Sự bùng nổ của hoạt động livestream bán hàng không chỉ thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng trong nước, mà còn thúc đẩy việc giao thương xuyên biên giới, đặc biệt giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Làn gió mới trong giao thương Việt – Trung
Đêm đã khuya, không khí bên trong một phòng phát sóng trực tiếp tại Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc) một thành phố giáp với huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn, vẫn vô cùng sôi động.
Người dẫn chương trình đến từ Việt Nam đứng trước ống kính điện thoại di động, nhiệt tình quảng cáo đồ trang điểm cũng như quần áo, trong khi phía bên kia ống kính là hàng nghìn người tiêu dùng Việt Nam.
Ông Peng Yunfan, Phó tổng thư ký Hiệp hội thương mại điện tử xuyên biên giới Bằng Tường chia sẻ, với tờ China Business News rằng tại cơ sở phát sóng trực tiếp thương mại điện tử xuyên biên giới này, các mặt hàng phổ biến nhất được bán sang Việt Nam là quần áo và mỹ phẩm do Trung Quốc sản xuất.
“Trước đây, chịu ảnh hưởng từ phim truyền hình Nhật Bản, Hàn Quốc, người Việt cho rằng mỹ phẩm Nhật, Hàn là tốt nhất. Giờ đây, khi mỹ phẩm nội đẩy mạnh thương hiệu trên các sàn thương mại điện tử, họ đã chiếm thế thượng phong trong cạnh tranh”, ông Peng giải thích thêm.
Song song với hoạt động thương mại trực tiếp tại biên giới Việt-Trung, giờ đây, mô hình hoạt động “thương mại điện tử + phát sóng trực tiếp” đang thổi một làn gió mới cho hoạt động thương mại giữa hai nước.
Ngày 17/6, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách, cho biết tính tới tháng 3/2024, mỗi ngày có 4 – 5 triệu đơn hàng từ Trung Quốc vào Việt Nam với giá trị mỗi đơn hàng từ 100.000 – 300.000 đồng (khoảng 28-84 NDT), hàng ngày trung bình có khoảng 45 – 63 triệu USD, một tháng khoảng 1,3 -1,9 tỉ USD giá trị hàng hoá được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok….
Theo dữ liệu mới nhất, từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay, khối lượng xuất nhập khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới của Thành phố Bằng Tường đạt 3,34 tỷ NDT, tăng 466,88% so với cùng kỳ năm ngoái, đứng đầu Quảng Tây cả về quy mô và tốc độ tăng trưởng.
Trong đó, hình thức kinh doanh thương mại điện tử xuyên biên giới đang bùng nổ, trở thành động lực mới cho phát triển kinh tế địa phương.
Mở những cánh cửa kinh doanh mới
Bằng Tường là thành phố gần nhất của Trung Quốc với tỉnh Bắc Ninh – trung tâm phân phối đồ gỗ của Việt Nam. Tận dụng lợi thế địa lý này, Bằng Tường đã trở thành trung tâm phân phối quan trọng cho đồ nội thất gỗ cho Bắc Ninh.
Là một thương nhân kinh doanh trong ngành gỗ, ông Peng Yunfan từng tuyệt vọng khi sự cạnh tranh trong ngành ngày càng khốc liệt, đặc biệt là giới trẻ không còn ưa chuộng đồ nội thất bằng gỗ. Nhưng sau khi tiến sâu vào thị trường Việt Nam, một “cánh cửa mới” đã mở ra với ông.
Theo đó, ông Peng tiến hành nghiên cứu thị trường Việt Nam và Đông Nam Á, đồng thời tận dụng công nghệ truyền hình cũng như nguồn lực địa phương để thâm nhập thị trường, từ đó quyết định gác lại phương thức kinh doanh truyền thống để đầu tư vào các hình thức kinh doanh mới.
Hiện ông Peng Yunfan đang tham gia vào các hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới, tiến hành nghiên cứu thị trường cho các công ty có nhu cầu, cách nhắm mục tiêu vào các nhóm người cụ thể trên nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, đồng thời bắt đầu tham gia vào công việc điều khiển các phòng livestream bán hàng.
Tại Bằng Tường, ngày càng có nhiều người có suy nghĩ như ông Peng, kết quả là ngày càng nhiều công ty thương mại điện tử xuyên biên giới được thành lập sau đại dịch.
Vào tháng 4/2023, Thành phố Bằng Tường đã thành lập hiệp hội thương mại điện tử xuyên biên giới, với hy vọng tích hợp các nguồn lực của chuỗi công nghiệp như hậu cần kho bãi, đào tạo neo đậu, dịch vụ chuỗi cung ứng, thương mại xuất nhập khẩu và phát triển một “hệ sinh thái” thương mại điện tử xuyên biên giới với Việt Nam.
