Vụ ám sát Donald Trump tại sự kiện vận động tranh cử ở Pennsylvania đánh dấu cuộc khủng hoảng an ninh lớn nhất đối với Sở Mật vụ Mỹ trong nhiều thập kỷ và làm dấy lên hàng loạt câu hỏi.
Cơ quan này có thể sẽ phải đối mặt với một số cuộc điều tra sau vụ nổ súng ở Butler, Pennsylvania khiến cựu Tổng thống Donald Trump bị thương vùng tai bên phải và chảy máu. Một khán giả thiệt mạng và hai người khác bị thương nặng.
Vài giờ sau khi vụ việc xảy ra, nghị sĩ James Comer, Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện, tuyên bố rằng hội đồng của ông đang mở một cuộc điều tra và ông đã triệu tập Giám đốc Sở Mật vụ, bà Kimberly Cheatle, vào ngày 22/7.
Ông nói, các cá nhân đặc vụ đã thể hiện sự dũng cảm của họ, nhưng cũng nói thêm: “Có rất nhiều câu hỏi và người Mỹ yêu cầu có câu trả lời”.
Các quan chức Sở Mật vụ đã không tham gia cuộc họp báo của cơ quan thực thi pháp luật vào tối muộn hôm 13/7, nơi mà chính quyền cho biết họ sẽ tiến hành một cuộc điều tra toàn diện để xác định xem điều gì đã xảy ra.
“Chúng tôi không ở vị thế có thể bắt đầu suy đoán bằng cách nào, tại sao hay bất cứ điều gì vào thời điểm này”, đại diện cảnh sát bang Pennsylvania, George Bivens, cho hay. “Thật khó để có một địa điểm mở dành cho công chúng mà vẫn đảm bảo được an toàn cho họ trước mọi mối đe dọa có thể xảy ra, trước một kẻ tấn công rất kiên quyết”.
Charles Marino, người từng là đặc vụ giám sát chi tiết về Sở Mật vụ của ông Joe Biden trong nhiệm kỳ Phó Tổng thống của ông, cho biết: Cơ quan Mật vụ thường xuyên được huấn luyện cho nhiều tình huống khác nhau, “bao gồm cả trường hợp xấu nhất là một vụ ám sát nhằm vào một trong những yếu nhân được họ bảo vệ”.
Ông Marino cho biết cuộc điều tra tiếp theo của Cục Điều tra Liên bang (FBI) có thể sẽ tập trung vào việc lập kế hoạch an ninh cho sự kiện vừa qua của ông Trump, “bao gồm việc xem xét các nguồn lực và cách kẻ nổ súng có thể chiếm được vị trí tấn công cao bên ngoài khu vực sự kiện an toàn mà không được phát hiện và loại bỏ trước khi nổ súng”.
Donald Mihalek, một nhân viên Mật vụ cấp cao đã nghỉ hưu, gọi vụ ám sát này là sự kiện “lịch sử”, giống với vụ ám sát Tổng thống Theodore Roosevelt ở Milwaukee năm 1912. Roosevelt, khi đó là cựu Tổng thống đang tranh cử nhiệm kỳ thứ ba tại Nhà Trắng, đã bị bắn khi đang tham dự một sự kiện tranh cử. Ông may mắn sống sót sau vụ việc này.
Mihalek cho biết Sở Mật vụ có một nhóm chuyên đi thực địa trước để đánh giá địa điểm tổ chức sự kiện trong chiến dịch tranh cử, từ đó lập kế hoạch an ninh. Các đặc vụ sau đó sẽ thực hiện các biện pháp an ninh trong khu vực, xác định nhân sự cần thiết. Họ cũng làm việc với các tay súng bắn tỉa để kiểm tra các tòa nhà gần đó và khoảng cách của chúng tới vị trí Tổng thống hoặc ứng cử viên Tổng thống sẽ xuất hiện.
Ông Mihalek cho biết các sự kiện ngoài trời như ở Butler có thể là nhiệm vụ đầy thử thách. “Bạn không thể đóng cửa cả một thị trấn được”, ông nói.
Ông nói, mùa tranh cử khiến công việc đảm bảo an ninh càng khó khăn hơn. Trong khi lịch trình của Tổng thống Mỹ thường được vạch ra rõ ràng, thì lịch trình của ứng viên Tổng thống lại có thể thất thường với các sự kiện phát sinh vào phút chót. Điều đó khiến Sở Mật vụ có ít thời gian hơn để lên kế hoạch, ông Mihalek nói.
Sự kiện xảy ra ngày 13/7 có lẽ đánh dấu cuộc “khủng hoảng an ninh” lớn nhất đối với Sở Mật vụ kể từ khi Tổng thống Ronald Reagan bị kẻ tấn công John Hinckley Jr. bắn khi rời khách sạn Hilton ở Washington vào năm 1981. Reagan đã phải nằm viện 12 ngày sau khi bị bắn.
Greg Gitschier, cựu nhân viên Mật vụ, ca ngợi tốc độ di chuyển của các đặc vụ vào vị trí ở giữa ông Trump và hướng bắn.
Ông Gitschier nói: “Tôi nghĩ các đặc vụ đã phản ứng rất tốt, rất nhanh. Họ bao vây ông ấy (Trump) và che đậy cho ông, họ cố gắng đưa ông ấy vào chiếc xe limo bọc thép, khi ông ấy giơ nắm đấm lên. Với tính cách của ông ta, tôi không biết liệu họ có giữ được ông ta lại hay không, nhưng rõ ràng là họ đã tăng cường an ninh cho ông ta và khiến người khác khó tiếp nhắm vào ông từ tầm xa”.
Sự chú ý bây giờ sẽ đổ dồn vào bà Cheatle, Giám đốc Sở Mật vụ, một nhân vật kỳ cựu đã nắm quyền lãnh đạo cơ quan này từ năm 2022, sau một giai đoạn hỗn loạn khi họ phải đối mặt với những tranh cãi liên quan đến việc xử lý hồ sơ các cuộc điện thoại kể từ ngày 6/1/2021, thời điểm xảy ra cuộc tấn công của những người quá khích vào Đồi Capitol.
Một cơ quan giám sát của chính phủ cho biết Sở Mật vụ đã xóa nhiều tin nhắn văn bản được gửi trong khoảng thời gian 2 ngày xung quanh vụ tấn công Đồi Capitol – dữ liệu có thể làm sáng tỏ những sai sót về an ninh và hành động của ông Trump trong cuộc bạo loạn. Sở Mật vụ cho biết dữ liệu điện thoại của một số nhân viên đã bị mất trong quá trình thay đổi công nghệ được lên kế hoạch từ trước và phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Bà Cheatle đã trở lại Sở Mật vụ sau khi làm giám đốc cấp cao chuyên giám sát cơ sở vật chất, nhân sự và hoạt động kinh doanh tại PepsiCo Bắc Mỹ.
Trước đó, khi làm việc ở Sở Mật vụ, bà là người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ trợ lý giám đốc chuyên về các hoạt động bảo vệ. Việc bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo Sở Mật vụ đã đưa bà trở thành nữ giám đốc thứ hai của cơ quan này. Khi bà được bổ nhiệm, Tổng thống Biden cho biết ông và đệ nhất phu nhân Jill Biden đã biết Cheatle từ khi bà làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh cho ông thời ông còn là Phó Tổng thống.
“Tôi hoàn toàn tin tưởng bà ấy”, ông Biden nói vào năm 2022.
T.P