Mới đây, Philippines đã làm một điều chưa từng có trong lịch sử 40 năm ở khu vực châu Á Thái Bình Dương. Đó là cho Mỹ đặt hệ thống tên lửa hiện đại có tầm bắn đến 2.500 km, thêm nữa họ lại cũng tập trận cùng Mỹ với nội dung là mô phỏng việc chiếm lại các hòn đảo bị kẻ thù xâm lược, mà kẻ thủ ở đây thì có lẽ là Trung Quốc, thế cho nên Trung Quốc đã phản ứng cực kỳ gay gắt.
Vậy, tại sao Philippines lại làm như vậy và điều đó có ảnh hưởng đến Việt Nam không?
Như các bạn đã biết, Trung Quốc và Philippines vốn đã rất căng thẳng ở khu vực Biển Đông, hai quốc gia này cùng nhau tuyên bố chủ quyền những hòn đảo, bãi biển ngầm mà thực ra chúng đều thuộc về quần đảo của Việt Nam nhưng thôi chúng ta tạm không nhắc đến chủ quyền của Việt Nam, mà tập trung đi sâu vào mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc.
Philippines vẫn thường xuyên đưa tàu ra tiếp tế ở bãi đá mà họ bảo rằng đó là của họ, tàu Trung Quốc thì lại cũng ra để ngăn cấm, nhiều lần Trung Quốc còn xịt vòi rồng, thậm chí tông cả vào tàu Philippines, điều mà Trung Quốc cũng từng làm với các tàu của Việt Nam. Philippines lại là một đồng minh của Mỹ, hơn nữa Mỹ cũng rất quan tâm và họ có nhiều lợi ích ở khu vực Biển Đông.
Mới đây Mỹ và Philippines đã cùng nhau làm một điều mà Trung Quốc không thể chấp nhận thậm chí là bị đe dọa, đó là việc Philippines cho Mỹ đặt hệ thống tên lửa Tomahawk với tầm bắn đến 2.500 km, hệ thống tên lửa này được đặt tại Luzon phía Bắc – Philippines. Với tầm bắn 2.500 km tên lửa của Mỹ gần như có thể tấn công vào phần lớn lãnh thổ của Trung Quốc, bao trùm Đài Loan và thậm chí đến cả Triều Tiên. Thế nên đây là một điều cực kỳ quan trọng mà Mỹ đã làm trong ít nhất 40 năm gần đây. Tại sao lại như vậy?
Trong giai đoạn chiến tranh lạnh Mỹ và Liên Xô đều tích cực chạy đua vũ trang, bên nào cũng cố gắng tạo ra những siêu vũ khí hiện đại nhất, trong đó có những quả tên lửa với tầm bắn rất xa. Sau đó Mỹ và Liên Xô đều muốn giảm bớt căng thẳng nên họ thỏa thuận với nhau là sẽ không bên nào được thiết kế, thử nghiệm và lắp đặt những hệ thống tên lửa có tầm bắn từ 500 – 5.000 km và Hiệp định INF được ký kết để ghi nhớ điều này.
Bởi vậy, từ thỏa thuận đó Mỹ chưa mang tên lửa tầm bắn xa 500 km đến căn cứ quân sự nào, nhưng mọi chuyện đã bắt đầu khác đi vào năm 2018 khi mà ông Trump đắc cử Tổng thống, ông ấy đã hủy ngang các Hiệp định INF. Mặc dù Nga có đe dọa rất nhiều về việc Mỹ không nên làm như vậy nếu không muốn nhận hậu quả tồi tệ, nhưng ông Trump đã nói thường ít khi thay đổi. Giờ cả Nga và Mỹ đều thoải mái thích lắp tên lửa đâu thì lắp, tầm bắn bao nhiêu cũng tùy, miễn là đừng làm những khu vực nhạy cảm như Trung Quốc cảm thấy bất an, bởi nếu không thì dễ xảy ra chiến tranh. Đó là lý do mà giờ Mỹ có thể đặt tên lửa ở Philippines, với tầm bắn bao phủ phần lớn Trung Quốc.
Khi biết tin này, Trung Quốc đã ngay lập tức lên tiếng phản đối Mỹ, Trung Quốc nói rằng: Mỹ cần phải tôn trọng quan ngại an ninh của quốc gia khác, đồng thời Trung Quốc cảnh báo luôn Philippines rằng, họ phục vụ Mỹ như vậy thì họ sẽ phải trả giá đắt. Nhưng mà hiện Trung Quốc chưa làm gì cho thấy các xung đột có thể xảy ra, mọi thứ vẫn đang ở mức khẩu chiến nhưng mà theo các nhà phân tích thì sắp tới đây Trung Quốc có thể sẽ làm một điều rất đáng quan tâm với cả Việt Nam. Đó là Trung Quốc sẽ tiếp tục đẩy mạnh xây dựng căn cứ quân sự ở Biển Đông, cụ thể là trên mấy hòn đảo mà Trung Quốc chiếm giữ trái phép của Việt Nam. Thực ra, là Philippines có không cho Mỹ đạt tên lửa thì Trung Quốc vẫn cứ xây dựng căn cứ và phát triển căn cứ quân sự ở Biển Đông. Bởi lâu nay chẳng có ông nào đặt tên lửa ở Philippines thì Trung Quốc cũng đã xây dựng và hiện đại hóa rất nhiều hòn đào ở Biển Đông rồi.
