Với việc tránh tấn công các cơ sở hạt nhân và dầu mỏ, Israel có lẽ muốn hạn chế nguy cơ bùng phát một cuộc chiến toàn diện giữa họ và Iran – một viễn cảnh có thể dẫn đến hậu quả tàn khốc cho Trung Đông.
Sáng sớm 26-10, Israel tấn công các địa điểm quân sự ở Iran nhằm đáp trả đợt phóng tên lửa hôm 1-10 của Tehran. Nhưng đòn trả đũa của Tel Aviv dường như đã không nhắm vào các cơ sở hạt nhân và dầu mỏ nhạy cảm nhất của cộng hòa Hồi giáo.
Lằn ranh đỏ
Giới quan sát cho rằng cuộc trả đũa lần này của Israel được thiết kế để cho thấy họ không “yếu đuối”, nhưng cũng không để gây leo thang căng thẳng đáng kể. Tướng Rassul Sanairad thuộc Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) trước đó cảnh báo việc tấn công vào các địa điểm hạt nhân hoặc năng lượng của Iran sẽ là động thái vượt lằn ranh đỏ. Và Israel có lẽ đã không muốn vượt qua lằn ranh ấy.
“Dựa trên thông tin tình báo, máy bay của Không quân Israel đã tấn công các cơ sở được sử dụng để sản xuất những tên lửa mà Iran phóng vào Nhà nước Israel trong năm qua. Đồng thời, Lực lượng phòng vệ Israel tấn công hệ thống tên lửa đất đối không và các năng lực trên không khác của Iran”, quân đội Israel thông tin ngày 26-10.
Theo đó, hàng chục máy bay của Israel đã hoàn thành ba đợt không kích trước bình minh nhằm vào các nhà máy tên lửa và các địa điểm khác của Iran, đồng thời cảnh báo kẻ thù không được đáp trả.
Về phía Iran, nước này xác nhận Israel đã tấn công vào các địa điểm quân sự ở thủ đô Tehran và vài nơi khác, nhưng cho biết sự việc chỉ gây “thiệt hại hạn chế”. Nước này cũng cho hay các hệ thống phòng không của họ đã chống trả thành công cuộc tấn công của Israel. Nhiều tiếng nổ đã được ghi nhận trong và xung quanh Tehran.
Hãng tin SANA của Syria đưa tin Israel cũng đã không kích vào một số địa điểm quân sự ở miền trung và miền nam Syria vào sáng sớm cùng ngày. Một quan chức quốc phòng Mỹ thông tin Washington đã được thông báo trước về cuộc tấn công ngày 26-10 của Israel và việc đó “không có sự tham gia nào của Mỹ”.
Chưa rõ Iran sẽ có động thái quân sự nào để đáp trả không, nhưng Hãng tin Tasnim (Iran) ngày 26-10 dẫn các nguồn tin tuyên bố: “Iran có quyền đáp trả bất kỳ hành động gây hấn nào và không còn nghi ngờ gì nữa, Israel sẽ phải đối mặt với phản ứng tương xứng với bất cứ hành động nào mà nước này thực hiện”.
Từ ngấm ngầm sang công khai
Trong nhiều thập niên, Iran và Israel đã đối đầu nhau trong một cuộc chiến tranh ngầm. Iran đã sử dụng mạng lưới các đồng minh, trong đó có phong trào Hamas ở Dải Gaza và nhóm Hezbollah ở Lebanon, để tấn công các lợi ích của Israel, trong khi Israel ám sát các quan chức cấp cao và các nhà khoa học hạt nhân Iran, thực hiện các cuộc tấn công mạng nhằm vào Tehran.
Tình trạng căng thẳng giữa hai nước đã gia tăng nhanh chóng kể từ khi xung đột Israel – Hamas nổ ra ngày 7-10-2023, và xung đột giữa hai bên bùng nổ công khai trong năm nay.
Căng thẳng leo thang đáng kể hôm 1-10 khi Iran phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào Israel để trả đũa vụ Israel hạ sát một chỉ huy Iran và một số thủ lĩnh của các nhóm được Iran hậu thuẫn. “Hai nước đã có cuộc chiến ngầm trong nhiều năm. Bây giờ, xung đột giữa họ đã bùng nổ công khai”, báo New York Times (Mỹ) bình luận.
Về cuộc tấn công ngày 26-10, Israel tuyên bố họ “tiến hành các cuộc tấn công chính xác vào những mục tiêu quân sự ở Iran”, để đáp trả các cuộc tấn công của Iran và những đồng minh của Tehran đã nhằm vào Israel trong hơn một năm qua. Đây là sự thừa nhận hiếm hoi của Israel về một hoạt động quân sự trên lãnh thổ Iran.
Một điều đáng chú ý khác là Israel gần đây cho thấy họ có khả năng thực hiện các cuộc không kích từ khoảng cách xa. Iran có hệ thống phòng không mạnh hơn nhiều so với Lebanon và Yemen, nhưng Israel đã chứng minh rằng họ có thể chiếm ưu thế.
Với việc Mỹ và nhiều nước ở Trung Đông thúc giục kiềm chế, hiện nay mọi sự chú ý đều dồn vào việc Iran sẽ phản ứng thế nào sau loạt không kích ngày 26-10 của Israel. “Nếu chính quyền Iran phạm sai lầm bằng việc bắt đầu một vòng leo thang mới, chúng tôi sẽ có nghĩa vụ phải đáp trả”, quân đội Israel nhấn mạnh.
Vì sao là 25 ngày?
Như vậy, phải mất 25 ngày sau cuộc tấn công tên lửa hôm 1-10 của Iran, Israel mới tung đòn trả đũa. Nhiều yếu tố ảnh hưởng tới quyết định lần này của Israel, khiến thời gian chuẩn bị lâu hơn, bao gồm: các cuộc trao đổi giữa Tel Aviv và Washington, hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến THAAD của Mỹ được đưa tới Israel, và các ngày lễ của người Do Thái.
Trong khi đó, cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 5-11 ở Mỹ có thể đã ảnh hưởng đến quy mô trả đũa của Israel, buộc nước này chỉ tấn công các mục tiêu quân sự thay vì “cơ sở hạt nhân và dầu mỏ” nhằm tránh leo thang đáng kể. Giới chức Mỹ lo ngại Washington có thể bị lôi kéo vào một cuộc đối đầu lớn hơn ở Trung Đông khi cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần.
T.H