Trong khi Kiev tuyên bố rằng, cuộc tổng phản công của họ từ đầu tháng 6/2023 đã đạt nhiều kết quả quan trọng, nhất là trên mặt trận phía Đông thì Moscow lại khẳng định, Ukraine đã hoàn toàn sai lầm.
Hôm 16/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố “cuộc phản công của Kiev đã thất bại”. Còn Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Ganna Malyar thừa nhận: “Tình hình khá căng thẳng ở mặt trận phía Đông”. Trên kênh Telegram, bà Thứ trưởng lo lắng: “Trong hai ngày liên tiếp, đối phương tích cực tấn công vào khu vực Kupiansk ở vùng Kharkiv. Chúng tôi đang ở thế phòng thủ”.
Trước đó, Kiev tuyên bố lực lượng của họ đã tiến gần TP Melitopol ở phía Nam, cách khoảng 2 km. Tuy nhiên, Moscow khẳng định: Cuộc phản công của Ukraine “đã thất bại” vì “không thể xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Nga ở bất cứ đâu dọc theo chiến tuyến”.
Tổng thống Putin trả lời phỏng vấn báo chí hôm 16/7: “Cuộc phản công được ca tụng rầm rộ của Ukraine đã không đạt được thành công nào sau hơn một tháng phát động”. Ông nói rằng quân đội Nga rất “anh dũng” và nhấn mạnh hướng chỉ đạo chiến dịch quân sự của Moscow là “tích cực”. Hiện tại quân đội Nga đang mở các cuộc phản công ở một số khu vực của chiến tuyến và đang “chiếm được những vị trí thuận lợi nhất”.
Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng Nga, đối phương đã chịu tổn thất nặng nề, thậm chí không thể tiếp cận tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga trên hầu hết mặt trận. Theo dõi nhiều đoạn video thấy rằng, các thiết bị quân sự hạng nặng của Ukraine (bao gồm xe tăng và xe chiến đấu bộ binh) bị hư hại hoặc bị phá hủy. Còn lực lượng bộ binh của Ukraine đã “thiệt hại nặng nề khi tiến quân qua các bãi mìn và không có sự hỗ trợ của không quân trong cuộc phản công”.
Được xem là đứng sau cuộc chiến, ủng hộ Kiev nhưng Truyền thông phương Tây cũng thừa nhận quân đội Ukraine tổn thất nặng. Tờ New York Times đưa tin, lực lượng Ukraine đã mất 20% số thiết bị tham chiến trong hai tuần đầu tiên của cuộc phản công.
Trước những diễn biến trên chiến trường, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley cảnh báo, không nên ảo tưởng về cuộc phản công của Ukraine.
Về nguyên nhân dẫn đến xung đột Nga-Ukraine bùng phát và Kiev quyết định dốc sức tổng phản công, theo các nhà phân tích, chủ yếu là do Ukraine muốn tạo thế để gia nhập NATO. Ông David Garcia Contreras -chuyên gia chính trị người Mexico – nhận định, nếu Ukraine gia nhập NATO, sẽ dẫn tới cuộc xung đột quân sự vô cùng tàn khốc giữa Nga với NATO. Điều này sẽ là ngòi nổ dẫn tới cuộc Chiến tranh thế giới thứ ba.
Không thể để xảy ra điều tồi tệ này trong một thế giới văn minh, hiện đại, các nước trong khối Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương đã không tán thành cho Ukraine trở thành thành viên của khối tại Hội nghị Thượng đỉnh NATO ở Vilnius (Litva) trong hai ngày 11 và 12/7 vừa qua.
Như quý vị đã biết, một trong những lý do chủ yếu khiến cho việc Ukraine gia nhập NATO sẽ làm leo thang căng thẳng với Moscow, là: Điều này không còn nằm trong khái niệm về biên giới địa lý cụ thể của đất nước, mà thuộc phạm trù “không gian an ninh quốc gia” của nước Nga. Là một siêu cường, Nga cần một “vùng đệm an ninh” xung quanh để bảo đảm “không gian an ninh” quốc gia.
Không chỉ riêng Nga mà đây được xem là yêu cầu bức thiết của tất cả các quốc gia trên thế giới. Kể từ khi Liên bang Xô viết sụp đổ vào năm 1991, Moscow đã chứng kiến NATO phá bỏ những cam kết với nước Nga, liên tục bành trướng về phía đông, kết nạp các nước thành viên Liên Xô cũ, đưa căn cứ quân sự và vũ khí đến sát biên giới Nga.
Từ đây hình thành “vòng kim cô” của NATO và đồng minh ở phía tây Nga, bao gồm các nước: Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển, Latvia, Litva, Estonia, Thổ Nhĩ Kỳ. Còn hai nước Ukraine cùng với Belarus chính là vùng đệm an ninh cuối cùng ở phía tây nước Nga.
Thử “bênh” Ukraine một chút, Kiev không có gì sai khi muốn độc lập hơn về chính sách an ninh, nhưng điều nước này không đúng là họ đã công khai kích động tư tưởng thù địch với Moscow. Họ kiên quyết đòi gia nhập NATO – địch thủ lớn nhất và nguy hiểm nhất của Nga.
Giả sử Ukraine gia nhập NATO thì “vùng đệm an ninh” trong chiến lược của Moscow sẽ bị phá tan, đưa những yếu tố nguy hiểm đến sát biên giới nước Nga.
Kiev cũng như Tổng thống Zelensky đã sai. Chính tư tưởng chống Nga cực đoan của nhà cầm quyền và những ảo mộng mà Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương vẽ ra trước mắt các nhà lãnh đạo ở Kiev là một trong những yếu tố quyết định khiến cuộc xung đột Nga-Ukraine bùng phát và kéo dài.
Lời giải bài toán này là kiên trì đàm phán, tìm con đường hòa bình, chấm dứt xung đột.
H.Đ