Lợi thế cho DN Trung Quốc
Trên thực tế, ngoài Bằng Tường, còn có nhiều thành phố biên giới Trung Quốc-Việt Nam phát triển cơn sốt thương mại điện tử xuyên biên giới dựa vào lợi thế địa lý, chẳng hạn như thành phố Đông Hưng ở Quảng Tây, chỉ cách thành phố Móng Cái (Quảng Ninh) một con sông.
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử không cần ra nước ngoài này thực tế đã mang lại thêm lợi ích cho các công ty Trung Quốc. Ngoài việc giảm chi phí và rủi ro về lưu kho tại Việt Nam, nó còn giảm đáng kể chi phí vận hành.
Trong thời đại phát trực tiếp, một sản phẩm có thể trở nên phổ biến chỉ sau một đêm và trở thành mặt hàng hot, nhưng nó cũng có thể không còn được ưa chuộng chỉ sau một đêm và trở thành mặt hàng bán chậm. Nếu một số lượng lớn sản phẩm của người nổi tiếng trên Internet được chuyển đến Việt Nam chậm trễ, người bán có thể sẽ bán chúng với giá thấp hơn, gây thua lỗ. Hơn nữa, nếu thương gia bán không hết và muốn vận chuyển hàng về Trung Quốc, ngoài chi phí hậu cần khứ hồi, họ còn phải trả thêm phí thông quan.
Vì vậy, việc đặt hàng tại các thành phố biên giới của Trung Quốc giúp tăng cường tính linh hoạt trong bán hàng rất nhiều. Điểm mấu chốt trong công tác thương mại điện tử xuyên biên giới của Quảng Tây năm 2024 còn đề xuất đổi mới mô hình nhóm hàng hóa thương mại điện tử xuyên biên giới và cơ chế hoạt động giữa các tỉnh và khu vực, thúc đẩy hình thành cụm kho hàng “Nam Ninh + Đông Hưng + Bằng Tường”.
“Tốc độ giao hàng là yếu tố rất quan trọng trong thương mại điện tử. Hàng hóa bán tại phòng phát sóng trực tiếp của chúng tôi vào sáng sớm có thể đến Hà Nội, được giao trong ngày, còn TP. HCM có thể nhận trong 3 ngày”, ông Peng Yunfan chia sẻ với STCN.
Cũng theo tờ STCN, bà Trần, một người dân Hà Nội thường xuyên mua sắm tại các phòng phát sóng trực tiếp thương mại điện tử, chia sẻ rằng mặc dù người Việt Nam cũng bán hàng trên các chương trình phát sóng trực tiếp, nhưng “phương pháp phát trực tiếp của Trung Quốc chuyên nghiệp hơn”.
Có gặp khó nếu Việt Nam siết chặt quản lý?
Báo cáo “Xu hướng thương mại điện tử Việt Nam năm 2024” cho thấy 32% người tiêu dùng trưởng thành Việt Nam mua sắm thường xuyên trên các nền tảng thương mại điện tử mỗi tuần; 22% người tiêu dùng mua sắm trực tuyến ít nhất một lần một tuần.
Theo số liệu từ Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, trong quý I/2024, tỷ lệ người tiêu dùng trực tuyến Việt Nam đã từng trải nghiệm mua hàng qua truyền hình trực tiếp lên tới 95%.
Với sự phát triển nhanh chóng của hoạt động phát trực tiếp thương mại điện tử xuyên biên giới, Việt Nam đang có xu hướng tăng cường giám sát thương mại điện tử xuyên biên giới.
Ngày 17/6, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phúc đã trình Quốc hội đề xuất sửa đổi Luật thuế giá trị gia tăng, trong đó đề nghị Chính phủ xem xét áp dụng mức thuế giá trị gia tăng 10% đối với các gói hàng nhỏ thương mại điện tử xuyên biên giới. Trong khi đó, theo quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam, các gói hàng nhỏ thương mại điện tử xuyên biên giới được miễn thuế VAT.
Tuy nhiên, nhiều dữ liệu cho thấy thị trường thương mại điện tử Việt Nam vẫn đang có tốc độ tăng trưởng bùng nổ. Năm 2023, thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ tăng trưởng hơn 25% so với năm 2022, đạt 25 tỷ USD (khoảng 181,5 tỷ NDT). Đến năm 2025, con số này dự kiến sẽ tăng lên 39 tỷ USD và Việt Nam sẽ trở thành thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất và lớn thứ 2 ở Đông Nam Á.
Điều này cho thấy Việt Nam vẫn là một “miếng bánh ngon” trong quá trình phát triển thương mại điện tử và sẽ là điểm đến được săn đón của các doanh nghiệp Trung Quốc.
T.P