Nhiều nước nêu quan ngại về những diễn biến phức tạp trên Biển Đông thời gian qua, nhất là các hành động đơn phương vi phạm luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Các Hội nghị SOM ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS) và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) diễn ra từ ngày 7-8/6, tại Vientian, Lào.
Các Hội nghị đã kiểm điểm tình hình hợp tác và thống nhất định hướng phát triển các khuôn khổ liên quan thời gian tới, đồng thời rà soát chuẩn bị cho các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3/EAS/ARF và các Hội nghị cấp cao ASEAN+3 và EAS tại Lào lần lượt vào tháng 7 và tháng 10 tới.
Tại Hội nghị SOM ARF, các nước nhấn mạnh nhu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động và tận dụng Diễn đàn để thúc đẩy đối thoại và hợp tác về các vấn đề chính trị – an ninh cùng quan tâm, xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, nhất là trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực biến động nhanh chóng, phức tạp, với nhiều thách thức đa dạng và đa chiều.
Thảo luận về các vấn đề quốc tế và khu vực tại các Hội nghị, các nước chia sẻ quan ngại về những nguy cơ lớn đối với môi trường hòa bình, an ninh và ổn định khu vực, nhất là căng thẳng gia tăng tại các điểm nóng, như: Biển Đông, bán đảo Triều Tiên, xung đột Nga – Ukraine, tình hình Trung Đông, vấn đề Myanmar, cũng như các thách thức phi truyền thống đang nổi lên…
Dù còn một số khác biệt trong cách tiếp cận, nhưng các nước đều nhấn mạnh tuân thủ luật pháp quốc tế, kiềm chế, giảm căng thẳng, tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các khác biệt, tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Nhiều nước nêu quan ngại về những diễn biến phức tạp trên Biển Đông thời gian qua, nhất là các hành động đơn phương vi phạm luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của khu vực và thế giới.
Theo đó, các nước đề cao và khẳng định ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, thúc đẩy nỗ lực của các bên thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, và sớm đạt được Bộ Quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.
Phát biểu tại các cuộc họp, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam, chia sẻ quan ngại của các nước về tác động của các điểm nóng tới hòa bình, an ninh và ổn định khu vực. Thứ trưởng khẳng định các nước cần đề cao tham vấn, đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, đặc biệt các nước lớn, cần phát huy vai trò tích cực, trách nhiệm, đóng góp cho các nỗ lực giảm căng thẳng, tìm giải pháp cho các vấn đề.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt nhấn mạnh mong muốn của Việt Nam cùng các nước xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.
Thứ trưởng tiếp tục khẳng định cũng như đề nghị các đối tác tôn trọng và ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, đặc biệt là nguyên tắc kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, thượng tôn luật pháp quốc tế và UNCLOS; ủng hộ các nỗ lực thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, và tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình đám phán xây dựng Bộ Quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982.
T.P