Hôn nhân ở Trung Quốc đôi khi không chỉ là câu chuyện tình cảm, mà còn nặng về vật chất. Tiền thách cưới lên đến hàng chục nghìn USD có thể khiến gia đình chú rể phải chật vật xoay xở.
Cô dâu “giá” 53.000 USD
“Tiền thách cưới 380.000 nhân dân tệ có nhiều quá không?”, một phụ nữ ở Quảng Đông đăng bài trên mạng xã hội. Cô đang cân nhắc chuyện kết hôn và muốn biết gia đình chồng tương lai nên “trả” bao nhiêu để cưới mình.
Số tiền cô đề xuất, gần 53.000 USD, cao gấp hơn 7 lần mức lương hằng năm của cô. Dưới bài đăng của cô, hàng ngàn người đã để lại bình luận. Nhiều người cho rằng cô nên đòi nhiều hơn.
“Chị ơi, cuộc đời là của chị, đừng chịu thiệt, ít nhất cũng phải đòi 888.800 nhân dân tệ (hơn 120.000 USD)”, một người bình luận.
Ở nhiều quốc gia, tập tục trả “tiền thách cưới” đã mai một khi đời sống người dân khá lên. Nhưng ở Trung Quốc tập tục này vẫn còn rất phổ biến.
Ở một số vùng, tiền thách cưới được coi là khoản hồi môn cha mẹ chú rể trao cho cặp đôi mới cưới. Ở những nơi khác, đó là khoản “bồi thường” được trả hoàn toàn cho gia đình cô dâu. Cho dù là trường hợp nào, tiền thách cưới ở Trung Quốc đều đang tăng.
Theo khảo sát gần đây của nhà nghiên cứu Yifeng Wan thuộc Đại học Johns Hopkins, tiền thách cưới ở vùng nông thôn Trung Quốc đã tăng gấp đôi từ năm 2005 đến 2020. Ở các thành phố, khoản chi này cũng đang tăng.
Chính phủ Trung Quốc không ủng hộ tập tục này. Chính phủ muốn người dân kết hôn nhiều hơn, một phần để thúc đẩy tỷ lệ sinh vốn đang thấp của Trung Quốc. Tiền thách cưới quá cao gây trở ngại cho mục tiêu này. Đặc biệt, chính phủ muốn hạn chế tình trạng này ở nông thôn, nơi mức thách cưới được cho là quá cao so với thu nhập. Đôi khi, việc gom đủ tiền thách cưới có thể đẩy gia đình chú rể vào cảnh nghèo đói.
Từ năm 2019, chính phủ Trung Quốc thường xuyên kêu gọi nỗ lực giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, tình hình không mấy tiến triển dù luật pháp Trung Quốc đã cấm “việc đòi hỏi tiền bạc hoặc quà cáp liên quan đến hôn nhân”. Chính quyền làng xã thường tránh can thiệp, phần vì tôn trọng phong tục địa phương, phần vì sợ vướng vào tranh cãi giữa 2 bên gia đình.
Hôn nhân đang bị “thương mại hóa”?
Một số nơi ở Trung Quốc đã đặt ra mức trần của tiền thách cưới, nhưng mức trần cũng khá cao. Chẳng hạn, ở một số khu vực của tỉnh Cam Túc, giới hạn là từ 50.000-80.000 nhân dân tệ.
Tháng 5 vừa qua, truyền thông nhà nước đưa tin chính quyền Cam Túc đã ban hành kế hoạch nhằm “kiểm soát hiệu quả” tình trạng thách cưới cao vào cuối năm nay và “từng bước giảm dần” từ năm 2026. Tuy nhiên, các biện pháp trong kế hoạch dường như còn khá “nhẹ nhàng” và gần như không có hình phạt nào đi kèm.
Việc nam giới khó lấy vợ là trở ngại lớn cho kế hoạch cải cách dân số của Trung Quốc.
Mất cân bằng giới tính ở Trung Quốc hiện nay rất nghiêm trọng. Đến năm 2027, nước này sẽ có 119 nam giới trên mỗi 100 phụ nữ trong độ tuổi kết hôn.
Về phía phụ nữ, nhiều người coi tiền thách cưới như một khoản bảo hiểm phòng khi ly hôn (tỷ lệ ly hôn ở Trung Quốc còn cao hơn Mỹ). Nếu hôn nhân đổ vỡ, một phần tiền thách cưới có thể được trả lại, nhưng phần lớn có thể vẫn thuộc về người vợ cũ.
Một số người Trung Quốc lập luận rằng tiền thách cưới khiến hôn nhân bị “thương mại hóa”.
Gần đây, trên mạng xã hội Trung Quốc bùng nổ tranh cãi quanh vụ một người đàn ông bị kết án cưỡng hiếp vị hôn thê. Gia đình anh này trước đó đã trao quà đính hôn trị giá 100.000 nhân dân tệ. Một số người cho rằng việc nhận tiền như vậy đồng nghĩa với đồng thuận quan hệ tình dục.
Nhiều người Trung Quốc lại nhìn nhận vấn đề một cách thực dụng. “Tiền là nền tảng của mọi thứ”, một phụ nữ viết trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc. “Trong lòng bạn có thể không quá quan tâm đến tiền, nhưng nếu bên kia cũng không muốn đưa tiền, thì đó là vấn đề”, cô bày tỏ.
T.P