Năm 1966, Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông đã lập kỷ lục thế giới chưa từng có về bơi lội trên sông Dương Tử. Ông già 73 tuổi dẫn đầu khoảng 5.000 người “tiền hô hậu ủng” lao xuống dòng sông lớn nhất Trung Quốc trong cuộc bơi lội hàng năm ở Vũ Hán. Truyền thông chính thức của Trung Quốc tuyên bố rằng, Mao đã bơi gần 15km trong 65 phút mà chẳng hề có dấu hiệu mệt mỏi.
15km trong 65 phút, nghĩa là Mao Trạch Đông đã bơi tốc độ 3,8 m/s, vượt xa tốc độ 1,7 m/s của siêu kình ngư về sau này của Trung Quốc Tôn Dương người đã giành được huy chương vàng thế vận hội London năm 2012.
Những Người Bảo Vệ Mao giải thích rằng khi đó Mao đã bơi xuôi dòng về phía hạ lưu, và dòng chảy mạnh của sông Dương Tử đã dẫn đến những con số thống kê siêu phàm, vô tiền khoáng hậu!
Truyền thông phương Tây năm đó đã chế giễu liệu câu chuyện này có thể thực sự diễn ra hay không? Báo chí Hồng Kông thì xem đây như một trò hề.
Đáng tiếc thay, di sản của câu chuyện này thì đã không hề hài hước, có người khi ấy thậm chí đã mơ hồ cảm thấy được rằng nó dự báo một điểm gở. Trên thực tế, thì nó đã không chỉ là một điểm gở mà còn là một vở kịch chính trị tồi tệ nhất trong lịch sử nhân loại.
Mao rất yêu thích bơi lội và có tiếng là bơi giỏi. Đã có thời, đi đến bể bơi trở thành một cách nói quen thuộc của các quan chức Trung Quốc trong một cuộc hẹn với Mao ở Trung Nam Hải. Theo tiết lộ của sử gia danh tiếng Ross Terrill, nhà độc tài Trung Quốc về sau thường thích bơi khỏa thân, thế nên các nhân viên nữ không được phép lại gần trong những cuộc gặp như vậy. Khi còn nhỏ, Mao học bơi ở một cái ao trong khu đất của gia đình và bài báo đầu tiên được xuất bản công khai của ông ta năm 1917 chính là về thể dục thể thao. Có thể nói, Mao bị ám ảnh bởi việc tập thể dục trong suốt cả cuộc đời.
Năm 1956, người thiết lập chế độ Trung Quốc cộng sản bắt đầu sử dụng bơi lội để phục vụ cho sân khấu chính trị của ông ta, chứ không còn chỉ là tập thể dục nữa. Năm đó, Mao đã bơi ở 3 con sông: sông Châu Giang gần Quảng Châu, Sông Tương tại Trường Sa và sông Dương Tử tại Vũ Hán. Bác sĩ riêng của Mao là ông Lý Trí Thỏa kể lại rằng, hạ lưu sông Châu Giang, dòng sông bị ô nhiễm rất nặng bởi cả chất thải công nghiệp xả ra từ các nhà máy tại Quảng Châu và chất thải của con người. Nhưng Mao vẫn cứ lao xuống nước, nằm ngửa, bụng to nhô lên như quả bóng tròn, hai chân thả lỏng như thể đã nghỉ ngơi trên ghế sofa vậy, chẳng hề sợ ô nhiễm”.
Nhiều hơn thế nữa, lãnh tụ Trung Quốc được cho đã bơi ở sông Dương Tử 11 lần trong khoảng thời gian từ năm 1956 đến năm 1962, trong đó có 3 lần vượt sông chỉ riêng trong năm 1956. Và đó là khoảng thời gian của điềm gở lần thứ nhất.
