Chính quyền Mỹ vừa ban hành các biện pháp siết chặt xuất khẩu chip AI sang Trung Quốc, gây ra lo ngại lớn cho các nhà sản xuất chip Mỹ như Nvidia, AMD và Intel, khi doanh số tại thị trường Trung Quốc giảm sút. Tuy nhiên, chính những hạn chế này lại tạo ra cơ hội vàng cho Huawei – gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, khi hãng này có thể vươn lên chiếm lĩnh thị trường chip AI toàn cầu.
Ngành công nghiệp bán dẫn đã vận động hai chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden và Donald Trump nới lỏng lệnh hạn chế bán chip máy tính tiên tiến cho Trung Quốc. CEO Nvidia Jensen Huang thậm chí đã đến Mar-a-Lago trong tháng này để thảo luận những chính sách mới với Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, với việc chính quyền ông Trump vừa ban hành thêm các quy định hạn chế mới đối với hoạt động bán chip AI, rõ ràng nỗ lực vận động của ngành công nghiệp đã thất bại. Hệ quả là các hãng sản xuất chip đang phải gấp rút điều chỉnh lại kỳ vọng về một tương lai với doanh số giảm sút tại thị trường Trung Quốc, đồng thời dấy lên lo ngại rằng sự rút lui này có thể tạo điều kiện để Huawei – gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc – vươn lên trở thành “ông trùm” ngành chip toàn cầu.
Ngành chip Mỹ đối mặt “cú sốc”
Chính quyền Tổng thống Trump ngày 15/4 cho biết họ đang thực hiện các biện pháp hạn chế việc bán chip AI của Nvidia, Advanced Micro Devices và Intel. Đợt siết chặt này trên thực tế đã khép lại cánh cửa trước một mảng kinh doanh đang tăng trưởng nhanh tại Trung Quốc – thị trường tiêu thụ chip lớn nhất thế giới.
Trong hai ngày sau khi các biện pháp mới được công bố, cổ phiếu của Nvidia đã giảm 8,4%, cổ phiếu của AMD giảm 7,4% và Intel giảm 6,8%.
“Đối với ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ, thị trường Trung Quốc đã biến mất”, ông Handel Jones, một cố vấn bán dẫn tại International Business Strategies, đơn vị tư vấn cho các công ty điện tử, cho biết.
Ông dự đoán rằng tới năm năm 2030, các công ty Trung Quốc sẽ chiếm phần lớn thị phần chip trong mọi danh mục chính tại Trung Quốc.
Những khó khăn của các công ty Mỹ phản ánh cách căng thẳng Mỹ – Trung đang tái định hình nền kinh tế toàn cầu. Trong nhiều năm, các doanh nghiệp Mỹ là nơi sáng tạo và thiết kế ra nhiều sản phẩm bán chạy nhất thế giới, trong khi lại phụ thuộc vào Trung Quốc để sản xuất phần lớn các sản phẩm đó – và cũng để tiêu thụ một lượng lớn.
Nhưng trong thập kỷ qua, cán cân đã thay đổi khi Trung Quốc bắt đầu phát triển các “đối thủ” của các tông ty Mỹ và ông Trump bắt đầu áp thuế. Làn sóng AI đã làm căng thẳng giữa hai nước thêm gia tăng. Công nghệ này được kỳ vọng sẽ tạo ra giá trị kinh tế hàng nghìn tỷ USD và trao quyền lực to lớn cho hai quốc gia đang cạnh tranh vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực AI là Mỹ và Trung Quốc.
Chip máy tính là nền tảng cốt lõi của AI và Nvidia đặc biệt chiếm ưu thế trên thị trường chip dùng để phát triển các hệ thống A.I. Từng tiến sát mốc trở thành công ty niêm yết đầu tiên đạt giá trị vốn hóa 4.000 tỷ USD, Nvidia đã chứng kiến giá trị vốn hóa sụt giảm xuống dưới 2.500 tỷ USD trong vài tháng qua do biến động cổ phiếu.
