Các cuộc tấn công dữ dội xuyên biên giới vào tỉnh Kursk đã giúp Ukraine mở ra một mặt trận mới và giành quyền kiểm soát một số lãnh thổ của Nga. Tuy vậy, giới phân tích cho rằng đây có thể là sai lầm chiến lược của Ukraine.
Câu hỏi đặt ra là liệu Kiev có thể giữ được những vùng đất này trong bao lâu mà không để mất thêm một số khu vực trọng yếu ở Donbass.
Nga quyết chiến đến cùng
Tính chất rủi ro của canh bạc này được nêu bật vào cuối tuần qua khi chính quyền thành phố Pokrovsk, miền đông Ukraine kêu gọi người dân đẩy nhanh tiến độ sơ tán trong bối cảnh quân đội Nga tiến gần đến nơi đây sau nhiều tháng giao tranh dữ dội. Trong thông báo đăng tải trên Telegram, ông Serhii Dobriak, người đứng đầu chính quyền quân sự ở Pokrovsk cho biết: “Đối phương đang nhanh chóng tiếp cận vùng ngoại ô thành phố Pokrovsk. Họ chỉ cách vùng ngoại ô khoảng 10km và tình hình đang trở nên tồi tệ hơn”.
Lời cảnh báo của ông Dobriak là bằng chứng cho thấy Nga không hề giảm tần suất các cuộc tấn công vào những khu vực khác của Ukraine bất chấp chiến dịch xâm nhập biên giới mà Kiev thực hiện trong gần 2 tuần qua. Ngày 18/8, Nga cũng tuyên bố đã giành quyền kiểm soát ngôi làng Svyrydonivka ở Donetsk. “Nhờ các hoạt động tích cực, các đơn vị của nhóm Tsentr đã giải phóng khu định cư Svyrydonivka tại Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng. Các lực lượng khác cũng đang cải thiện vị trí dọc theo chiến tuyến”, Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ.
Ukraine cho biết đã giành quyền kiểm soát hơn 1.000 km2 lãnh thổ Nga kể từ khi phát động cuộc tấn công xuyên biên giới. Bộ Ngoại giao Nga ngày 16/8 cáo buộc Kiev lần đầu tiên sử dụng tên lửa phương Tây phá hủy một cây cầu bắc qua sông Seym ở khu vực Kursk, khiến một số tình nguyện viên sơ tán dân thường bị thiệt mạng. Sau bất ngờ ban đầu, Nga đã triển khai viện binh đến khu vực này. Theo Bộ Quốc phòng Anh, nhiều khả năng lực lượng tiếp viện của Nga không đến từ trục ưu tiên ở phía Đông Ukraine – nơi Moscow duy trì nhịp độ tấn công tương đối cao, đặc biệt là Donesk, mà đến từ hướng khác.
Tại Donetsk, các lực lượng Nga đang tiếp tục theo đuổi một cuộc bao vây chiến thuật đối với Ukraine ở phía đông nam Pokrovsk. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) đánh giá rằng lực lượng Nga có khả năng đã chiếm được Orlivka (cách Pokrovsk khoảng 35 km) và Zhelanne (cách Pokrovsk khoảng 20 km).
Trong nhiều tháng qua, Nga đã cố gắng gây áp lực cho các hệ thống phòng thủ của Ukraine trên toàn bộ chiến tuyến, nỗ lực giành thật nhiều vùng lãnh thổ trước khi tân binh Ukraine và các lô vũ khí mới do phương Tây tài trợ được triển khai trên chiến trường. Những thành quả mà Nga đạt được khá ít ỏi khi tiền tuyến hầu như không chuyển dịch. Nhưng bước tiến của Moscow về phía Pokrovsk đã khiến Ukraine và các nước phương Tây lo lắng. Nếu chiếm được Pokrovsk, Nga sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu chiếm toàn bộ các khu vực Luhansk và Donetsk ở miền đông Ukraine.
Phát biểu với truyền thông, ông Serhii Tsehotskyi – sỹ quan thuộc Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 59 của Ukraine cho biết, cuộc đột kích của Ukraine vào biên giới Nga không làm giảm các cuộc tấn công của Moscow vào khu vực Donetsk. “Nỗ lực tiến công của Nga không dừng lại dù chỉ trong một phút và các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn suốt ngày đêm”, ông Serhii Tsehotskyi nói.
“Sau khi phải đối mặt với cuộc đột kích bất ngờ ở khu vực Kursk, Nga dường như đang cố gắng làm mọi thứ để đạt được thành công ở một nơi nào đó”, quan chức này nhấn mạnh.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho rằng, lực lượng Nga đang “duy trì nhịp độ tấn công tương đối cao” ở Donetsk và điều này cho thấy bộ chỉ huy quân sự Nga tiếp tục ưu tiên tiến công ở miền đông Ukraine ngay cả khi Kiev đang gây sức ép với họ bên trong khu vực Kursk.
Ukraine mắc sai lầm chiến lược?
Đánh giá về chiến dịch của Ukraine nhằm xâm nhập biên giới Nga, Andrew Latham – chuyên gia nghiên cứu về quan hệ quốc tế tại trường đại học Macalester ở Mỹ cho rằng, Tổng thống Zelensky đang mắc sai lầm chiến lược khi chuyển hướng các nguồn lực quan trọng khỏi chiến trường chính để đạt được những lợi ích nhỏ.
Dù cuộc tấn công tỉnh Kursk thu thút sự chú ý và gây ra một số tổn thất cho Nga, nhưng chiến dịch này không làm thay đổi được những yếu tố cơ bản của cuộc xung đột. Nga vẫn là một cường quốc quân sự đáng gờm với kho vũ khí khổng lồ và có khả năng răn đe hạt nhân. Ukraine, dù thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc đẩy lùi đối phương, nhưng vẫn khó có thể vượt qua sự chênh lệch quá lớn này.
Quan trọng hơn, việc chuyển hướng lực lượng khỏi chiến trường chính là một tính toán đầy rủi ro có thể dẫn tới hậu quả khôn lường. Mỗi binh sỹ, mỗi xe tăng và pháo binh mà Ukraine triển khai trong cuộc xâm nhập biên giới Nga đều gây trở ngại cho nỗ lực của Kiev nhằm giành lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Những nguồn lực này nếu tập trung vào tiến tuyến, có khả năng mang lại lợi ích hữu hình như làm suy yếu tuyến phòng thủ của Nga và tạo cơ hội cho Ukraine có sự đột phá mang tính quyết định.
Thay vì tiếp tục đẩy lùi Nga trên chiến trường, Ukraine dường như bị cuốn sâu vào một mặt trận hạn chế trong khi mức độ tổn thất cao hơn. Chưa kể nỗ lực tấn công biên giới Nga có thể làm leo thang xung đột, có nguy cơ lôi kéo các quốc gia khác can dự và dẫn đến một cuộc đối đầu quy mô lớn. Theo ông Andrew Latham, Ukraine đang phải đối mặt với một thời điểm quan trọng. Con đường phía trước đầy rẫy những thách thức, nhưng Kiev nên giữ vững trọng tâm là giải phóng các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng. Việc lãng phí các nguồn lực quý giá có thể không có lợi cho nước này.
Nhiều nhà phân tích khác cũng cho rằng, dù Ukraine có thể củng cố khả năng kiểm soát một số khu vực ở biên giới Nga thì đây vẫn là động thái mạo hiểm. Ukraine có nguồn lực hạn chế nên các tuyến tiếp tế kéo dài của nước này tới tỉnh Kursk sẽ rất dễ bị Nga tấn công.
T.P