Gần đây, quân đội Trung Quốc lại tiếp tục kêu gọi “sống thắt lưng buộc bụng”. Có nhà phân tích chỉ ra, trước đây quân đội Trung Quốc cũng từng hô khẩu hiệu này, nhưng bối cảnh hiện tại đã khác, nghĩa là họ thực sự đang hết tiền.
Báo Giải phóng quân của quân đội Trung Quốc ngày 20/6 đưa tin, Văn phòng Quân ủy Trung ương Trung Quốc mới đây đã ban hành văn bản về việc “xây dựng quân đội cần kiệm”. Trong đó đề cập đến việc “xây dựng vững chắc tư tưởng sống thắt lưng buộc bụng, tính toán kỹ lưỡng”, phải “nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống quân sự cũng như hiệu quả và lợi ích khi sử dụng các nguồn lực quốc phòng”.
Nhà bình luận thời sự người Hoa ở nước ngoài, ông Chung Nguyên (Zhong Yuan), nói với The Epoch Times tiếng Trung rằng, cái gọi là “xây dựng quân đội cần kiệm” hay “sống thắt lưng buộc bụng” đã được Trung Quốc nhắc đến nhiều lần trong mấy năm gần đây. Nhưng hiện nay, bối cảnh công khai kêu gọi sống thắt lưng buộc bụng đã khác, nó cho thấy chính quyền này không còn tiền cho quân đội nữa.
Chính sách phòng chống dịch bệnh Covid-19 hà khắc của Trung Quốc trong 3 năm từ năm 2020-2022 đã làm cạn kiệt tài chính của các địa phương. Kể từ nửa cuối năm 2021, làn sóng cắt giảm lương của công nhân viên chức đã lan đến hầu hết các tỉnh ở Trung Quốc. Trong đó, các khoản trợ cấp, tiền thưởng đã bị hủy bỏ hoặc cắt giảm. Sau khi chính sách Zero Covid kết thúc vào cuối năm 2022, nền kinh tế Trung Quốc vẫn tiếp tục đi xuống và khó phục hồi.
Những năm gần đây, các cơ quan ban ngành của đảng và chính quyền Trung Quốc thường xuyên nhắc đến cụm từ “sống thắt lưng buộc bụng”. “Báo cáo Công tác Chính phủ” của Trung Quốc vào tháng 3 năm nay cũng đề xuất rằng “chính quyền các cấp phải làm quen với việc sống thắt lưng buộc bụng”. Kể từ đó, nhiều địa phương đã kiểm soát chặt chẽ “3 khoản chi phí do nhà nước đài thọ” và thắt chặt chi tiêu nói chung.
Ở Trung Quốc, “3 khoản chi phí do nhà nước đài thọ” đề cập đến chi phí đi công tác nước ngoài, chi phí mua và vận hành phương tiện giao thông, và chi phí tiếp đãi công vụ. Các quan chức, cán bộ, công chức của đảng và chính quyền Trung Quốc thường lạm dụng 3 khoản chi này để dùng tiền công vào việc tư.
Vào cuối năm ngoái, một nguồn tin nói với The Epoch Times rằng các khoản trợ cấp mà vốn do chính quyền địa phương cung cấp cho quân đội cũng đã bị cắt giảm hoặc loại bỏ.
Ông Hoa (Hua), một người Trung Quốc từng phục vụ trong quân đội nước này, nói với The Epoch Times: “Rất nhiều chiến hữu của tôi trong quân đội đã mất rất nhiều khoản trợ cấp. Đã nửa năm trôi qua và họ vẫn chưa nhận được trợ cấp”.
Tuy nhiên, nhà bình luận Chung Nguyên cho rằng, trợ cấp của các địa phương có thể giảm, nhưng giới lãnh đạo cấp cao nhất của Trung Quốc có lẽ sẽ vẫn ưu tiên bảo đảm cho chi tiêu quân sự, đây thực sự là khoản chi lớn nhất dành cho duy trì sự ổn định. Kế đến là khoản chi để duy trì sự ổn định trong xã hội, và bảo đảm lương, đãi ngộ cho công nhân viên chức.
