Ông Joe Biden không phải tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam, nhưng ông là tổng thống Mỹ đầu tiên tới thăm chính thức theo lời mời của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Chỉ riêng điều đó đã nói lên sự đặc biệt của chuyến thăm này.
Chuyến thăm đặc biệt
Chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống Mỹ Joe Biden có ý nghĩa rất quan trọng. Trước hết, đây là dịp hai nước kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện. Tôi cho rằng lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ cùng nhau đánh giá, thống nhất nhận thức về những bước phát triển mạnh mẽ và toàn diện trong quan hệ hai nước suốt 10 năm qua, đồng thời đề ra định hướng lớn cho nhiều năm tới.
Điều đáng lưu ý nữa là kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995, tất cả các tổng thống Mỹ, dù thuộc đảng Cộng hòa hay Dân chủ, đều đã thăm Việt Nam – có lẽ cũng là nước Đông Nam Á duy nhất mà các đời tổng thống Mỹ đều có chuyến thăm chính thức.
Ngay cả với nhiều nước là đồng minh của Mỹ cũng không phải tổng thống nào cũng đi thăm được. Điều đó chứng tỏ nội bộ Mỹ đã đạt sự đồng thuận cao trong việc thúc đẩy quan hệ mọi mặt với Việt Nam, nhìn nhận và coi trọng vị thế cũng như vai trò của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế.
Vào tháng 3 năm nay, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden đã có cuộc điện đàm rất quan trọng, trong đó lãnh đạo cao nhất của hai nước thỏa thuận giao cho các cơ quan hữu quan của hai bên phối hợp, trao đổi các biện pháp nhằm làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ trong những năm tới.
Ngay sau cuộc điện đàm, hàng loạt chuyến thăm giữa quan chức Việt Nam và Mỹ đã diễn ra, trong đó có các chuyến thăm Việt Nam của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, Đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai…
Thủ tướng Phạm Minh Chính (phải) tiếp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Văn phòng Chính phủ ở Hà Nội vào ngày 15-4-2023 – Ảnh: Reuters
Thủ tướng Phạm Minh Chính (phải) tiếp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Văn phòng Chính phủ ở Hà Nội vào ngày 15-4-2023 – Ảnh: Reuters
Tôi hy vọng trong chuyến thăm Việt Nam sắp tới của ông Joe Biden, lãnh đạo hai nước sẽ có những biện pháp mới để tăng cường và làm sâu sắc hơn mối quan hệ Việt – Mỹ trong nhiều năm tới.
Sự phát triển năng động cũng như vai trò và uy tín quốc tế ngày càng tăng giúp Việt Nam đứng ở vị thế tốt hơn trong hợp tác với Mỹ trong những lĩnh vực mới, trong các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, y tế, an ninh lương thực và đảm bảo chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khi tôi còn là đại sứ Việt Nam tại Mỹ vào năm 2013, kim ngạch thương mại hai chiều năm đó xấp xỉ 30 tỉ USD, thế nhưng sau 10 năm đã lên đến hơn 139 tỉ USD, tăng gần gấp năm lần.
10 năm xây dựng lòng tin
Nhìn lại 10 năm quan hệ Đối tác toàn diện, tôi đánh giá quan hệ hai nước đã có sự phát triển mạnh mẽ về cả chiều rộng và chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực.
Trong tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt – Mỹ vào năm 2013 nhân chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, hai nước đã xác định được những nguyên tắc cơ bản trong mối quan hệ. Đó là: Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; Tôn trọng thể chế chính trị của nhau; Tôn trọng luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
Việc xây dựng lòng tin giữa hai nước là điều rất quan trọng. Việt – Mỹ đã cùng tích cực giải quyết hậu quả của chiến tranh như rà phá bom mìn, tẩy chất độc dioxin. Đặc biệt, nguyên tắc tôn trọng thể chế chính trị của nhau đã nhiều lần được các cấp lãnh đạo Mỹ khẳng định trong các chuyến thăm Việt Nam hay khi tiếp lãnh đạo Việt sang thăm Mỹ. Lãnh đạo Mỹ cũng cam kết ủng hộ Việt Nam phát triển thịnh vượng, độc lập, mạnh mẽ.
Trong tuyên bố chung năm 2013, hai nước cũng xác định được chín lĩnh vực hợp tác ưu tiên bao gồm: chính trị, ngoại giao, an ninh – quốc phòng, kinh tế – thương mại – đầu tư, giáo dục, khoa học – công nghệ, y tế, môi trường và giao lưu nhân dân.
Tôi nhìn thấy bước phát triển mạnh mẽ ở tất cả các lĩnh vực nêu trên, đặc biệt trong lĩnh vực hợp tác kinh tế – thương mại – đầu tư. Các cơ chế đối thoại chính trị, an ninh, hợp tác quốc phòng và nhiều lĩnh vực khác được duy trì thường xuyên. Hai bên đã có những trao đổi về các vấn đề còn khác biệt trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở nhằm thu hẹp khác biệt và tăng cường hiểu biết.
Tất cả những bước phát triển nêu trên sẽ là tiền đề quan trọng để hai nước tính tới việc nâng tầm quan hệ hai nước hơn nữa trong những năm tới.
Vì những lý do nêu trên, tôi khá lạc quan về đà phát triển hơn nữa, xứng tầm của quan hệ hai nước. Chúc chuyến thăm Việt Nam sắp tới của ngài Joe Biden sẽ đạt nhiều kết quả thực chất, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.