Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí rằng con người chứ không phải trí tuệ nhân tạo (AI) nên đưa ra quyết định về việc sử dụng vũ khí hạt nhân.
“Hai nhà lãnh đạo khẳng định sự cần thiết phải duy trì sự kiểm soát của con người đối với quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân. Hai nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xem xét cẩn thận những rủi ro tiềm ẩn và phát triển công nghệ AI trong lĩnh vực quân sự một cách thận trọng và có trách nhiệm”, thông cáo của Nhà Trắng về nội dung trao đổi giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp hôm 16/11 bên lề hội nghị APEC.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hiện chưa có thông cáo, song một quan chức chính phủ của nước này cũng tổng kết nội dung tương tự.
Không rõ liệu tuyên bố trên của Mỹ và Trung Quốc có dẫn đến các cuộc đàm phán hoặc hành động tiếp theo về vấn đề này hay không, nhưng nó đánh dấu bước đi đầu tiên giữa hai nước trong cuộc thảo luận về hai vấn đề khó đạt được tiến bộ là vũ khí hạt nhân và trí tuệ nhân tạo.
Trong nhiều tháng, Washington đã thúc đẩy Bắc Kinh từ bỏ những do dự lâu nay đối với các cuộc đàm phán vũ khí hạt nhân. Hai bên đã nối lại các cuộc đàm phán về vũ khí hạt nhân vào tháng 11 nhưng các cuộc đàm phán vẫn bế tắc.
Về trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc và Mỹ đã khởi động các cuộc đàm phán song phương chính thức đầu tiên vào tháng 5 tại Geneva, nhưng được cho là không đề cập đến việc ra quyết định về vũ khí hạt nhân.
Bộ Quốc phòng Mỹ năm ngoái ước tính Bắc Kinh sở hữu 500 đầu đạn hạt nhân đang hoạt động và có thể sẽ có hơn 1.000 đầu đạn này vào năm 2030. Trong khi đó, Mỹ và Nga lần lượt sở hữu số đầu đạn hoạt động là 1.770 và 1.710.
Lầu Năm Góc cho biết đến năm 2030, phần lớn vũ khí của Bắc Kinh có thể sẽ được đặt ở mức độ sẵn sàng cao hơn.
Kể từ năm 2020, Trung Quốc cũng hiện đại hóa chương trình hạt nhân, bắt đầu sản xuất tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo thế hệ tiếp theo, thử nghiệm đầu đạn phương tiện bay siêu vượt âm và tổ chức các cuộc tuần tra thường xuyên được trang bị vũ khí hạt nhân trên biển.
Vũ khí trên bộ, trên không và trên biển mang lại cho Trung Quốc “bộ 3 hạt nhân” – dấu ấn của một cường quốc hạt nhân.
Trung Quốc chưa chính thức trình bày chi tiết về kho vũ khí của mình nhưng chính thức duy trì chính sách không sử dụng lần đầu và duy trì khả năng răn đe hạt nhân hiện đại ở mức tối thiểu. Trung Quốc kêu gọi các cường quốc khác có lập trường tương tự.
Trong các cuộc trao đổi bán chính thức gần đây với học giả và quan chức đã nghỉ hưu của Mỹ, các học giả Trung Quốc cho biết chính sách của họ vẫn không thay đổi, chỉ là phương Tây tìm cách “cường điệu hóa”.
T.P