Việc Ngoại trưởng Hoa Kỳ đến Việt Nam đã được Trung Quốc theo dõi rất chặt chẽ, và Bắc Kinh cũng đã gửi ‘thông điệp’ đến Hà Nội.
Cùng thời điểm ông Blinken đến thăm Việt Nam, theo tờ Guangming Daily của Malaysia, Cục An toàn Hàng hải Yangpu ở Hải Nam, Trung Quốc, trước đó thông báo sẽ tiến hành huấn luyện bắn đạn thật ở vùng Vịnh phía bắc giáp Việt Nam từ ngày 13 đến 15/4.
Trong khi đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam hôm 15/3 trả lời phóng viên về bình luận liên quan đến biển của quan chức cấp cao Mỹ.
Trên trang facebook, Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam nhắc lại câu hỏi của phóng viên rằng: Xin cho biết quan điểm của phía Trung Quốc về việc ngày 15 tháng 4, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định tại Việt Nam rằng Mỹ sẵn sàng giúp những quốc gia trong khu vực tăng cường năng lực về nhận thức lĩnh vực hàng hải để ứng phó hành vi “ức hiếp” của nước khác đối với tàu cá nước mình?
Đáp lại, một phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc nói:
“Dưới sự nỗ lực chung của Trung Quốc và những quốc gia trong ASEAN, hiện tại tình hình trên biển được duy trì ổn định. Trung Quốc và các nước ASEAN tích cực thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), nhất trí đẩy nhanh thúc đẩy đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), sẵn sàng thông qua ‘ý tưởng kép’ để xử lý thoả đáng vấn đề trên biển”.
Người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam cũng nói: “Nguyện vọng chung của các nước trong khu vực là xây dựng Biển Đông thành một vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác. Một số quốc gia ngoài khu vực dựa trên tư duy chiến tranh lạnh và ý đồ giữ vững bá quyền, lợi dụng mọi cơ hội để gây bất hoà và chia rẽ. Hành vi của họ nhất định không lấy được lòng dân và chắc chắn sẽ thất bại”.
Theo nhận định của ông Nguyễn Khắc Giang, học giả thỉnh giảng tại Chương trình Nghiên cứu Việt Nam của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, Việt Nam được coi là một thành viên quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, và nếu Việt Nam duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Hoa Kỳ, thì Việt Nam sẽ có nhiều lợi ích chính trị và kinh tế. Tuy nhiên ông cũng đánh giá Việt Nam sẽ cẩn trọng trong quan hệ với Mỹ.
Ông nói với VOA: “Bạn không bao giờ biết ai sẽ thắng trong cuộc cạnh tranh quyền lực lớn này, vì vậy đối với các quốc gia như Việt Nam hay các quốc gia Đông Nam Á khác, có lẽ sẽ khôn ngoan hơn nếu không chọn bên”.
Ông Nguyễn Khắc Giang cũng đánh giá nếu liên minh với Hoa Kỳ hoặc các cường quốc khác để chống lại Trung Quốc chắc chắn sẽ mang lại rủi ro cho Việt Nam, vì vậy Việt Nam sẽ tiếp tục là nước ‘đu đưa’ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc để hưởng lợi về lâu dài.
Chuyên gia về Đông Nam Á Tống Trấn Chiếu (Song Zhenzhao), giáo sư Khoa học Chính trị tại Đại học Quốc gia Cheng Kung, cũng đồng quan điểm khi tin rằng cho dù trong tương lai sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có trở nên gay gắt hơn, Hà Nội sẽ không dễ dàng chọn phe giữa hai cường quốc, và sẽ cố gắng tuân thủ đường lối của mình ‘thân Mỹ và thân Trung Quốc’ để đạt được lợi ích lớn nhất.
T.P