Chuyến thăm Pháp vừa qua của ông Tập Cận Bình như thường lệ đã được ngoại giới để ý tới từng chi tiết. Từ những điểm ‘đáng xấu hổ’ trong ngoại giao cho tới những tình tiết bí hiểm trong đối nội đã cho thấy những ‘gánh nặng’ của ông.
Từ ngày 5 đến ngày 9 tháng 5, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm Pháp, Serbia và Hungary. Các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ đã quảng bá rầm rộ chuyến thăm này, tuy nhiên vẫn không thể kiểm soát được truyền thông và dư luận bên ngoài Trung Quốc. Nhà bình luận gốc Hoa, Chung Nguyên (鍾原) đã chỉ ra một số khoảnh khắc đáng xấu hổ của ông Tập.
Thảm đỏ ở Điện Elysée không đủ dài?
Ngày 5/5, chuyên cơ của ông Tập Cận Bình đến sân bay Paris, Thủ tướng Pháp đến chào đón ông. Thảm đỏ được trải từ sảnh khởi hành tới máy bay, đây được coi là nghi thức ngoại giao thông thường.
Ngày 6/5, ông Tập Cận Bình tới Điện Elysée để gặp Tổng thống Pháp Macron. Ông Macron chào đón ông Tập ở cửa nhưng thảm đỏ chỉ được trải một đoạn đường ngắn. Xe của ông Tập Cận Bình đậu cạnh thảm đỏ nhưng ông Tập không thể bước lên thảm đỏ khi xuống xe.
Tại sao thảm đỏ ở Điện Elysée lại ngắn vậy? Nhà bình luận gốc Hoa, Chung Nguyên giải thích rằng, điều này có thể không phải vì người Pháp không hiểu phép xã giao mà nhiều khả năng là vì họ muốn giữ cho Cung điện Elysee chân thực nhất có thể. Vỉa hè rải sỏi nguyên bản vẫn được giữ lại trong sân Điện Elysée và không được lát bằng gạch vuông hiện đại. Trong mắt ĐCSTQ, điều này có thể hơi tồi tàn, nhưng đối với Pháp, đây là lịch sử quý giá.
Thảm đỏ của Cung điện Elysée không được trải ở lối vào sân, có lẽ vì ô tô có thể chạy vào sân và chỉ một khoảng là đủ để đi thẳng vào lối vào của cung điện. Những cảnh tượng như vậy không thể xuất hiện trên camera của đài CCTV và Tân Hoa Xã, các cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ, nếu không sẽ coi như lãnh đạo ĐCSTQ đã bị thiệt thòi. Lễ đón tiếp cũng tương tự.
Lễ chào mừng không có thảm đỏ
Vào ngày 6 tháng 5, Tổng thống Pháp Macron đã tổ chức lễ đón chính thức ông Tập Cận Bình tại Les Invalides (Điện Ăng-va-li-đơ) ở Paris. Thảm đỏ thường thấy đã không xuất hiện.
Điện Ăng-va-li-đơ ở Paris cũng là một di tích lịch sử. Nơi đây từng là bệnh viện tiếp nhận và điều trị các cựu chiến binh và thương binh. Nơi đây có lăng mộ của Napoléon và cũng là một trong những điểm thu hút khách du lịch.
Khu vực này cũng được bảo tồn như một di tích lịch sử và vỉa hè bằng đá nguyên thủy vẫn được duy trì. Trong mắt người Pháp, đây là sự tôn trọng lịch sử. Việc trải thảm đỏ trên con đường như vậy sẽ khó vận hành, không đẹp và có thể nguy hiểm hơn khi đi lại.
Nhà bình luận Chung Nguyên chỉ ra rằng, điều này trông rất khác so với lễ chào mừng chuyến thăm Trung Quốc của ông Macron cách đây một năm. Vào ngày 6 tháng 4 năm 2023, khi đến thăm Bắc Kinh, ông Macron đã bước xuống tấm thảm đỏ dài trong lễ chào mừng. Một năm sau, lễ chào đón chuyến thăm Pháp của ông Tập dường như thiếu thốn nhiều vì không có thảm đỏ.
