Kho vũ khí của lực lượng hàng không vũ trụ Nga liên tục được bổ sung mới và chúng ngay lập tức được sử dụng trong “chiến dịch quân sự đặc biệt” nhằm vào Ukraine.
Vũ khí mới có độ chính xác cao
Đầu tháng 3/2024, phía Ukraine phàn nàn về sự xuất hiện của loại bom mới có độ chính xác cao trong Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga. Họ đưa ra kết luận này sau khi kiểm tra mảnh vỡ của một loại vũ khí được tìm thấy trong đống đổ nát của một cơ sở hạ tầng quân sự bị phá hủy.
Tình hình nhanh chóng trở nên rõ ràng hơn khi các nguồn tin Nga sau đó đưa tin rằng “bom lượn đa năng đường kính 30 cm”, hoặc bom UMPB D-30SN, đã được đưa vào sử dụng trong lực lượng không quân tiền tuyến. Sản phẩm này đã bổ sung cho các loại vũ khí hàng không có độ chính xác cao hiện có và hiện đang được sử dụng để tấn công các mục tiêu của Ukraine.
Bom UMPB D-30SN được Nga sử dụng lần đầu tiên tại Quân khu phía Bắc trong cuộc chiến Nga-Ukraine vào đầu tháng 3/2024.
Trên thực tế, UMPB D-30SN là tên của một bộ thiết bị bổ sung được sử dụng cùng với bom nổ mạnh không điều khiển FAB-250 của Liên Xô trước đây. Bộ sản phẩm này biến một quả bom rơi tự do thành một quả bom lượn. Điều này cho phép máy bay thả chúng một cách an toàn từ nơi cách xa không phận do đối phương kiểm soát.
Các nhà phát triển đã trang bị cho nó một mô-đun có cánh và bộ điều khiển cho phép quả bom lướt về phía mục tiêu và điều chỉnh quỹ đạo dựa trên dữ liệu từ thiết bị dẫn đường. Loại bom này còn được trang bị động cơ tên lửa để tăng tầm bay. Nó có thể được phóng bằng máy bay (khi bom không được trang bị động cơ phản lực) hoặc bằng hệ thống pháo phản lực cỡ nòng lớn Tornado-S (với đạn 9M55K hoặc 9M544).
Đặc tính kỹ thuật
Bom UMPB D-30SN bao gồm một mô-đun thống nhất có cánh gấp, bộ phận đuôi và đầu thu chống nhiễu Kometa-M (được cho là có khả năng chống nhiễu gấp 300 lần bộ UMPK). Khi sử dụng UMPB D-30SN từ bệ phóng tên lửa, một “bộ chuyển đổi” được lắp đặt trên đó để kết nối với các bệ phóng tên lửa tiêu chuẩn. Khi đạt độ cao 15-20 km, tốc độ bom giảm từ Mach 4 xuống Mach 1,2, cánh xòe ra và khởi động động cơ đẩy nhiên liệu rắn. Động cơ này có thể tăng đáng kể tầm bắn và bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 90 đến 120 km.
Bom UMPB D-30SN có thể được phóng từ máy bay ném bom Su-34 hoặc từ mặt đất bằng bệ phóng tên lửa đa nòng Smerch hoặc Tornado. Hiện Nga mới chỉ công bố hình ảnh và video máy bay ném bom Su-34 được lắp đặt.
Vào tháng 3/2024, xuất hiện một số tin tức mới về việc sử dụng UMPB D-30SN ở các hướng và khu vực khác nhau của mặt trận. Từ một thời điểm nhất định tin về nó đã được đưa kèm các video tiêu diệt mục tiêu do máy bay không người lái trinh sát ghi lại. Ngoài ra, phía Ukraine cũng công bố sức tàn phá do các cuộc tấn công gây ra bằng loại bom mới này và những tài liệu hình ảnh này cho phép người ta đánh giá sơ bộ hiệu quả của chúng.
Ngày 25/3, một bức ảnh đã xuất hiện trên các nguồn mở cho thấy hình ảnh 4 quả UMPB D-50SN bay cùng lúc trong những giây đầu tiên sau khi tách khỏi máy bay ném bom Su-34. Vào thời điểm chụp, 3 quả đạn đã mở được cánh, trong khi quả thứ tư chưa khởi động cơ chế lượn. Nguồn ảnh khẳng định bức ảnh được chụp cách mặt trận khá xa. Phạm vi tới mục tiêu không được nói rõ, nhưng được cho là đạn sẽ phải bay xa hơn 50 km.
Tháp truyền hình Kharkov được cho là đã bị bom UMPB-30SN phá hủy ngày 22/4 trong trận tấn công Kharkov. Nó cũng được quân đội Nga sử dụng trong chiến dịch Chasiv Yar tháng 4 năm nay.
Bí mật phát triển
Có rất ít thông tin về sản phẩm UMPB D-30SN. Đặc biệt, không có thông tin về người tạo ra nó và khung thời gian phát triển. Có thể giả định rằng loại vũ khí này được một trong những tổ chức quốc phòng của Nga liên quan đến chủ đề vũ khí hàng không nghiên cứu phát triển. Doanh nghiệp này có lẽ là một phần của Tập đoàn Vũ khí Tên lửa Chiến thuật.
