Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người sống cho người khác, giữ mình liêm chính xứng danh kẻ sĩ, theo PGS-TS Phạm Quang Long, nguyên Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội.
Người trầm tính nhưng chu đáo, ấm áp
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng học trước PGS-TS Phạm Quang Long 7 khoá Khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp. Theo hồi tưởng của PGS-TS Phạm Quang Long, khóa của Tổng Bí thư có nhiều anh tài. Khi GS Nguyễn Kim Đính là Chủ nhiệm khoa, lại đúng dịp chuẩn bị kỷ niệm 30 năm thành lập nên cần sự góp sức của các cựu sinh viên mà Hội Cựu sinh viên khoa Ngữ văn ra đời. Ông Nguyễn Phú Trọng khi đó là một thành viên của hội này. Lúc đó, ông công tác ở Tạp chí Học tập- nay là Tạp chí Cộng sản. Trong hội, ông không phải là người “nổi nhất”, một phần vì ông trầm tính, khi việc gì được giao đều làm hết sức chu đáo nhưng không “xin việc”.
PGS-TS Phạm Quang Long cho biết, có lần ông Nguyễn Phú Trọng đạp xe đến nhà nhờ ông dạy thêm cho con gái ông môn văn để cháu thi đại học. “Ông ân cần, chu đáo, có gì đó hơi lạnh chứ không vồ vập. Tôi hiểu đó là sự đúng mực của người tự trọng”, PGS-TS Phạm Quang Long nhớ lại.
Thời gian ông Nguyễn Phú Trọng làm Bí thư Thành ủy Hà Nội, ông Long cũng rời trường ĐH Tổng hợp, trở thành Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội. Ông Trọng động viên ông Long: “Cứ làm rồi biết. Có ai dạy anh làm Bí thư đâu. Cái chính là mình tập trung cho công việc, vừa làm vừa học. Mình là dân tổng hợp mà”. Bí thư Thành uỷ cũng dặn ông Long: “Việc không dễ nên cứ phải cố. Nhất là mấy anh em phải bảo nhau mà làm. Anh chưa xin ai bao giờ nhưng trường hợp của em anh đã xin ý kiến Thường trực, đừng làm mất uy tín anh nhé”. Chỉ mấy câu thế thôi nhưng ông Phạm Quang Long nhớ mãi và tự dặn lòng, mình không thể để người xin mình về thất vọng.
Bí thư Thành ủy Nguyễn Phú Trọng năm đó cũng tới thăm chúc Tết gia đình ông Long trên cương vị lãnh đạo. Dù vậy, ông Trọng rất gần gũi, ấm áp. Ông nói với ông Long: “Tết, đến thăm cô chú tí. Vất vả hơn ở trường cũng đừng trách anh đấy nhé. Ăn cam nhà chú ngọt thế chắc việc chú cũng xuôi chèo mát mái thôi. Thôi, trò chuyện đủ rồi, anh về để chú còn lo việc khác”.
Ông Long cũng chia sẻ, nhiều đồng môn kể lại khi họp lớp, có nhiều người nhắc ông Nguyễn Phú Trọng rằng ông Trọng tốt nhưng hiền quá, họ cũng nhắc ông phải dùng quyền lực của mình để ngăn chặn cái xấu chứ không nên chỉ giữ mình. Ông Trọng khi đó nhỏ nhẹ: “Các bạn nghĩ vậy à? Mình sẽ cố gắng”, ông không tỏ thái độ gì, cũng không giải thích.
Lo chuyện nhỏ mà thật lòng, minh triết
Ông Long cũng có đôi lần được tham gia đoàn công tác cùng ông Nguyễn Phú Trọng. “Ông không muốn đoàn của ông có xe cảnh sát dẫn đường rú còi inh ỏi. Ông bảo bật đèn để người đi đường dễ nhận ra có xe khác là đủ, rú còi khiến người ta giật mình là không nên. Ông nói với mọi người: “Anh em địa phương quý thì mới mời mình ăn uống này nọ. Nhưng như thế vất vả cho anh em lắm. Mình cũng không nên cầu kỳ. Với lại, ăn thì cũng đến đủ thì thôi, cầu kỳ làm gì. Đừng lãng phí”. Ông lo cả đến chuyện nhỏ mà lo thật lòng chứ không mầu mè, làm dáng”, ông Long nhớ lại.
Ông Trọng cũng nhắc nhở anh em làm quản lý văn hóa: làm văn hoá khó lắm vì có phải ai cũng hiểu đúng đâu. Nhiều cái màu mè, hình thức mà cứ tưởng đấy mới là cái mình cần phấn đấu là nguy hiểm lắm. Đừng làm văn hóa theo kiểu phong trào. Phong trào cũng cần nhưng thực chất mới quan trọng. Thực chất là gì? Là con người, là bình an và hạnh phúc. Phải coi trọng văn hoá hơn. Đừng đặt mục tiêu Hà Nội là trung tâm kinh tế hàng đầu nhưng văn hoá phải là hình mẫu, là hàng đầu của cả nước. Bộ mặt của quốc gia cơ mà.
Chính vì thế, theo ông Long, khi chỉ đạo Chương trình 08 “Phát triển văn hoá, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh, thiết thực kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long Hà Nội” có vị đặt ra những yêu cầu không chuẩn nhưng cứ nói như “đúng rồi”, ông Nguyễn Phú Trọng nhỏ nhẹ khi tổng kết: “Văn hoá đa dạng lắm, nhiều cấp độ lắm. Anh em chúng em người trần mắt thịt chỉ nghĩ được đến thế thôi. Xin tiếp thu ý kiến của các anh chị nhưng xin cho làm như những gì đã chuẩn bị”.
“Rồi lúc ra về, ông vỗ vai tôi “khó chưa? Nhưng đừng nản nhé. Thấy gì đúng cứ thế mà làm. Thực tiễn sẽ kiểm nghiệm. Tôi lặng đi vì sự tế nhị và minh triết của ông”, ông Long kể.
Xứng danh kẻ sĩ
PGS-TS Phạm Quang Long chia sẻ, khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố trong cuộc chống tham nhũng không có vùng cấm, “ai không làm đứng sang một bên”, ông vừa hy vọng, vừa băn khoăn. Đó là vì có ông trước đó đã hứa” không chống được tham nhũng tôi xin từ chức” nhưng chức ông không từ, tham nhũng thời ông lan như dịch hạch và còn để lại di chứng đến giờ.
Nhưng rồi, PGS-TS Phạm Quang Long nhận thấy: “Ông Trọng nói ít nhưng cứ lẳng lặng đưa hết sâu chúa này đến sâu chúa khác vào “lò”. Nỗi đau của ông là có người ông tin cậy, mong muốn họ tử tế thì họ vẫn lừa dối ông. Niềm tin của ông đặt nhầm chỗ hay bị phản bội thì cũng thế. Ông đang tìm cơ chế nhốt bệnh ham, lợi dụng quyền lực, diệt tham nhũng từ gốc rễ”.
Cũng theo PGS-TS Phạm Quang Long: “Không ít kẻ đã ngã lòng, đã sống hai mặt nhưng ông thì không. Chỉ riêng việc ông dám dấn thân đến cùng vào con đường chống cái ác, cái xấu, nghĩ sao sống thế, kiên định sự lựa chọn của mình, sống cho người khác, giữ mình liêm chính thì đã xứng danh kẻ sĩ rồi, đáng kính trọng rồi”.
T.P