Châu Âu được cho là đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi muốn thay thế Mỹ, đóng vai trò chính trong việc viện trợ quân sự cho Ukraina.
Ngày 27.8, một nguồn thạo tin từ Anh cho hay, châu Âu không còn có thể trông cậy vào sự hỗ trợ của Mỹ trong việc giúp đỡ Ukraina và cung cấp cho nước này các đảm bảo an ninh sau các phát ngôn mới đây của Tổng thống Donald Trump.
Trước đó, ngày 25.8, Tổng thống Trump nhấn mạnh, châu Âu phải đi đầu trong hoạt động này, khẳng định Washington sẽ chỉ đóng có vai trò hỗ trợ bởi vì theo ông, các đồng minh phương Tây ở gần Ukraina hơn so với Mỹ.
Ông Trump nói với các phóng viên: “Họ ở ngay đó”, song lưu ý rằng, kế hoạch này vẫn sẽ có Washington nhưng với “quan điểm hỗ trợ” và có thể là bằng đường không – điều mà nhà lãnh đạo Mỹ từng nói ngày 19.8.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là trong một tuyên bố mới đây, chỉ huy chính sách của Lầu Năm Góc lại nói với các lãnh đạo quân sự châu Âu rằng, sự hỗ trợ không lực của Mỹ sẽ rất hạn chế.
Về khả năng cung cấp vũ khí cho Ukraina, ngày 10.8, Phó Tổng thống J.D. Vance khẳng định, Mỹ sẽ không trực tiếp cung cấp bất kỳ loại vũ khí nào cho Ukraina nữa song lưu ý, Kiev vẫn có khả năng nhận được các loại khí tài của Washington nhưng theo hình thức châu Âu chi trả và Mỹ sẽ “hoàn toàn đồng ý với điều đó”.
Hơn nữa, vào ngày 20.8, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent còn nói rằng, Mỹ sẽ tính thêm 10% phí trên tất cả các khoản mua vũ khí của Mỹ cho Ukraina từ châu Âu. Về cơ bản, đây được xem như một loại thuế chiến tranh đối với chính các đồng minh của Washington.
Với thái độ hời hợt của Tổng thống Donald Trump cùng đội ngũ của mình, bất chấp hàng loạt động thái thúc đẩy từ đồng minh, châu Âu nhận ra rằng, họ “không thể trông cậy vào sự hỗ trợ đáng kể từ Mỹ” trong việc cung cấp các đảm bảo an ninh hay viện trợ quân sự cho Kiev.
Theo lập luận của nguồn tin, sở dĩ châu Âu luôn muốn tìm cách bảo vệ chủ quyền Ukraina vì điều này được các nước trong NATO hay Liên minh châu Âu (EU) cho là liên quan trực tiếp đến vấn đề an ninh tập thể của họ.
Dẫu vậy, giới quan sát cho hay, để có thể thay thế hoàn toàn vị trí của Mỹ trong việc hỗ trợ Ukraina, châu Âu cần phải nỗ lực hơn rất nhiều vì họ vốn đang phải đối mặt với những thách thức chính trị và kinh tế không chỉ trong nước mà còn trong mối quan hệ giữa các nước.
Phó Thủ tướng Italy Matteo Salvini mới đây chỉ trích lời kêu gọi của Tổng thống Emmanuel Macron về việc đưa lực lượng châu Âu vào Ukraina, trong khi Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng đang chịu sự chỉ trích trong chính liên minh của mình vì đã gợi ý rằng, Berlin có khả năng sẽ đóng góp quân đội cho “lực lượng gìn giữ hòa bình”.
Ngay cả một quốc gia có quân đội được cho là lớn nhất châu Âu, với quan điểm kiên quyết ủng hộ Kiev như Ba Lan, cũng bày tỏ sự lưỡng lự trong việc điều quân tới Ukraina khi xung đột chấm dứt, viện dẫn lý do phải ưu tiên bảo vệ chính mình.
T.H