Từ năm 2022, chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt đầu ban hành các quy định nhằm hạn chế khả năng của Trung Quốc trong việc mua chip AI của Nvidia. Mỗi năm sau đó, các giới hạn lại được siết chặt thêm. Và đến tuần này, chính quyền Tổng thống Trump đã chặn nốt dòng chip AI cuối cùng mà Nvidia còn được phép bán sang Trung Quốc (mẫu H20) với lý do nhằm bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia và kinh tế của nước Mỹ.
Chip Mỹ rút lui, Huawei lấp chỗ trống?
CEO Nvidia Jensen Huang đã có chuyến đi theo lịch trình đến Trung Quốc vào tuần này. Ông đã có các buổi trò chuyện với các nhà lãnh đạo Trung Quốc, càng làm rõ nét hơn tầm quan trọng của đất nước này đối với doanh nghiệp của ông.
Ông Huang cho biết trong cuộc họp với Hội đồng Xúc tiến Thương mại Quốc tế Trung Quốc: “Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực đáng kể để tối ưu hóa các sản phẩm tuân thủ quy định và tiếp tục phục vụ thị trường Trung Quốc”.
Thông điệp của ông Huang đã nói lên một trong những nỗi sợ lớn nhất của ông. Trong nhiều năm, ông lo ngại rằng “gã khổng lồ” viễn thông Trung Quốc Huawei sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh lớn trong lĩnh vực AI. Ông đã cảnh báo các quan chức Mỹ rằng việc ngăn chặn các công ty Mỹ cạnh tranh tại Trung Quốc sẽ đẩy nhanh sự trỗi dậy của Huawei.
Nếu Huawei giành được thị phần, ông và những người khác tại Nvidia đã vẽ nên một bức tranh tương lai đen tối khi Trung Quốc sẽ sử dụng chip của công ty này để xây dựng các trung tâm dữ liệu AI trên toàn thế giới cho Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Huawei đã thâm nhập và chinh phục các thị trường khác. Trong những năm qua, công ty đã vượt qua Ericsson và Nokia trong lĩnh vực viễn thông và cạnh tranh với Apple trong lĩnh vực điện thoại thông minh.
Nhưng hoạt động kinh doanh chất bán dẫn của công ty đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Washington đã ngăn Trung Quốc sản xuất chip tại Đài Loan, nơi sản xuất chất bán dẫn mạnh nhất thế giới. Washington cũng ngăn các công ty Trung Quốc mua máy móc do ASML sản xuất, công ty Hà Lan này có máy móc thiết yếu để sản xuất chất bán dẫn tiên tiến nhất.
Ông Gregory C. Allen, người đã viết về Huawei với vai trò là giám đốc Trung tâm AI Wadhwani tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết thế hệ chip trước của Nvidia có hiệu suất tốt hơn khoảng 40% so với sản phẩm tốt nhất của Huawei.
Nhưng khoảng cách đó có thể thu hẹp lại nếu Huawei thâu tóm hoạt động kinh doanh của các đối thủ Mỹ, ông Allen cho biết.
Nvidia dự kiến sẽ đạt doanh thu hơn 16 tỷ USD trong năm nay từ H20 tại Trung Quốc trước khi có lệnh hạn chế. Huawei có thể sử dụng số tiền đó để thuê thêm các kỹ sư giàu kinh nghiệm và sản xuất chip chất lượng cao hơn.
Ông Allen cho biết các hạn chế của chính phủ Mỹ cũng có thể giúp Huawei thu hút được những khách hàng như DeepSeek, một công ty khởi nghiệp AI hàng đầu của Trung Quốc. Làm việc với các công ty đó có thể giúp Huawei cải thiện phần mềm mà họ phát triển để kiểm soát chip của mình. Những công cụ như vậy là một trong những thế mạnh của Nvidia trong nhiều năm qua.
T.P