Ngân sách quốc phòng năm 2024 của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng 7,2%, theo một bản dự thảo báo cáo ngân sách được công bố khi Quốc hội Trung Quốc khai mạc phiên họp thường niên vào tháng 3 năm nay. Tuy nhiên, Đô đốc John C. Aquilino, cựu Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, từng cho biết vào tháng 4 rằng, dù suy thoái kinh tế, chi tiêu quân sự của Trung Quốc có thể sẽ “vượt đáng kể” mức 7,2% mà chính quyền này đưa ra.
Ông Chung Nguyên nói, “Trong ấn tượng của hầu hết mọi người, chi tiêu quân sự của Trung Quốc dường như là một cái hố không đáy, nhưng nó không thể tăng trưởng vô hạn. Nền kinh tế đang suy thoái và thu nhập tài chính [của họ] thu không đủ chi, chi tiêu quân sự chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng”.
Nhà bình luận này lấy ví dụ về việc đóng thêm hàng không mẫu hạm Phúc Kiến. Không chỉ tốn tiền đóng hàng không mẫu hạm, mà còn cần có một lượng lớn các loại máy bay đi kèm, cũng như các tàu khu trục và tàu ngầm hộ tống. Ngoài ra còn cần có cảng và các cơ sở khác tương ứng. Việc bảo trì hàng ngày và huấn luyện hàng nghìn thủy thủ cũng đều rất tốn kém.
Từ ngày 17-19/6 năm nay, Trung Quốc đã tổ chức một hội nghị công tác chính trị toàn quân ở Diên An. Ông Tập Cận Bình, người lãnh đạo Trung Quốc, đã phát biểu tại hội nghị này: “Hiện nay, tình hình thế giới, tình hình trong nước, tình hình đảng, tình hình quân đội đều đang có những chuyển biến phức tạp và sâu sắc, quân đội ta phải đối mặt với những thử thách chính trị phức tạp”.
Tại hội nghị công tác chính trị quân sự của Trung Quốc lần này, ông Tập Cận Bình đã đề cập đến việc bảo đảm thực thi chính sách và chế độ đãi ngộ cho quân nhân, đồng thời nâng cao cảm giác đạt được và cảm giác thuộc về cho các sĩ quan và binh lính. Ông Chung Nguyên cho rằng, điều này cho thấy người lãnh đạo Trung Quốc rất sợ việc quân đội gây rối loạn vì vấn đề đãi ngộ.
Ông Tập Cận Bình đã liên tục tăng cường đầu tư vào quân đội trong những năm gần đây, lương cho quân nhân trong các năm 2014, 2018 và 2021 đã tăng đáng kể. Bắt đầu từ ngày 15/10/2023, chính quyền Trung Quốc còn chính thức thực thi “Quy định tạm thời về bảo đảm đãi ngộ cho viên chức trong quân đội”.
Cùng lúc này, địa chính trị của Trung Quốc cũng trở nên xấu đi trong những năm gần đây. Trung Quốc không ngừng gây căng thẳng ở Biển Đông và eo biển Đài Loan.
Ông Chung Nguyên nói, nếu không thể cắt giảm lương và phúc lợi của quân nhân, rất có thể họ sẽ cắt giảm chi phí cho việc mua sắm trang bị và huấn luyện. Trung Quốc vẫn đang gia tăng đáng kể vũ khí hạt nhân, trên thực tế là đang đốt tiền và sẽ lấn vào chi phí cho các vũ khí thông thường. Điều này có nghĩa là việc nâng cấp trang bị thông thường của quân đội Trung Quốc có thể đã đến điểm ngoặt và khoảng cách với Hoa Kỳ sẽ ngày càng lớn.
Theo ông Chung Nguyên, “Tại thời điểm này, việc quân đội [Trung Quốc] công khai kêu gọi sống thắt lưng buộc bụng là một tín hiệu quan trọng khác cho thấy chính quyền này đang trên đà suy thoái hơn nữa”.
T.P