Châu Âu trình bản sửa đổi kế hoạch hòa bình do Mỹ soạn với nhiều điều khoản Nga – Mỹ khó ‘nuốt trôi’, trong khi ông Trump bất ngờ đăng đàn giận dữ với Ukraine.
Theo Hãng tin Reuters ngày 23-11, các nước châu Âu vừa trình bản sửa đổi kế hoạch hòa bình Ukraine do Mỹ soạn thảo ban đầu, đã được Anh, Pháp và Đức chỉnh sửa.
Văn bản này được châu Âu chuẩn bị để đưa ra thảo luận trong vòng đàm phán giữa Mỹ, Ukraine và châu Âu tại Geneva (Thụy Sĩ) ngày 23-11.
Nhiều thay đổi đáng chú ý
Các đề xuất của châu Âu đa dạng, mang tính có lợi cho Kiev. Tuy nhiên chúng nhìn chung đều khó được Nga và Mỹ chấp nhận khi nhiều điều khoản đề xuất lại cán “lằn ranh đỏ” của Matxcơva.
Thứ nhất, châu Âu đề nghị giới hạn quân số Ukraine ở mức 800.000 “trong thời bình”, thay vì mức trần 600.000 trong mọi trường hợp như phương án của Mỹ.
Con số 800.000 gần bằng quân số hiện tại của Ukraine và hơn 3 lần mức trước chiến tranh.
Về vấn đề lãnh thổ, bản sửa đổi nêu rõ “các cuộc đàm phán hoán đổi lãnh thổ sẽ bắt đầu từ đường ranh giới chiến tuyến hiện tại”, thay vì mặc định công nhận một số vùng là “lãnh thổ Nga trên thực tế” như đề xuất ban đầu của Washington.
Đáng chú ý, phía châu Âu đề xuất Ukraine nhận được cam kết an ninh từ Mỹ tương đương Điều 5 của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Đây là điều khoản phòng thủ tập thể, quy định một cuộc tấn công vào bất kỳ thành viên nào được coi là tấn công vào toàn khối.
Điều khoản này chính là một phần lớn lý do Matxcơva xem việc Ukraine gia nhập NATO là “lằn ranh đỏ” về an ninh, buộc nước này phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” khi Kiev công khai mong muốn làm điều trên.
Bản sửa đổi cũng phản đối cách Mỹ đề xuất sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa tại phương Tây, chủ yếu đang nằm trong các “két sắt” của Liên minh châu Âu (EU).
“Ukraine sẽ được tái thiết toàn diện và bồi thường tài chính đầy đủ, bao gồm thông qua nguồn tài sản chủ quyền của Nga – vốn sẽ tiếp tục bị phong tỏa cho đến khi Nga bồi thường thiệt hại cho Ukraine”, đề xuất của châu Âu nêu rõ.
Trong khi đó, kế hoạch của Mỹ đề xuất đầu tư 100 tỉ USD từ tài sản Nga bị đóng băng vào “nỗ lực tái thiết và đầu tư tại Ukraine do Mỹ dẫn dắt”, với 50% lợi nhuận chảy về túi Mỹ.
Washington cũng đề xuất phần còn lại sẽ được đầu tư vào một “quỹ đầu tư chung Mỹ – Nga riêng biệt”.
Giới phân tích đánh giá những đề xuất sửa đổi trên không khác mấy những gì châu Âu từng đưa ra. Matxcơva chắc chắn sẽ không cân nhắc chúng vì nó không giải quyết “những vấn đề gốc rễ” theo quan điểm Nga.
Ngoài ra, nó cũng bác bỏ lợi ích tài chính của Mỹ khi không chịu để Mỹ tiếp cận số tài sản Nga đang bị đóng băng ở châu Âu.
T.H