Hai năm sau (1958) “Đại nhảy vọt” bắt đầu. Tác giả của cuốn “Nạn Đói Lớn Của Mao” kể lại rằng, Mao đã nghĩ rằng ông ta có thể đưa đất nước của mình vượt qua đối thủ cạnh tranh bằng cách tập hợp người dân trên khắp đất nước vào những công xã khổng lồ nhằm theo đuổi một thiên đường không tưởng. Tất cả mọi thứ phải là sở hữu tập thể, người ta bị lấy đi công việc, nhà cửa, đất đai, đồ đạc và sinh kế. Trong các bữa ăn tập thể, thức ăn được phân phối theo thìa dựa trên công tội. Điều này đã trở thành một vũ khí để buộc người dân phải theo sát từng mệnh lệnh của Đảng. Động lực làm việc bị tiêu tan, thay vào đó là cưỡng chế và bạo lực được sử dụng để bắt những nông dân đói khát phải lao động quần quật trong các lò luyện thép hay công trình thủy lợi quy hoạch kém, những cánh đồng lúa bao la rơi vào quên lãng. Dẫu cho có những báo cáo liên tục về sản lượng đi xuống và nạn đói lan rộng khiến cho hàng triệu người chết dần vì đói, Mao vẫn kiên quyết giữ hạn ngạch sản xuất ở mức cao. Khi “Đại nhảy vọt” kết thúc vào năm 1962, đã có khoảng 25 – 55 triệu người Trung Quốc chết vì nạn đói lớn, vài triệu người cũng bị tra tấn đến chết hay bị hành hình trong cùng thời gian đó.
Thảm họa “Đại nhảy vọt” đã khiến uy tín và tầm ảnh hưởng của Mao suy yếu trầm trọng. Tin đồn lần lượt xuất hiện về việc ông ta đang hấp hối hoặc đã chết từ lâu.
Đặng Tiểu Bình và Lưu Thiếu Kỳ bày tỏ nghi ngờ chẳng hề kiêng dè về các chính sách tả khuynh hỗn loạn của Mao. Nhưng rốt cuộc thì Mao đã từng là đại diện cho cuộc Cách mạng Cộng sản ở Trung Quốc vì vậy ông ta đã được giữ lại để phục vụ như một bù nhìn, một người đứng đầu mang tính biểu tượng của Đảng nhưng có rất ít quyền lực trên thực tế.
Năm 1965, Mao rời Bắc Kinh và rút lui vào trong bóng tối ở Hàng Châu. Tại đó, ông ta ủ mưu sâu kế hiểm hòng tìm đường trở lại Trung Nam Hải. Và đó là điềm gở thứ hai xuất hiện.
Mảnh đất Trung Hoa thêm một lần nữa oằn mình rên xiết trong kiếp nạn mới còn thảm khốc hơn. “Đại nhảy vọt” tàn sát thể xác người dân Trung Quốc. Nhưng “Đại cách mạng Văn hóa” tàn sát linh hồn họ và cả linh hồn của Năm ngàn năm văn minh Trung Hoa. Phá Tứ Cựu là hạ kiếp chưa từng có trong lịch sử loài người, cuộc bơi trên sông Dương Tử của Mao làm nhiệm vụ kéo màn cho vở kịch đẫm máu.
Hai tháng trước khi bước xuống con sông tại Vũ Hán, Mao đã tuyên bố bắt đầu cuộc “Đại cách mạng Văn hóa vô sản” của ông ta. Đây là chiến lược mà phe Mao dùng để giành lại quyền lực. Bề ngoài là kêu gọi săn lùng và tiêu diệt những kẻ theo chủ nghĩa tư bản đã lẻn vào Đảng nhưng thực chất là thanh trừng những kẻ chống Mao ra khỏi bộ máy quyền lực của Bắc Kinh. Khi “Cách mạng Văn hóa” bắt đầu đạt được động lực, Lưu Thiếu Kỳ, Đặng Tiểu Bình và Chu Ân Lai có thể tự an ủi rằng, Mao là một ông già ốm yếu đang ở xa thủ đô, ít có cơ hội tác động trực tiếp đến chính sách. Nhưng trước sự thất vọng của họ, Mao đã sử dụng cuộc bơi lội ngày 16/7/1966 để phá bỏ tin đồn về sức khỏe suy yếu của mình, và còn hơn thế nữa.