Ông Tập Cận Bình đọc bản thảo trong buổi hội đàm
Sáng 6/5, ông Tập Cận Bình, ông Macron và Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen lần đầu tiên tổ chức cuộc họp ba bên. Có một số mảnh giấy trải trên bàn trước mặt ông Tập, và về cơ bản ông ấy đang đọc bản thảo khi nói, điều này khá khác biệt so với hai người còn lại.
Ông Macron và bà Von der Leyen cũng chuẩn bị sổ ghi chép riêng, có thể là để ghi lại những điểm chính của cuộc họp. Nhưng khi phát biểu, họ lại không đọc bản ghi. Trong khi ông Macron đang phát biểu, ông Tập Cận Bình vẫn đang nhìn xuống bản thảo.
Chuyến thăm Pháp lần này của ông Tập Cận Bình trùng với dịp kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Pháp. Năm 1964 trong Chiến tranh Lạnh, Pháp là nước phương Tây lớn đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với ĐCSTQ.
Sáu mươi năm đã trôi qua, mối quan hệ giữa hai nước rõ ràng đã gặp phải nhiều vấn đề. Khi các nước phương Tây đoàn kết ngăn chặn ĐCSTQ, họ gần như nhất trí từ chối mời lãnh đạo ĐCSTQ đến thăm lần này.
Tổng thống Pháp Macron cho rằng cần phải đích thân gây áp lực lên ông Tập để ngăn chặn ĐCSTQ ủng hộ cuộc chiến tiếp tục của Nga ở Ukraina. Bản chất của cuộc đàm phán giữa hai bên là khó khăn. Biểu hiện của đại diện hai bên tại cuộc gặp rất nghiêm túc. Cảm nhận bầu không khí thì thật khó có thể thấy được không khí kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước mà Bắc Kinh đang cố gắng thúc đẩy.
Tuy nhiên, ngoại giới đang chú ý nhiều hơn đến việc ông Tập đặt một chiếc cốc đen trước mặt, rõ ràng là khác với những người khác. Ngoại giới cho rằng ông vẫn lo lắng bị đầu độc. Một số người phân tích tư thế đi lại của ông Tập và cho rằng ông có thể đã tùng bị đột quỵ.
Những chi tiết mà truyền thông ĐCSTQ cố gắng hết sức tránh né đã bị các phóng viên truyền thông nước ngoài nắm bắt kịp thời.
Sự tương phản giữa người biểu tình và đám đông ‘chào đón’
Vào tháng 11 năm 2023, khi ông Tập Cận Bình đến San Francisco, Hoa Kỳ để tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC và gặp tổng thống Joe Biden, đám đông biểu tình với nhiều gương mặt người gốc Hoa đã tạo nên một khung cảnh ấn tượng. ĐCSTQ đã dàn xếp một số người để cố gắng gây rắc rối, ngược đãi và đánh đập các nhóm biểu tình này.
Lần này khi ông Tập đến thăm Paris, nhiều người biểu tình từ các nhóm sắc tộc khác nhau đã thu hút sự chú ý, bao gồm Tổ chức Ân xá Quốc tế, tổ chức Phóng viên Không Biên giới, người Duy Ngô Nhĩ và người Tây Tạng.
Nhà bình luận Chung Nguyên chỉ ra rằng, khi lãnh đạo ĐCSTQ đến thăm, các đại sứ quán và lãnh sự quán Trung Quốc ở nước ngoài sẽ thuê một số sinh viên Trung Quốc và quốc tế để chào đón họ. Tuy nhiên, do các nước phương Tây đang tăng cường nỗ lực chống xâm nhập nên ĐCSTQ không dám phạm quá nhiều sai lầm trong việc này ở Pháp, và cho đến nay vẫn chưa có báo cáo nào về nỗ lực phá rối các cuộc biểu tình.
