Vậy là sau rất nhiều nỗ lực, hòa bình cho dải Gaza, cho Palesstin lại tiếp tục bị đe dọa.
Hôm 13/5, Thủ tướng Israel Netanyahu tuyên bố: “Quân đội Israel sẽ tiêu diệt Hamas ở Gaza trong tương lai gần. Chúng tôi sẽ dốc toàn lực tiến vào dải Gaza để hoàn thành chiến dịch”.
Lời tuyên bố lạnh lùng như một lệnh khai hỏa. Tel Aviv cũng tiếp tục ban hành lệnh sơ tán mới ở dải Gaza. Đây là một trong những lệnh sơ tán toàn diện nhất đối với người Palestine đang trú ẩn tại đây. Trong thời gian này, nhiều khu vực rộng lớn được tuyên bố là không an toàn, trong đó có khu vực bị bom đạn phá hủy. Cư dân nương náu ở đây được yêu cầu dời đi để bảo đảm an toàn trước các cuộc tấn công dữ dội của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).
Phía Israel cáo buộc, tại Gaza có Trường Đại học Hồi giáo, Bệnh viện Al-Shifa và 3 trường học cũ là nơi lực lượng Hamas đang sử dụng các tòa “trung tâm chỉ huy và kiểm soát”. Như vậy, lỗi thuộc về “những kẻ ngoan cố”. Tuy nhiên, chính quyền địa phương và các cơ quan cứu trợ khẳng định, hàng ngàn dân thường đang trú ẩn tại những tòa nhà đó. Việc sơ tán người dân không dễ dàng, thậm chí có thể gây ra nhiều thương vong.
Diễn biến tại Gaza là dấu hiệu đáng lo ngại về mối đe dọa của Israel trong việc mở rộng đáng kể chiến dịch quân sự trong khu vực. Ngay ở “phe tấn công” có nhiều ý kiến phản đối chính quyền của ông Netanyahu. Cựu Thủ tướng Israel Ehud Olmert đã lên tiếng chỉ trích việc mở rộng chiến dịch quân sự của chính quyền hiện tại. Ông Olmert cho biết: “Hầu hết người Israel phản đối những gì đang diễn ra, phần nhiều các chỉ huy quân đội phản đối việc mở rộng hoạt động quân sự và muốn chấm dứt cuộc xung đột ngay lập tức”.
Hy vọng về một thỏa thuận ngừng bắn theo đề xuất của Mỹ trở nên hết sức mong manh. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn không thay đổi lập trường khi tuyên bố Israel sẽ mở rộng hoạt động tấn công quân sự ở dải Gaza và không có gì có thể ngăn chặn được.
Tuyên bố ngày 13/5/2025 của Thủ tướng Israel “xóa sổ hoàn toàn Hamas” là một bước leo thang lớn trong cuộc xung đột đang diễn ra ở Dải Gaza. Cho dù phải đối mặt với sự lên án mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, thậm chí cả từ các đồng minh truyền thống như Mỹ và châu Âu, Israel vẫn kiên quyết theo đuổi mục tiêu quân sự này. Vậy điều gì đứng sau quyết định này của Chính quyền Tel Aviv?
Trước hết là do tình hình nội bộ. Áp lực đòi đáp trả mạnh tay, trả thù Hamas, và đảm bảo không để thảm kịch như vậy tái diễn trở thành yêu cầu chính trị bắt buộc với ông Netanyahu để duy trì quyền lực.
Tiếp đến là lực lượng Hamas vẫn còn hiện diện mạnh mẽ tại Gaza, chưa bị tiêu diệt hoàn toàn. Tổ chức này tiếp tục phản công bằng tên lửa và du kích đô thị, sử dụng mạng lưới đường hầm dưới lòng đất khiến quân đội Israel gặp nhiều khó khăn.
Việc Hamas tồn tại đồng nghĩa với nguy cơ an ninh thường trực, không chỉ với miền nam Israel mà cả toàn bộ quốc gia. Với quan điểm cứng rắn, giới lãnh đạo Israel cho rằng chỉ khi Hamas bị xóa sổ, người dân Israel mới được an toàn lâu dài.
