Tương lai của tin tức đang vượt ra ngoài chữ viết. Với cốt lõi là trí tuệ nhân tạo, tin tức còn mang khả năng tương tác, phản hồi và mang tính cá nhân sâu sắc – bản chất của giao tiếp có ý nghĩa của con người.
Hàng năm, Nieman Lab phỏng vấn một số người có ảnh hưởng trong ngành báo chí thế giới về những gì họ nghĩ sẽ đến trong năm mới. VietTimes xin gửi quý độc giả dự báo của Nikita Roy, người sáng lập Newsroom Robots Labs.
Trong năm 2025, chúng ta sẽ không chỉ đọc tin tức – chúng ta sẽ nói chuyện với nó và nó sẽ phản hồi lại.
Tin tức sẽ chuyển đổi, từ thứ mà chúng ta tiêu thụ một cách thụ động thành thứ mà chúng ta chủ động trải nghiệm thông qua trí tuệ nhân tạo (AI) điều khiển bằng giọng nói, biến văn bản thành cuộc trò chuyện và người đọc thành người tham gia. Tôi đang nói về việc giải phóng hình thức giao tiếp mạnh mẽ nhất của con người – trò chuyện – để cách mạng hóa cách chúng ta hiểu thế giới của mình.
Tương lai của tin tức đang vượt ra ngoài chữ viết. Với cốt lõi là AI, đó là khả năng đàm thoại, nói, tương tác, phản hồi và mang tính cá nhân sâu sắc – bản chất của giao tiếp có ý nghĩa của con người.
Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi uống cà phê buổi sáng và nói: “Hãy cho tôi biết những điều tôi cần biết hôm nay”. Người bạn đồng hành AI của bạn không chỉ đọc các tiêu đề – nó còn lôi kéo bạn vào một cuộc đối thoại mang tính cá nhân hóa về những tin tức quan trọng nhất đối với bạn. Nó hiểu được bối cảnh, sở thích và lỗ hổng kiến thức của bạn. Nó có thể thách thức các giả định mà bạn đưa ra, trình bày những quan điểm đa dạng và hướng dẫn bạn đi theo các chủ đề phức tạp.
Bạn tò mò về một cuộc khủng hoảng địa chính trị phức tạp? Đừng chỉ đọc về nó – hãy thảo luận về nó.
Bạn muốn giải thích ý nghĩa của các chính sách kinh tế mới hoặc khám phá các xu hướng thị trường chứng khoán ảnh hưởng đến khoản đầu tư của bạn? Hãy trò chuyện về nó chứ đừng chỉ đọc thông tin.
Đây không phải là suy đoán – chúng ta đang ở trên đỉnh của tương lai này. Tại Newsroom Robots Labs mà tôi đang khởi tạo bên trong Phòng thí nghiệm Sáng tạo Harvard, chúng tôi đang chứng minh rằng các tòa soạn có thể tích hợp AI vào công việc hàng ngày của họ, giúp nâng cao năng lực báo chí. Trong khi đó, phòng thí nghiệm sản phẩm của chúng tôi đang tập trung tìm hiểu những cách hoàn toàn mới mà độc giả có thể tương tác với thông tin, xây dựng trải nghiệm trò chuyện giúp biến người đọc thụ động thành người chủ động.
Tiến bộ của AI gợi mở thay đổi lớn trong ngành báo chí
Những tiến bộ công nghệ của năm 2024 đã khiến cho viễn cảnh này trở nên tất yếu. Cho đến gần đây, các nhà phát triển đã phải tích hợp nhiều mô hình để nâng cao trải nghiệm chuyển giọng nói thành giọng nói (dịch một ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác), thường phải hy sinh cảm xúc và sự nhấn mạnh của giọng đọc, làm gián đoạn luồng hội thoại tự nhiên.
Giờ đây, với API thời gian thực của công ty OpenAI, các nhà phát triển có thể tạo các ứng dụng giọng nói nắm bắt được cả các sắc thái trong cuộc trò chuyện của con người. Nó thậm chí còn xử lý vấn đề gián đoạn trong hội thoại.
Trong khi đó, Spirit LM của Meta đại diện cho một bước nhảy vọt khác: một mô hình ngôn ngữ đa phương thức nguồn mở tích hợp một cách liền mạch văn bản và lời nói, cho phép tương tác trôi chảy hơn giữa các định dạng.
Thậm chí nhiều tiến bộ mang tính biến đổi hơn đang sắp được ra mắt. Kiến trúc Blackwell của Nvidia, được giới thiệu trong năm nay, hứa hẹn sẽ cách mạng hóa quá trình xử lý AI với hiệu suất tăng gấp 2,5 lần so với phiên bản tiền nhiệm. Công nghệ GPU thế hệ tiếp theo này được thiết lập để hỗ trợ các ứng dụng AI đàm thoại tự nhiên và phản hồi nhanh hơn nữa.