Khi ông Tập Cận Bình đến thăm Hungary, bộ mặt thật của một số người được gọi là “người chào đón” phái đoàn Trung Quốc đã bị giới truyền thông chụp lại. Tư thế và vẻ mặt của họ không cho thấy họ thực sự muốn “chào đón” mà chỉ đang ‘làm việc’. Những người khác mặc đồng phục, có vẻ như họ có tổ chức hơn là tự phát.
Nhà bình luận Chung Nguyên cho hay, chính phủ Hungary thân cận với ĐCSTQ, vì thế đại sứ quán và lãnh sự quán của Trung Quốc ở Hungary có thể tương đối kiêu ngạo. Những người biểu tình có ít không gian hơn để hành động, và việc phản kháng cũng khó khăn hơn. Tuy nhiên, vẫn có những người biểu tình và họ được cảnh sát bảo vệ.
Ông Tập vừa thăm nước vừa có các biện pháp đề phòng đối nội nghiêm ngặt
Nhà bình luận Chung Nguyên cho rằng, khi ông Tập Cận Bình đưa ông Thái Kỳ (蔡奇) đi cùng, chắc hẳn ông Tập sẽ lo lắng Trung Nam Hải sẽ mất kiểm soát. Các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ liên tiếp đưa tin Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đến thăm Tân Cương từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 5.
Ông Đinh Tiết Tường (丁薛祥), Phó Thủ tướng Trung Quốc, thị sát Đại Liên và Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh; Vương Hỗ Ninh, Chủ tịch Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, thăm Quảng Tây từ ngày 6 đến ngày 8.
Ông Tập Cận Bình và ông Thái Kỳ không có mặt ở Bắc Kinh, ba thành viên còn lại của Thường vụ Bộ Chính trị cũng dự kiến rời Trung Nam Hải. Nhà bình luận Chung Nguyên cho rằng, có vẻ như người đứng đầu ĐCSTQ không yên tâm với họ, ông sợ có người bí mật gây rắc rối ở Trung Nam Hải khi ông đi vắng nên phải phái họ đi thị sát khắp nơi.
Hai thành viên còn lại của Ban Thường vụ là Triệu Lạc Tế (趙樂際) và Lý Hy (李希) đều chưa rõ tung tích. Những người thân tín của ông Tập, gồm Bộ trưởng Công an Vương Tiểu Hồng (王小洪) và Bộ trưởng An ninh Quốc gia Trần Nhất Tân (陳一新) có thể đã được giao nhiệm vụ theo dõi chặt chẽ những nhân vật chủ chốt.
Tại hai kỳ họp của ĐCSTQ vào đầu tháng 3, cái nhìn bí mật giữa ông Tập Cận Bình và ông Lý Cường đã bị giới truyền thông bắt được. Chắc chắn họ đã nhìn nhau, có lẽ họ càng sẽcảnh giác nhau hơn.
Ông Tập Cận Bình muốn đề phòng kẻ “mang cung tên” như trong dự ngôn “Thôi Bối Đồ” (推背圖), và đương nhiên ông Tập phải đề phòng ông Lý Cường, vì trong từ “Cường” có chứa “cung”. Ông Tập cũng cần phải cảnh giác với ông Vương Hỗ Ninh, vì người này quá quỷ quyệt và đã làm rất nhiều thủ đoạn xấu, có thể một ngày nào đó ông Vương sẽ bị lợi dụng.
Nhà bình luận Chung Nguyên nói rằng, tóm lại, khi đi thăm nước ngoài, tổng bí thư ĐCSTQ không thể gánh nổi cả việc đối nội hay đối ngoại, và hàng loạt nỗi bối rối cũng không thể che đậy được.
T.P