Vậy vai trò trung gian của Mỹ ra sao? Phải chăng Washington đang lúng túng khi vẫn là đồng minh chiến lược của Israel, khó có khả năng ép buộc Tel Aviv dừng chiến dịch quân sự nếu không có lựa chọn thay thế khả thi. Mỹ đã nhiều lần đề xuất các kế hoạch ngừng bắn, nhưng các cuộc đàm phán do Qatar, Ai Cập và Mỹ bảo trợ đều không mang lại kết quả lâu dài.
Được biết trong chuyến thăm Trung Đông sắp tới Tổng thống Mỹ Donald không sắp xếp đến thăm Israel, và hứa: “Sẽ thăm Israel vào một dịp khác.
Chúng tôi không có kế hoạch dừng lại ở Israel. Nhưng chúng tôi sẽ thực hiện vào một thời điểm thích hợp, không phải trong chuyến đi này”. Theo các chuyên gia, với việc Israel chuẩn bị mở rộng cuộc chiến ở Gaza, thì triển vọng ngừng bắn toàn diện có vẻ xa vời. Với tính cách thực dụng của ông Trump, ông sẽ không đến Israel vào thời điểm mà nỗ lực ngoại giao của Mỹ tại đây chưa đem lại kết quả.
Trước tình hình Trung Đông đang nóng lên, cần phải có tính toán chiến lược dài hạn. Nhiều phân tích cho rằng, Israel không chỉ muốn tiêu diệt Hamas mà còn tái cấu trúc quyền lực tại Gaza. Theo đó có thể giao quyền kiểm soát cho một lực lượng Palestine ôn hòa hơn, ví dụ như Chính quyền Palestine (PA). Được thế sẽ đảm bảo Gaza không còn là mối đe dọa quân sự trong tương lai.
Tuy nhiên, chiến lược này gặp nhiều phản đối, nhất là từ các quốc gia Ả Rập và cộng đồng quốc tế vì lo ngại vi phạm luật nhân đạo quốc tế.
Israel càng hung hăng càng phải giá là sự cô lập ngày càng sâu rộng trên trường quốc tế, cùng với nguy cơ sa lầy trong một cuộc chiến không hồi kết tại Gaza. Tính đến ngày 15/5/2025, phản ứng của Mỹ và Liên hợp quốc trước tuyên bố “xóa sổ Hamas” của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tiếp tục thể hiện sự chia rẽ giữa nỗ lực ngoại giao và thực tế chiến sự leo thang.
Mỹ hiện đang thể hiện lập trường ngày càng thận trọng hơn, đặc biệt khi chiến dịch ở Rafah (phía nam Gaza) đe dọa gây thảm họa nhân đạo. Nhà Trắng tuyên bố: “Chúng tôi không ủng hộ một chiến dịch quân sự lớn ở Rafah nếu không có kế hoạch khả thi để bảo vệ dân thường”.
Có điều, tuy nói cứng, nhưng Mỹ không rút lại hoàn toàn hỗ trợ quân sự, mà vẫn tiếp tục viện trợ một phần, trong khi tạm hoãn việc giao một số loại bom hạng nặng (như bom phá boong bunker-buster), vì lo ngại chúng sẽ được sử dụng trong các khu vực đông dân cư.
Tóm lại, Mỹ đang cố gắng “đi dây”, vẫn ủng hộ Israel về mặt chiến lược, nhưng ngày càng gia tăng áp lực công khai nhằm hạn chế thương vong dân thường, đặc biệt ở Rafah – nơi hiện có khoảng 1,3 triệu người Palestine đang tị nạn.
Liên hợp quốc cũng phản ứng rất mạnh mẽ, đặc biệt thông qua các cơ quan nhân đạo và Hội đồng Bảo an. Tổng Thư ký LHQ António Guterres gọi chiến dịch tại Rafah là: “Hành động vượt qua lằn ranh đỏ và có thể cấu thành tội ác chiến tranh.”
Ông tiếp tục yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức, vì khủng hoảng nhân đạo trầm trọng. Yêu cầu chính phủ Israel ngay lập tức chấm dứt các hoạt động quân sự tại Gaza, đặc biệt là ở Rafah. Các bên liên quan, bao gồm Hamas, tuân thủ luật nhân đạo quốc tế, thả con tin và chấm dứt mọi hành vi tấn công dân thường.
Mỗi ngày chậm trễ là thêm nhiều sinh mạng vô tội mất đi. Hành động nhân đạo không thể đợi sau tiếng súng. Phải ngừng bắn ngay để nhân đạo lên tiếng.
H.Đ