày 22/8 đến ngày 8/5/2024 Mỹ và Philippines đã tổ chức cuộc tập trận Balikatan lần thứ 39 với sự tham gia của hơn 16000 binh sĩ Mỹ và 5000 binh sĩ Philippines cùng sự tham gia của lực lượng vũ trang Úc và Pháp.
Đáp lại hành động của Mỹ và Philippines, ngày 11/5 Bộ tư lệnh Chiến khu miền nam của Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã đưa tin về cuộc tập trận trên Biển Đông. Cuộc tập trận này Trung Quốc đã sử dụng tầu Zungi là tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường, được cho là một trong những tàu chiến mạnh nhất thế giới, cùng các tàu khu trục khác như, Haikou, Kunming và Xianning.
Cuộc tập trận này để thực hiện “tác chiến tấn công trên biển”, sẵn sàng tấn công các mục tiêu từ không trung, mặt nước và dưới nước.
Đặc biệt cuộc tập trận này tập trung vào các nội dung như chiến đấu trên biển, phòng không và chống tên lửa cũng như đối phó với tàu ngầm. Mục tiêu giả định không chỉ có các mục tiêu trên biển mà còn cả mục tiêu trên bờ và các phao nổi của Philippines. Thời gian tấn công không chỉ ban ngày mà cả ban đêm.
Trung Quốc đang thực hiện gia tăng tấn công bằng tên lửa từ tàu nổi và tàu ngầm, đó là thực tế từ vai trò của tên lửa trong cuộc chiến ở Ukraina.
Trong thời gian vừa qua ngoài việc bồi đắp các đảo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam thành các căn cứ quân sự với đường băng có thể cho các loại máy bay quân sự cất và hạ cánh, Trung Quốc còn triển khai nhiều tên lửa trên các đảo này. Gần đây Philippines cũng đang theo dõi, cho là Trung Quốc đang bồi đắp các đảo chìm ở gần Philippines.
Cuộc đối đầu trên Biển Đông giữa Mỹ, Philippines với Trung Quốc ngày càng căng thẳng.
H.L