Dù tuyên bố điều tra vụ máy bay rơi khiến lãnh đạo tập đoàn PMC Wagner thiệt mạng, Nga vẫn chưa xác nhận một cách chính thức về cái chết của ông trùm Prigozhin.
Theo RT, các quan chức cấp cao của Nga đã bày tỏ lời chia buồn về vụ tai nạn máy bay tư nhân của PMC Wagner cùng ông trùm tập đoàn Yevgeny Prigozhin. Tuy nhiên đến nay, cơ quan điều tra vẫn chưa chính thức xác nhận Prigozhin thiệt mạng trong vụ tai nạn hôm 23/8 tại vùng Tver.
Lời chia buồn
Ngày 24/8, khi bình luận về vụ tai nạn máy bay, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhắc lại mối quan hệ hữu hảo của ông và Yevgeny Prigozhin. Ông Putin nhấn mạnh công ty Wagner làm được nhiều điều tốt cho nước Nga. Nhà lãnh đạo cũng đưa ra những lời khen đối với Prigozhin.
Theo Tổng thống Nga, Prigozhin là “một con người có đường đời phức tạp”, “đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng” nhưng cũng “tạo ra những thành quả” cho bản thân cũng như sự nghiệp chung.
Còn Trung tướng Ramzan Kadyrov – người đứng đầu Cộng hòa Chechnya thuộc Nga, nhấn mạnh tình bạn trong quá khứ giữa ông và Prigozhin. Ông Kadyrov nói, những thành tựu của Prigozhin là “không thể phủ nhận”.
Tuy nhiên, ông Kadyrov cũng nhận xét: “Thời gian gần đây, ông ấy hoặc không thấy hoặc từ chối nhìn thấy bức tranh rộng lớn hơn… Tôi đã hối thúc ông ấy từ bỏ tham vọng cá nhân nhưng Prigozhin tìm cách có được thứ ông ấy muốn”.
Nghị sĩ Leonid Slutsky – lãnh đạo đảng dân tộc cánh hữu Dân chủ Tự do của Nga nói, mặc dù thi thoảng giữa ông và Prigozhin có sự đối lập về quan điểm, nhưng cả Prigozhin và Wagner “đã làm được nhiều việc để đạt được các mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt”.
Vụ tai nạn bất ngờ
Chiếc máy bay Embraer 135BJ Legacy 600 được cho thuộc về ông Prigozhin rơi ở vùng Tver khi đang bay từ Moskva tới St. Petersburg hôm 23/8. Toàn bộ 10 người trên máy bay đều thiệt mạng.
Theo thông báo của giới chức Nga, danh sách hành khách trên chiếc Embraer có Prigozhin và một số lãnh đạo Wagner, bao gồm cả phó lãnh đạo, đồng sáng lập Dmitry Utkin.
Một số mảnh vỡ của máy bay được tìm thấy cách điểm rơi chính tới vài km, cho thấy máy bay có thể đã phát nổ ở trên cao.
Hoạt động điều tra
Tổng thống Putin cam kết giới chức Nga sẽ đi đến tận cùng để xác định những gì đã xảy ra với máy bay thương mại của Prigozhin. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng những bước đi cần thiết, như xét nghiệm ADN, sẽ mất thời gian.
Theo hãng truyền thông RBK, việc điều tra được giao cho Ivan Sibula – một điều tra viên cao cấp trước đó đã chỉ đạo các cuộc điều tra đối với nhiều tai nạn hàng không được dư luận chú ý nhiều ở Nga.
Đội ngũ của Ivan Sibula từng tham gia điều tra vụ rơi một máy bay phản lực tư nhân vào năm 2014 tại sân bay Vnukovo ở Moskva, khiến Christoph de Margerie – Tổng giám đốc hãng dầu lửa Total của Pháp tử nạn. Ông Sibula cũng điều tra vụ hạ cánh khẩn của chuyến bay Aeroflot 1492 vào năm 2019 với hậu quả là 41 người thiệt mạng.
Ủy ban điều tra Nga đang xem xét vụ tai nạn hàng không ở Tver theo hướng vi phạm an toàn bay gây chết người – đây được coi là tội hình sự ở Nga.
Khu vực quanh điểm rơi máy bay của Prigozhin đã được cơ quan thực thi pháp luật khoanh vùng.
Các nhà báo đưa tin về hoạt động cứu hộ cho hay, việc tìm kiếm bằng chứng phục vụ điều tra vẫn tiếp tục cả ngày lẫn đêm.
Có người đứng sau vụ máy bay rơi?
Giới chức Nga chưa xác nhận có âm mưu nào đằng sau tai nạn này nhưng hiện có nhiều đồn đoán về sự kiện này từ cả bên trong và ngoài nước Nga.
Sau vụ tai nạn, truyền thông phe đối lập ở Nga lập tức chỉ trích chính phủ, tố Moskva đã sát hại Prigozhin để trả thù cho việc ông này từng chỉ đạo cuộc nổi loạn cách đây 2 tháng (24/6). Tổng thống Putin từng gọi cuộc nổi loạn của Wagner là hành động phản bội và là nhát dao đâm sau lưng đất nước.
Khi được khỏi về việc Prigozhin được cho là đã chết, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói với các nhà báo việc gì cũng có thể xảy ra ở Nga, nhưng Biden cũng thừa nhận ông không biết một cách chắc chắn điều gì đã xảy ra.
Lầu Năm Góc cũng bác bỏ các tuyên bố ban đầu của truyền thông Mỹ cho rằng một tên lửa phòng không có thể đã bắn hạ chiếc máy bay được cho chở Prigozhin. Bộ Quốc phòng Mỹ đánh giá giả thuyết này là “không chính xác”, theo phát ngôn viên Patrick Ryder. Mặc dù vậy, ông Ryder cho biết, quân đội Mỹ vẫn tin rằng có khả năng Prigozhin đã thiệt mạng trong vụ rơi máy bay.
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 25/8 nói rằng các nỗ lực của phương Tây nhằm đổ tội cho chính phủ Nga là “những lời dối trá tuyệt đối” và không dựa trên bất cứ sự thật nào.
Một số nguồn tin do truyền thông Nga dẫn lại gợi ý rằng chiếc máy bay có thể đã bị một quả bom gài lên phá hủy trong không trung. Một số ám chỉ rằng phi công riêng của Prigozhin đã không có mặt trên máy bay (hiện mất tích) và có thể là thủ phạm.
Với những chiến tích của Wagner trong chiến dịch quân sự đặc biệt, năm 2022, ông Yevgeny Prigozhin đã được thưởng huân chương cao nhất của nhà nước Nga để ghi nhận vai trò của ông trong hoat động quân sự tại Ukraine.
Cuộc nổi loạn do Prigozhin phát động vào tháng 6/2023 dừng lại sau khi ông Prigozhin chấp nhận thỏa thuận do Belarus làm trung gian, theo đó ông và các chiến binh trung thành của mình được phép rời khỏi Nga an toàn.
Ngay trước khi xảy ra vụ rơi máy bay, Prigozhin tuyên bố ông có ý định tập trung vào hoạt động ở châu Phi, nơi Wagner vẫn còn sức ảnh hưởng.
T.P