Việc các quốc gia khai thác khoáng sản, hải sản trên biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế của mình là chuyện bình thường. Thế nhưng trên BBC hôm 9/8 vừa qua lại nêu câu hỏi: Liệu hai mỏ khí đốt trên Biển Đông của Việt Nam có “phá vỡ thỏa thuận” khí hậu Paris hay không?
Trước hết cần làm rõ “thỏa thuận Paris” là gì? Gọi tên đầy đủ là “Thỏa thuận chung Paris”. Đó là một thỏa thuận tại Hội nghị về Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc, năm 2015, trong khuôn khổ của Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), chi phối các biện pháp giảm carbon dioxide từ năm 2020.
Vậy thì BBC bàn tới chuyện này thật lạc lõng. Chuyện “đầu Ngô mình Sở” trong lập luận gây bất lợi cho bảo vệ chủ quyền và khai thác nguồn lợi chính đáng của Việt Nam trên Biển Đông. Vấn đề khai thác dầu khí, chính Việt Nam đang bị Trung Quốc đe dọa và liên tục gây sức ép.
Hai dự án của Việt Nam trên Biển Đông mà BBC nhắc tới là Block B và Cá Voi Xanh. Hai mỏ chiếm khoảng 37% trữ lượng từ các dự án mới trong khu vực.
Hiện có ít nhất 19 mỏ khí đốt mới, có trữ lượng ước tính hơn 540 tỷ mét khối khí, trong đó gồm hai “siêu mỏ” của Việt Nam. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, hai mỏ này có thể đe dọa phá vỡ thỏa thuận khí hậu Paris (cam kết sự nóng lên toàn cầu dừng dưới mức 1,5 độ C). Tất thảy 19 mỏ đã đạt hoặc dự kiến sẽ đạt quyết định đầu tư cuối cùng (FID) trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến 2025 ở Đông Nam Á. Đây là nguồn tin mới nhất mà Global Energy Monitor’s Global Oil và Gas Extraction Tracker (GOGET) cung cấp cho chúng tôi.
Như vậy, nếu tính tỷ lệ khai thác dầu khí ở Malaysia, Indonesia, Brunei, Nga, Trung Cận Đông, Trung Đông… thì hai dự án mà Việt Nam khai thác chẳng đáng bao lăm. Không hiểu BBC đặt vấn đề liên quan “thỏa thuận Paris” nhằm mục đích gì?
Thật ra nếu nói tới nguy cơ ảnh hưởng môi trường, khí hậu trên Biển Đông thì phải điểm danh Trung Quốc đầu tiên. Và nếu như để Trung Quốc độc chiếm Biển Đông, họ sẽ làm điều vô cùng tệ hại.
Trung Quốc hiện chiếm bảy thực thể trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Họ đã từng bước biến các đảo, đá thành các căn cứ quân sự. Trung Quốc cũng đã tiến khảo sát, thăm dò trữ lượng dầu khí ở Biển Đông suốt hơn 20 năm qua.
Việc làm của họ đã tàn phá môi trường biển, tàn phá san hô, tàn phá môi trường sống của các loài sinh vật biển. Đây mới là một nguy cơ thật sự, không kém gì nguy cơ ô nhiễm khí hậu do vấn đề dầu hỏa, than đá gây ra.
Do đó, vấn đề bảo vệ môi trường toàn cầu cần phải được đánh giá một cách khách quan, toàn diện. Muốn tránh ô nhiễm tầng ozone gây tác động đến biến đổi khí hậu trên toàn thế giới, thì riêng Việt Nam không thể làm nổi. Công việc đại sự này phải là của các nước trên thế giới, nhất là các nước tiên tiến, các nước có nền công nghiệp hàng đầu trên thế giới (G7).
Chiến lược lâu dài của Trung Quốc là độc chiếm Biển Đông. Nếu chiếm được biển đảo trên Biển Đông và khu vực, thì họ sẽ có hàng loạt chương trình thăm dò, khai thác nguồn lợi, gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường, biến đổi sinh thái và khí hậu.
Từ lâu, Trung Quốc không hề giấu diếm kế hoạch xây dựng một lò phản ứng hạt nhân nổi trên Biển Đông. Việc xây dựng đang tạm dừng vì nhiều lý do. Có thể khi Bắc Kinh củng cố được tiềm lực quân sự ở khu vực này, thì họ sẽ ung dung khai thác dầu khí và xây dựng lò phản ứng hạt nhân.
Tại sao nói họ sẽ “ung dung”? Là vì, Mỹ và các nước phương Tây đều kêu gọi tự do hàng hải, tự do hàng không, và cam kết thực hiện Công ước Luật biển của Liên hợp quốc (UNCLOC- 1982), nhưng không quốc gia nào đấu tranh về mặt chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, cũng như các nước Đông Nam Á trên Biển Đông.
Khi Việt Nam được ủng hộ về chủ quyền, thì Trung Quốc sẽ không thể lấn tới trong việc khai thác tài nguyên trên Biển Đông. Trung Quốc với lợi thế vượt trội của một cường quốc, có vũ khí nguyên tử, có lực lượng nguyên tử hùng hậu, thì khó có thể ngăn cản được tham vọng của họ.
Trở lại với bài báo mà BBC nêu lên. Đây chỉ là ý kiến cá nhân của một người nhân danh học giả ở Ba Lan. Và BBC đã chộp lấy điều này và họ nói rằng “truyền thông có nhiệm vụ phải đưa tin trung thực” và mong “các nhà nghiên cứu phản biện” vấn đề khai thác dầu khí nói riêng và khai thác tài nguyên thiên nhiên nói chung.
Lấy cái không phổ biến, thậm chí là sai trái để đưa tin thì có thể coi là “trung thực” hay không? Việt Nam cũng như các nước trong khu vực đã cam kết khi khai thác khoáng sản luôn áp dụng điều kiện khoa học, kỹ thuật hiện đại để hạn chế những tác động đến đời sống kinh tế, văn hóa và xã hội của các nước chung quanh.
Vậy nhưng thiện chế và việc làm đúng đắn đó vẫn cứ bị xuyên tạc. Thậm chí, có những hành động trắng trợn vi phạm luật pháp quốc tế thì nhà đài lại lặng im. Như vậy thật thiếu khách quan, thật là việc làm trái với chức năng, bản chất của báo chí.
H.Đ