Lần này, Mao chuẩn bị rất kỹ với một đám đông bơi theo và áp phích khổng lồ của chính ông ta. Sáu vệ sĩ được bố trí tháp tùng Mao trên đường bơi, Mao cũng sắp đặt một nhiếp ảnh gia cá nhân ghi lại các hình ảnh để tuyên truyền. Người này đã chụp được bức hình nổi tiếng về nhà độc tài nhô đầu trên mặt sông, bức ảnh này cho thấy Mao vẫy tay với những người bơi khác. Hình ảnh cây cầu bắc qua sông Dương Tử tại Vũ Hán được lựa chọn có chủ đích xuất hiện ở phía sau Mao, làm bằng chứng cho cuộc bơi của ông ta tại con sông này.
Các cơ quan tuyên truyền của nhà nước được huấn luyện cẩn thận và là một phần trọng yếu trong bộ máy quyền lực của Mao đã sản xuất hàng loạt tin tức trên khắp Trung Quốc và thế giới, truyền cảm hứng cho một loạt áp phích nghệ thuật tuyên truyền kiểu cổ điển; thậm chí là một bộ phim được phát hành vào tháng 6/1966 nhằm tán dương khả năng bơi lội phi thường của Mao.
Tờ Nhân Dân Nhật Báo viết rằng: “Nước sông như đã mỉm cười vào ngày hôm đó, Chủ Tịch Mao đã bơi được 15km, tức 9 dặm trong vòng hơn một giờ. Đó chính là kỷ lục thế giới vô tiền khoáng hậu của ông cụ 73 tuổi”.
Tờ South China Morning Post của Hồng Kông khi ấy đã đăng bài bình luận có tiêu đề “Mao Trạch Đông sẽ tham dự Thế vận hội chăng?” của Yuri Sundays, vận động viên bơi lội từng đoạt giải Empid Games chế giễu sâu cay câu chuyện tuyên truyền kịch cỡ này của Mao.
Nhưng dù vở kịch có nực cười thế nào Mao đã đạt được điều ông ta muốn. Hiệu ứng của cuộc bơi trên sông Dương Tử đã phát triển sự sùng bái cá nhân cuồng nhiệt của người dân Trung Quốc dành cho lãnh tụ, như một lời tuyên chiến của Mao gửi tới các địch thủ chính trị rằng, một người đàn ông mạnh mẽ đã sẵn sàng tiến về Bắc Kinh. Mao đã dùng hình ảnh này để tự tái sinh trong con mắt quốc gia và một lần nữa trở lại là người cầm lái vĩ đại sẵn sàng dẫn dắt đất nước Trung Hoa đến với vận mệnh cách mạng thực sự của nó. Nghĩa là… tận cùng bi thảm.
Theo vốn tự chính trị của Mao, đó là lúc phải chống chọi với sóng to gió lớn, khi nhà độc tài trở về Bắc Kinh 2 ngày sau đó, ông ta bắt đầu thanh trừng những đối thủ chính trị như Lưu Thiếu Kỳ.
Cuộc cách mạng cuối cùng của Mao đã đạt được đầy đủ động lực. Cuối tháng 8, Mao bắt đầu tổ chức các cuộc mít tinh chính trị với hàng triệu người ủng hộ tại quảng trường Thiên An Môn. Thế là ông già ở Hải Châu đã trở lại nắm quyền và ông ta cùng những người ủng hộ đã sử dụng quyền lực đó một cách liều lĩnh và tàn nhẫn trong suốt một thập kỷ mưa máu gió tanh sau đó. Hơn một triệu người đã chết và văn hóa truyền thống một thời huy hoàng của mảnh đất Trung Hoa năm ngàn năm bị tàn diệt vĩnh viễn.
Mao ông ta đã chuyển nơi ở chính thức của mình đến tòa nhà tại Trung Nam Hải, nơi có bể bơi trong nhà. Mao đã bơi ở đó hầu như hàng ngày suốt thời gian diễn ra Cách mạng Văn hóa, cho đến khi qua đời vào tháng 9/1976, ông ta không bao giờ lội xuống sông Dương Tử nữa.
T.P