Tổng thống Mỹ Joe Biden rạng sáng nay 22.7 tuyên bố rút lui khỏi cuộc đua tổng thống 2024, mở ra một quy trình chọn lựa ứng viên hiếm có.
Việc Tổng thống Joe Biden, người được đề cử của đảng Dân chủ, rút lui vào phút chót là điều hiếm thấy trong lịch sử bầu cử Mỹ hiện đại và là động thái có tính rủi ro cao, theo AFP.
Đại hội hỗn loạn?
Để chỉ định một ứng cử viên chính thức, các đại biểu từ tất cả 50 tiểu bang tham dự đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ để chính thức bỏ phiếu cho ứng cử viên dựa trên kết quả của các cuộc bỏ phiếu sơ bộ.
Ông Biden đã giành được số phiếu sơ bộ áp đảo và khoảng 3.900 đại biểu của đảng tham dự đại hội ở thành phố Chicago vào tháng 8 tới sẽ dành lá phiếu của họ cho ông.
Tuy nhiên, Reuters lưu ý rằng các quy tắc không ràng buộc họ phải làm như vậy và các đại biểu có thể bỏ phiếu cho người khác.
Với việc tuyên bố rút lui, ông Biden đang “nhả” các đại biểu của ông ra và có khả năng gây ra một cuộc xung đột giữa các ứng viên khác để trở thành người được chọn.
Điều đó đưa nền chính trị Mỹ trở lại thời xa xưa, khi các lãnh đạo đảng chọn ra một ứng cử viên thông qua việc thỏa thuận trong những căn phòng đầy khói thuốc và những vòng bỏ phiếu bất tận.
Theo Ballotpedia, dự kiến năm 2024 sẽ có khoảng 4.672 đại biểu, trong đó có 3.933 đại biểu cam kết và 739 “siêu đại biểu”, là những đảng viên cấp cao.
Để đảm bảo được đề cử, một ứng cử viên cần phải đạt được đa số phiếu, tức là có nhiều phiếu bầu hơn tất cả phiếu của những ứng cử viên khác cộng lại.
Nếu không ai đạt được điều đó thì sẽ xảy ra “đại hội thương lượng”, trong đó các đại biểu tự do thương lượng với lãnh đạo đảng.
Các quy tắc sẽ được thiết lập và sẽ có cuộc bỏ phiếu điểm danh cho những cái tên được đề cử. Có thể phải mất vài vòng bỏ phiếu để có người giành được đa số và trở thành người được đề cử. Lần cuối cùng việc này diễn ra là vào năm 1952.
Vào ngày 31.3.1968, Tổng thống lúc đó là Lyndon Johnson đã đưa ra một tuyên bố gây sốc giữa thời điểm Chiến tranh Việt Nam rằng ông sẽ không tái tranh cử.
Động thái này đã biến đại hội năm đó, cũng ở Chicago, thành một cuộc khủng hoảng chính trị với những người biểu tình trên đường phố và các đại biểu thiên tả tức giận trước lập trường ủng hộ chiến tranh của ứng cử viên do đảng chọn là ông Hubert Humphrey.
Sau thất bại đó, các tiểu bang chấp nhận rộng rãi hơn quy trình bầu cử sơ bộ và đại hội đảng đã trở thành sự kiện với kết quả được biết trước vì đã được xác định bởi các cuộc bầu cử sơ bộ.
Ai có thể thay ông Biden?
Ngay sau cuộc tranh luận tổng thống vào cuối tháng 6, các đảng viên đảng Dân chủ đã cố gắng bảo vệ ông Biden. Tuy nhiên, càng về sau, càng có nhiều lãnh đạo cấp cao công khai đặt câu hỏi về khả năng ứng cử của tổng thống đương nhiệm.
Một sự lựa chọn tự nhiên để thay thế vị trí của ông Biden sẽ là Phó Tổng thống Kamala Harris. Ông Biden đã ủng hộ bà Harris sau khi thông báo rút lui khỏi cuộc tranh cử 2024.
Thống đốc Gavin Newsom của bang California, Thống đốc Gretchen Whitmer của Michigan và Thống đốc Josh Shapiro của Pennsylvania cũng đã được đề cập.
Cơ hội của bên thứ ba?
Việc ông Biden bỏ cuộc đã đặt ra hy vọng cho một ứng viên bên thứ ba ngoài hai đảng chính là Dân chủ và Cộng hòa. Cho đến nay, không có ứng cử viên độc lập nào gây nguy hiểm cho hệ thống hai đảng thống trị của Mỹ, theo AFP.
Năm 1992, tỉ phú Texas Ross Perot, hoạt động với tư cách độc lập, đã giành được gần 19% số phiếu phổ thông.
Tuy nhiên, cuối cùng, do cách thức hoạt động của hệ thống bầu cử của đất nước, ông đã không nhận được một phiếu bầu nào trong số những phiếu bầu quan trọng nhất: phiếu bầu của 538 thành viên cử tri đoàn quyết định người chiến thắng cuối cùng.
T.P