Gần đây phương Tây đồn rằng; Trung Quốc đang có ý định đóng quân ở Campuchia, thế nên việc Trung Quốc tiếp tục hiện đại hóa quân sự ngoài Biển Đông là điều có thể đoán được, chỉ là cái việc Mỹ đưa tên lửa đến sẽ khiến Trung Quốc đẩy nhanh tốc độ hiện đại hóa quân sự ở Biển Đông mà thôi. Như các bạn thấy khi Trung Quốc đã hiện đại hơn các hòn đảo mà họ chiếm giữ ở Biển Đông thì các quốc gia xung quanh sẽ phải cảnh giác hơn nhất là Việt Nam, khi họ chiếm giữ trái phép nhiều đảo của Việt Nam và khoảng cách từ những hòn đảo này đến đất liền lại không xa lắm, tên lửa tầm trung thoải mái với đến rồi nên có thể Trung Quốc sẽ cố gắng bảo vệ cái thứ bịa đặt mà họ gọi là “đường lưỡi bò” ở biển Đông.
Nói về biển đảo, Philippines cũng tranh chấp đảo với Trung Quốc nên gần đây Philippines và Mỹ đã tổ chức một cuộc diễn tập quân sự bắn đạn thật, với việc mô phỏng việc chiếm lại đảo từ kẻ thù, cuộc tập trận này có tên gọi “vai kề vai” diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao leo thang và các cuộc chạm trán giữa Philippines và Trung Quốc, bao gồm cả việc sử dụng vòi rồng phun vào tàu của nhau và tranh cãi nảy lửa. Tất nhiên cuộc tập trận giữa Mỹ và Philippines họ đều tuyên bố, chúng tôi chỉ tập trận để nâng cao năng lực và khả năng tương tác giữa hai nước chứ chẳng nhắm vào ông nào cả nhưng mà thực ra nhắm vào ai thì chúng ta đều rõ.
Cuộc tập trận này có quy mô lớn với sự tham gia của khoảng 16.700 binh sĩ từ cả hai phía và không chỉ có Mỹ, Hải quân Úc và Pháp cũng đã lần đầu tiên tham gia cuộc tập trận. Tổng cộng có 14 quốc gia, trong đó có Nhật Bản và Ấn Độ cũng có mặt với tư cách là quan sát viên, các lực lượng diễn tập đều thực hiện các nhiệm vụ phức tạp trong nhiều lĩnh vực bao gồm an ninh hàng hải, phòng không và tên lửa, tấn công tên lửa, phòng thủ mạng và các hoạt động thông tin.
Trong đó, quân đội Mỹ và Philippines diễn tập mô phỏng chiếm lại các hòn đảo ở các khu vực cách Đài Loan chưa đến 300 km, điều này khiến Trung Quốc rất không hài lòng, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc Mỹ đã gây ra sự đối đầu quân sự và cảnh báo Philippines không nên đi theo “con đường sai lầm”.
Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc, đã chỉ trích cuộc tập trận rằng, cần phải chỉ ra bản chất của cuộc tập trận quân sự vai kề vai này là vô cùng tiêu cực, không chỉ có quy mô vượt xa những lần trước mà Mỹ – Philippines còn lần đầu tiên tiến hành tập trận ở khu vực tranh chấp ngoài phạm vi 12 hải lý tính từ lãnh hải của Philippines. Lực lượng tuần duyên của Philippines cũng lần đầu tiên triển khai đến sáu tàu cho cuộc tập trận này, không chỉ tập trận mà Mỹ cũng thường xuyên đưa tàu chiến đi qua các khu vực Đài Loan và Biển Đông, Trung Quốc cũng rất tức giận và cảnh giác cao độ với hành động này.
Ngay sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc đã gọi điện thẳng thắn với nhau, Trung Quốc phản đối việc Mỹ tuần tra vì họ vốn tuyên bố toàn bộ Biển Đông là của họ theo như cái “đường lưỡi bò” – bịa đặt mà họ vạch ra.
Ngược lại, Mỹ cũng tuyên bố là họ cứ tuần tra ở Biển Đông, Mỹ muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng tự do hàng hải của các vùng biển vốn được đảm bảo bằng Luật pháp Quốc tế đặc biệt là Biển Đông. Mỹ không công nhận yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông và thường xuyên tổ chức các hoạt động tuần tra với lý do họ đưa ra là “vì tự do hàng hải”, còn Trung Quốc đương nhiên là cứ phản đối, họ không phản đối thì đương nhiên là họ lại tự công nhận cái “đường lưỡi bò” ngu si mà họ bịa ra là sự dối trá.
Nhìn chung nói về Philippines, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã xấu đi rất nhiều so với thời gian trước. Có thể nói, Philippines đã đứng hẳn về phía Mỹ và thách thức Trung Quốc, không rõ với lựa chọn này Philippines có lợi cho việc tranh chấp biển đảo hay không, hay là mọi thứ sẽ tệ đi như thế nào. Liệu Philippines có như Ukraina hay không?
Nói về Việt Nam, Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trải phép phần lớn Biển Đông của Việt Nam, nơi dòng chảy thương mại hơn 3.000 tỷ USD đi qua mỗi năm. Năm 2016 Hội đồng Trọng tài của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982 đã nhấn mạnh: Trung Quốc không có cơ sở pháp lý, để yêu cầu quyền lịch sử đối với các nguồn tài nguyên ở Biển Đông. Tuy nhiên Trung Quốc bác bỏ phán quyết đó và đã xây dựng các cơ sở quân sự trên các đảo san hô đang tranh chấp, để củng cố yêu sách của mình.
Như vậy chúng ta đã tìm hiểu về mối quan hệ giữa Trung Quốc, Philippines và Mỹ. Các bạn thấy cách làm của Philippines như thế nào, có nên hay không?
T.P