Dự án UMPB D-30SN có thể đã bắt đầu vào đầu thập kỷ hiện tại hoặc sớm hơn. Lẽ ra phải mất vài năm để thiết kế và thử nghiệm, gần đây sản phẩm mới có thể được thử nghiệm hiện trường. Qua tất cả các cuộc kiểm tra cần thiết, nó đã được giao cho quân đội Nga.
Xét từ quan điểm thiết kế, sản phẩm UMPB D-30SN là bom lượn có điều khiển có kích thước thu gọn với đặc tính bay cao và sức mạnh tối đa có thể có của đầu đạn. Quả bom được chế tạo với thân thuôn dài, trên đó lắp đặt một cánh xuôi gấp và bộ bánh lái hình chữ X.
Được biết, đường kính tối đa của bom đạt tới 300 mm. Các kích thước khác chưa được biết. Chiều dài của quả bom ước tính vào khoảng 2,6-2,8 m với sải cánh dài khoảng 2 m. Tổng khối lượng của bom không được tiết lộ dù được biết đầu đạn nổ phân mảnh nặng 250 kg.
Được biết, UMPB D-30SN có hệ thống dẫn đường kết hợp quán tính và vệ tinh. Hệ thống chống ồn được sử dụng, mang lại khả năng giải quyết nhiệm vụ chiến đấu cao. Hiện vẫn chưa được biết có liên lạc khi đang bay với nơi phóng cho phép quả bom được nhắm lại mục tiêu hay không.
Người ta cho rằng cánh gấp và hình dáng khí động học được cải thiện cho phép UMPB D-30SN thể hiện các đặc tính bay cao. Như vậy, ở độ cao và tốc độ phóng tối ưu, tầm bay lượn có thể đạt tới 100-120 km.
Tất cả các máy bay tiền tuyến lớn của Nga đều có thể được sử dụng làm “tàu mẹ” cho UMPB D-30SN. Trước hết, đó là máy bay ném bom Su-34. Máy bay tiêm kích và máy bay cường kích cũng có thể sử dụng các mẫu khác nhau, chỉ cần hệ thống điều khiển vũ khí được sửa đổi cho phù hợp.
Sản phẩm UMPB D-30SN được chỉ định là sản phẩm dành riêng cho nhiều loại máy bay và đề xuất sửa đổi nó dùng cho dàn pháo phản lực Tornado-S MLRS. Trong trường hợp này, quả bom được gắn thêm một động cơ tên lửa rắn và biến thành một loại tên lửa. Động cơ tên lửa đẩy nhiên liệu rắn giúp sản phẩm cất cánh, tăng tốc và đạt quỹ đạo thiết kế, sau đó động cơ tách ra và quả bom lướt về phía mục tiêu.
Khái niệm và kết quả
Loại bom lượn UMPB D-30SN mới được sử dụng ở mặt trận, nhưng đã thể hiện được ưu điểm tốt nhất của nó và bổ sung thành công cho các sản phẩm hiện đại khác. Dự kiến phiên bản dùng cho pháo phản lực nhiều nòng (MLRS) sẽ xuất hiện, cũng sẽ mang lại những ưu thế quan trọng.
Từ dữ liệu có sẵn, UMPB D-30SN có nhiều tính năng và ưu thế tích cực. Trước hết, là những chỉ số cao về tầm bay và độ chính xác bắn trúng mục tiêu. Điều quan trọng nữa là không có hạn chế khi lựa chọn máy bay mang và khả năng cơ bản là đặt được trên các nền tảng khác.
Đáng chú ý là ở cấp độ ý tưởng và thực hiện, sản phẩm UMPB D-30SN tương tự như mẫu nước ngoài hiện có. Không quân Mỹ được trang bị “bom đường kính nhỏ” GBU-39/B, được tối ưu hóa để sử dụng trên máy bay có khoang chở hàng bên trong. Trên cơ sở đó, trong thời gian gần đây, loại Bom đường kính nhỏ phóng từ mặt đất (GLSDB) dành cho MLRS đã được Mỹ cung cấp cho Ukraine nhưng đã không phát huy được tác dụng do tác chiến điện tử của Nga.
Ở mức độ ý tưởng và nguyên tắc chung, loại bom UMPB D-30SN của Nga tương tự như GLSBD. Đồng thời, các nhà thiết kế Nga đã tính đến kinh nghiệm nước ngoài và sản phẩm của họ có một số điểm khác biệt quan trọng. Vì vậy, quả bom của Nga nặng hơn nhiều, ít nhất là 250-270 kg so với 110 kg của bom GLSDB Mỹ, điều này mang lại ưu thế về sức mạnh. Ngoài ra, bom của Nga còn có tầm lướt lớn hơn. Đáng chú ý, phần điện tử của sản phẩm được chế tạo dựa trên kinh nghiệm sử dụng các hệ thống tương tự khi có thiết bị tác chiến điện tử của đối phương.
Theo dữ liệu từ Bộ Quốc phòng Nga, tỷ lệ bắn trúng của bom UMPB D-30SN trên chiến trường Ukraine cao tới hơn 90%. Dữ liệu này chứng minh đầy đủ khả năng tấn công chính xác của nó. Ngoài ra, UMPB D-30SN còn có khả năng chống nhiễu mạnh mẽ, cho phép xác định và khóa mục tiêu hiệu quả trong môi trường chiến trường phức tạp.
T.P