Chúng tôi cũng thấy độc giả đón nhận cách tiếp cận thông tin mới này. NotebookLM của Google là trợ lý nghiên cứu hỗ trợ AI cho phép mọi người trong tổ chức tương tác với nội dung nguồn đáng tin cậy để có được thông tin chi tiết thực tế. Sự phổ biến của chương trình này đã cho thấy nhu cầu ngày càng tăng của độc giả đối với các cuộc thảo luận theo phong cách podcast được hỗ trợ bởi AI.
Sẽ là hợp lý khi dự đoán bước phát triển tiếp theo: Các cuộc thảo luận được hỗ trợ bởi AI này sẽ vượt qua giới hạn nghe một chiều, khi mà người dùng có thể ngắt lời, đặt câu hỏi và tham gia vào cuộc trò chuyện thực sự với chính thông tin đó. Điều này sẽ biến việc tiêu thụ nội dung thụ động thành sự hiểu biết năng động, mang tính tương tác.
Mô hình báo chí truyền thống – viết, xuất bản và hy vọng người đọc hiểu – về cơ bản không phù hợp với cách con người xử lý và tương tác với thông tin một cách tự nhiên. Nó thậm chí còn ít phù hợp hơn với cách mà thế hệ trẻ tiếp thu nội dung và khả năng tương tác, năng động mà AI mang lại cho tương lai.
Hãy nghĩ về lần cuối cùng bạn giải thích một chủ đề phức tạp cho một người bạn. Bạn đã viết cho họ một bài luận? Tất nhiên là không. Bạn cần có một cuộc trò chuyện – trả lời các câu hỏi của họ, điều chỉnh theo mức độ hiểu biết của họ và cùng nhau xây dựng ý nghĩa thông qua thảo luận. Đây là cách mà con người học và hiểu một cách tự nhiên, tuy nhiên chúng ta đã tự giới hạn mình trong ràng buộc xuất bản một chiều chỉ vì đó là điều mà công nghệ trước đây cho phép.
Giờ đây, công nghệ cuối cùng đã có thể phù hợp với cách con người chia sẻ thông tin một cách tự nhiên. Nó sẽ biến đổi cách mà thông tin đi vào cuộc sống thường nhật của nhiều đối tượng khác nhau. Đối với các chuyên gia bận rộn, nó cung cấp các thông tin ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề. Đối với khán giả trẻ hơn, nó cung cấp các cuộc thảo luận năng động phù hợp với sở thích tương tác trò chuyện của họ. Đối với người đi làm, nó mang lại trải nghiệm âm thanh phong phú giúp biến thời gian lúc di chuyển của họ thành thời gian học tập.
Bước tiến hóa của xuất bản và thông tin
Trong kỷ nguyên mới này, các tổ chức thống trị ngành báo chí sẽ là những bên đủ táo bạo để suy nghĩ lại toàn bộ cách tiếp cận của họ trong việc cung cấp tin tức. Họ sẽ thay thế các bài viết tĩnh bằng những không gian thông tin phong phú, đa chiều mà AI có thể điều hướng thông qua đối thoại.
Một tin nóng có thể bắt đầu bằng những diễn biến hiện tại nhưng có thể hòa vào bối cảnh lịch sử, phân tích của chuyên gia hoặc các tác động toàn cầu có liên quan một cách liền mạch, dựa trên câu hỏi và mối quan tâm của người đọc.
Những tổ chức chịu thay đổi sẽ đi tiên phong trong “AI tường thuật” có khả năng biến những câu chuyện phức tạp thành các cuộc trò chuyện tương tác, được cá nhân hóa. Và họ sẽ xác định lại vai trò của các nhà báo, biến họ từ những cây viết thành những “kiến trúc sư” cho các cuộc trò chuyện, những người cấu trúc lại thông tin để có những khám phá năng động, dựa trên AI.
Toàn bộ khái niệm “xuất bản” sẽ bắt đầu tiến hóa. Những câu chuyện sẽ không kết thúc sau khi chúng được xuất bản; chúng sẽ trở nên sống động thông qua hàng triệu cuộc trò chuyện độc đáo. Tin tức nóng hổi sẽ không còn là vấn đề được in đầu tiên nữa – mà sẽ là các cuộc đối thoại theo thời gian thực, có ý nghĩa nhất khi các sự kiện diễn ra.
Báo in đã dân chủ hóa việc tiếp cận thông tin. Internet đã dân chủ hóa khả năng xuất bản. Còn cuộc cách mạng AI sẽ dân chủ hóa sự hiểu biết thông qua giao diện nhân văn nhất: hội thoại.
T.P