Không phải là gây nhiễu sóng rada mà là gây nhiễu chiến lược, tạo nên những lớp hỏa mù khiến cho đối phương không biết lối nào mà lần, đó là kiểu mập mờ chiến lược của Trung Quốc trên Biển Đông. “Con quạ đen 996” đang là một điểm gây nhiễu trên biển.
“Quạ đen” là hỗn danh nhằm để chỉ tàu khảo sát, thăm dò và nghiên cứu Bei Diao 996 (Bắc Điều 996) của Trung Quốc. Tàu này đã và đang xâm phạm vùng biển đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của Việt Nam suốt hơn nửa tháng qua. Hiện nó đang cách bờ biển tỉnh Phú Yên (nay sáp nhập với tỉnh Đắc Lắc, có tên mới là Đắc Lắc) khoảng 170 hải lý.
Tàu Bei Diao 996 rời Trung Quốc từ ngày 10/6/2025, đi dọc xuống bờ biển miền Trung – Việt Nam, thực hiện một vòng hoạt động tại khu vực quần đảo Trường Sa. Sau đó di chuyển ngược lên phía vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam và vẫn loanh quanh làm gì ở đó nhiều ngày nay.
Cụ thể, giữa tháng 6/2025, “quạ đen” bắt đầu gây nhiễu trên biển. Nó di chuyển từ đảo Hải Nam (Trung Quốc) xuống khu vực phía nam Biển Đông. Một số nhà quan sát quốc tế như South China Sea Chronicle Initiative (SCSCI) và các nhà phân tích quốc phòng độc lập bắt đầu ghi nhận hành tung bất thường của tàu này- như không bật AIS, chạy zigzag, hoặc dừng lại tại những khu vực có tiềm năng dầu khí.
Đến cuối tháng 6, tàu Bei Diao 996 đi vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam, gần khu vực bãi Tư Chính và lô dầu khí DK1. Tàu được hộ tống bởi 2–3 tàu hải cảnh (CSCG) của Trung Quốc, giống chiến thuật từng được sử dụng trong vụ giàn khoan HD-981 năm 2014.
Từ 28 đến 30/6 Hà Nội đã “giật mình”, vội triển khai tàu kiểm ngư và cảnh sát biển tiếp cận khu vực và phát tín hiệu yêu cầu tàu Trung Quốc rời khỏi vùng biển thuộc quyền tài phán của Việt Nam. Truyền thông quốc tế bắt đầu đưa tin. Một số hãng như Reuters, Nikkei Asia, và CSIS (Mỹ) đều có phân tích khẳng định hoạt động này là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam.
Đến này 1/7, dữ liệu hàng hải cho thấy “quạ đen” vẫn còn neo đậu gần khu vực bãi Tư Chính, có lúc tiến gần các giếng dầu đang được Việt Nam khai thác.
Dư luận trong nước Việt Nam rất bức xúc, với làn sóng trên mạng gọi tàu này là “quạ đen 996”, hàm ý nó mang điềm gở và sự phá hoại. Theo các nguồn tin không chính thức Bộ Ngoại giao Việt Nam đã gửi công hàm phản đối, đồng thời đang kêu gọi cộng đồng quốc tế quan tâm.
Tàu Bei Diao 996 là loại tàu thăm dò lớn nhất của Trung Quốc với mục đích nghiên cứu, khảo sát lưỡng dụng, cả dân sự và quân sự, có gắn cả bệ phóng UAV. Nó là khách không mời mà đến, xâm phạm vùng biển của Việt Nam với ý đồ mờ ám phía sau.
Việc “tàu lạ” xuất hiện và hoạt động trái phép trong vùng biển thuộc chủ quyền hoặc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam là một hành động mang tính khiêu khích và leo thang chiến lược kiểm soát thực địa trên biển. Nếu ta đặt sự kiện này trong chuỗi các hành động trước đó như giàn khoan HD-981 (năm 2014), tàu khảo sát địa chất Hướng Dương Hồng 10 (Haiyang Dizhi 10), thì dễ thấy đây không phải là sự kiện đơn lẻ, mà là một phần trong chiến lược dài hạn của Trung Quốc.
Vậy Trung Quốc định giở trò gì đây?
Bổn cũ chép lại thôi, lồng cũ và chim cũng cũ. Đó là Trung Quốc muốn hợp thức hóa các yêu sách phi pháp bằng sự hiện diện thực tế. Nước này sử dụng cái gọi là “chiến lược vùng xám” , tức là các hành vi không hẳn là chiến tranh, nhưng cũng vượt qua mức đơn thuần là hòa bình. Các tàu khảo sát, nghiên cứu biển, tàu dân quân biển, tàu cá vũ trang… đều là công cụ để duy trì sự hiện diện thường xuyên ở những vùng tranh chấp hoặc vùng thuộc EEZ của quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.
Qua đây Trung Quốc muốn tạo ra “thực tế mới”, tức là: “tàu tôi ở đây thường xuyên, không ai làm gì được, vậy thì tôi có quyền”. Sau đó họ sử dụng điều này để phục vụ cho các tuyên bố chủ quyền vô lý, đặc biệt trong đàm phán quốc tế.
Trung Quốc cũng nhân đây tiếp tục thăm dò phản ứng của Việt Nam và quốc tế. Nào thử xem ông bạn “bốn tốt” phản ứng ra sao, có mạnh mẽ, nhất quán và đủ sức răn đe không? Cũng qua đây để đánh giá phản ứng từ ASEAN, Hoa Kỳ, Nhật Bản hoặc các quốc gia bên ngoài khu vực. Nếu không có phản ứng rõ ràng, họ sẽ lấn tới mạnh hơn trong tương lai.
Khi thấy êm xuôi là Bắc Kinh sẽ xúc tiến chuẩn bị các hoạt động khai thác, quân sự hóa. Một số tàu như Bei Diao 996, mặc dù mang danh “nghiên cứu khoa học biển”, nhưng có thể thực hiện khảo sát đáy biển để đánh giá tiềm năng dầu khí, khoáng sản. Rồi tiến hành thu thập dữ liệu phục vụ cho mục đích quân sự (định vị tàu ngầm, triển khai radar, đặt thiết bị). Đặt nền móng cho việc có thể đưa giàn khoan, tàu quân sự, hoặc thậm chí xây đảo nhân tạo trong tương lai.
Cuối cùng là âm mưu “gây nhiễu chiến lược” hợp tác biển của Việt Nam. Trung Quốc có thể cố tình quấy nhiễu vùng biển nơi Việt Nam đang hợp tác với các công ty dầu khí nước ngoài (như Nga, Ấn Độ hoặc Mỹ) để gây sức ép, buộc các đối tác quốc tế phải rút lui (như trường hợp Repsol từng xảy ra), từng bước cô lập Việt Nam trong hợp tác quốc tế về biển.
Vậy là sự việc đã rõ ràng. Tàu Bei Diao 996 chỉ là một mắt xích trong chiến lược dài hạn của Trung Quốc nhằm kiểm soát Biển Đông. Bởi vậy, Hà Nội cần tiếp tục: Phản đối mạnh mẽ trên các diễn đàn quốc tế; củng cố pháp lý, tăng cường lực lượng thực thi trên biển; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, đồng thời cảnh giác với các hành động nhỏ giọt nhưng dai dẳng từ Trung Quốc.
Hãy nhanh tay đuổi con “quạ đen 996” ra khỏi vùng trời, vùng biển nước Việt. Bộ Ngoại giao Việt Nam tính toán chi mà chưa lên tiếng?
H.Đ