Tuyên bố của Donald Trump về việc Mỹ sắp đạt các “thỏa thuận thương mại tiềm năng” với Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản dấy lên những hoài nghi về tính thực tế và hiệu quả của những cam kết này trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu.
Ngày 1 tháng 5 năm 2025, trong một buổi phỏng vấn với kênh NewsNation, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố Mỹ đang có “thỏa thuận tiềm năng” với Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản. Trong con mắt soi mói của giới quan sát hoài nghi rằng: cụm từ “tiềm năng” trong phát biểu của ông Trump có lẽ là một lời khoe khoang.
Kể từ khi tái đắc cử Tổng thống vào năm 2024, Trump vẫn duy trì hình ảnh của mình như một nhà đàm phán kiên quyết và khôn khéo, một người luôn biết cách sử dụng các chính sách thuế quan như công cụ để ép buộc các đối tác thương mại đưa ra những điều kiện có lợi cho Mỹ. Tuy nhiên, khi ông tuyên bố rằng các thỏa thuận với ba quốc gia này đang ở giai đoạn “tiềm năng”, nhiều chuyên gia cho rằng đó chỉ là một chiêu trò chính trị nhằm làm dịu dư luận trong bối cảnh ông đang tiếp tục tham gia vào các hoạt động chính trị và chuẩn bị cho các kế hoạch dài hạn. Những tuyên bố không đi kèm với cam kết rõ ràng và cụ thể chỉ làm tăng sự hoài nghi trong công chúng về tính thực tế của chúng, rằng: Liệu các thỏa thuận tiềm năng với Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản có thực sự được ký kết, hay đây chỉ là chiêu thức của Trump nhằm làm dịu dư luận trước mắt?
Trump đã không phải lần đầu tiên đưa ra những tuyên bố lớn lao về các thỏa thuận mà ông gọi là “vĩ đại”. Trước đây, trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông cũng đã nhiều lần khẳng định rằng ông sắp ký kết các thỏa thuận thương mại “tuyệt vời” với các đối tác toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều trong số các thỏa thuận này chỉ tồn tại dưới dạng các dự thảo hoặc tuyên bố chính thức chưa bao giờ được hiện thực hóa. Sự thiếu vắng thông tin chi tiết về các điều khoản, tiến trình đàm phán và các mục tiêu cụ thể chỉ càng làm tăng sự nghi ngờ. Hơn nữa, trong bối cảnh Mỹ đang đối mặt với một môi trường kinh tế không ổn định và những thách thức ngoại giao từ các đối thủ lớn như Trung Quốc, việc “khoe khoang” những thỏa thuận này có thể chỉ là một động thái chính trị nhằm tạo dựng hình ảnh “người đàm phán tài ba” trong mắt người dân Mỹ.
Các quốc gia như Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản đều là những đối tác thương mại quan trọng đối với Mỹ. Mỗi quốc gia này đều có những lợi ích riêng biệt và những vấn đề nhạy cảm trong quan hệ thương mại với Mỹ. Đối với Ấn Độ, việc tiếp cận các thị trường Mỹ là mục tiêu hàng đầu, nhưng các cuộc đàm phán về thuế quan và các vấn đề liên quan đến bảo vệ sở hữu trí tuệ vẫn đang là những rào cản lớn. Hàn Quốc và Nhật Bản cũng không ngoại lệ, khi các thỏa thuận thương mại với Mỹ thường gặp khó khăn do những khác biệt về tiêu chuẩn công bằng trong các lĩnh vực như nông sản, ô tô hay công nghệ.
Trump đã khẳng định rằng các quốc gia này sẽ có thể đạt được thỏa thuận, nhưng các điều khoản này có thể không chỉ đơn giản là giảm thuế quan. Những vấn đề như điều khoản bảo vệ sở hữu trí tuệ, bảo vệ các công ty Mỹ trong các ngành chiến lược như công nghệ và năng lượng, cũng như các quy định môi trường sẽ tạo ra không ít khó khăn trong đàm phán. Có lẽ vì thế, dẫu có muốn, ông Trump cùng khó có thể nêu ra các nội dung cụ thể của cái gọi là “thỏa thuận tiềm năng” nếu trên.
Những tuyên bố về các thỏa thuận thương mại “tiềm năng” không chỉ có tác động đến quan hệ giữa Mỹ và ba quốc gia này mà còn phản ánh một bức tranh rộng hơn về nền kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu vẫn đang phục hồi sau đại dịch COVID-19 và đối mặt với những thách thức từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, sự không chắc chắn trong các quan hệ thương mại giữa các quốc gia lớn sẽ tiếp tục làm tăng sự bất ổn cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Ngay cả khi các thỏa thuận này thực sự sẽ mang lại lợi ích lớn cho Mỹ, nhưng không thể phủ nhận rằng việc tiếp tục theo đuổi chính sách thuế quan và bảo hộ thương mại có thể làm gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu.
Ngoài ra, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với rất nhiều thử thách, việc đưa ra các tuyên bố không rõ ràng và thiếu cụ thể như thế này của Trump có thể gây ra những tác động tiêu cực lâu dài. Trong khi ông tự tin khẳng định rằng Mỹ sẽ giành được những thỏa thuận thương mại “lớn”, các thị trường tài chính lại thường xuyên phản ứng một cách thận trọng khi phải đối diện với sự bất ổn trong các chính sách của Washington.
Các quốc gia như Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản không chỉ có mối quan hệ thương mại với Mỹ, mà còn đang đối mặt với những ràng buộc trong việc duy trì sự cân bằng giữa các đối tác kinh tế khác nhau, đặc biệt là với Trung Quốc, đối thủ thương mại lớn nhất của Mỹ. Vì vậy, những tuyên bố kiểu như “thỏa thuận tiềm năng” có thể khiến các quốc gia này phải thận trọng hơn trong việc quyết định có nên tiếp tục tham gia vào các cuộc đàm phán hay không, khi họ cũng phải đánh giá lại nguy cơ đòn trả đũa từ các đối tác thương mại khác.
Cuối cùng, lời khoe khoang của Trump, trong khi không có gì cụ thể, thực chất chỉ là một phần trong chiến lược làm nóng dư luận – theo giới phân tích quốc tế. Nếu không có tiến triển rõ ràng, những tuyên bố này có thể nhanh chóng bị lãng quên, và là một ví dụ điển hình về cách mà các lời hứa chính trị có thể được đưa ra để phục vụ mục tiêu ngắn hạn mà không hề mang lại sự thay đổi đáng kể nào trong quan hệ thương mại quốc tế.
T.V