Với việc lần đầu tiên tấn công trực tiếp Israel, Iran đã vượt qua “lằn ranh đỏ” từ trước đến nay, tạo một tiền lệ trong cuộc chiến ngầm kéo dài hàng thập kỷ giữa nước này và Israel.
Tạo tiền lệ đáp trả
Trong một bài phát biểu với kênh truyền hình nhà nước Iran hôm 14-4, người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Thiếu tướng Hossein Salami, cho biết Iran “đã quyết định tạo ra một sự cân bằng mới”.
“Kể từ nay, nếu Israel tấn công vào lợi ích, nhân vật quan trọng hay công dân Iran ở bất kỳ đâu, chúng tôi (Iran) sẽ trả đũa”, báo Washington Post dẫn lời ông Salami.
Theo nhận định của các chuyên gia, cuộc tấn công sáng sớm 14-4 của Iran nhắm vào Israel là một màn phô diễn sức mạnh, với quy mô chưa từng có, ghi nhận sự tham gia của hơn 300 thiết bị bay không người lái (drone) và tên lửa.
Tuy nhiên, cuộc không kích này cũng đã được thiết kế cẩn thận, cho phép Israel và đồng minh có đủ thời gian chuẩn bị, đồng thời để cho Chính phủ Israel có “đường ra” trong lo ngại một cuộc chiến lan rộng tại Trung Đông.
Bà Sima Shine, người đứng đầu chương trình Iran tại Viện Nghiên cứu an ninh quốc gia ở Tel Aviv (Israel), nhận định cuộc tấn công được thiết kế với hiểu biết “các hệ thống (phòng thủ) nhiều lớp của Israel sẽ chặn được hầu hết các vũ khí trước khi chúng tiếp cận mục tiêu”.
“Kết quả đó đã tạo cơ hội cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và các lãnh đạo cấp cao lên tiếng chừng mực, hơn là trong trường hợp tên lửa đánh trúng một tòa chung cư hoặc doanh trại”, bà Shine nói.
Phải vượt “lằn ranh đỏ”
Sau khi xung đột Israel – Hamas bùng nổ vào tháng 10-2023, các lực lượng ủy nhiệm của Iran từ Lebanon đến Yemen đều đã tiến hành tấn công các cơ sở quân sự của Israel và Mỹ, nhưng Tehran đã phát tín hiệu cho thấy họ không muốn có một xung đột trực diện.
Tuy nhiên, cuộc không kích hôm 1-4 nghi do Israel thực hiện vào Lãnh sự quán Iran ở thủ đô Damascus của Syria khiến 12 người thiệt mạng, trong đó có hai sĩ quan cấp cao của Iran, đã khiến Tehran cảm thấy buộc phải có đáp trả.
Ông Ali Vaez, giám đốc Chương trình nghiên cứu Iran của Tổ chức Nhóm Khủng hoảng quốc tế (ICG), nói có cảm nhận cho rằng “sự thụ động của Iran đã khuyến khích Israel đẩy giới hạn đi quá xa”. Chính quyền Iran chịu áp lực ngày càng tăng trong việc phải đáp trả trực tiếp Israel.
Iran hiện đang chờ động thái tiếp theo của Israel. Trong khi Mỹ kêu gọi Tel Aviv kiềm chế trước nguy cơ leo thang nghiêm trọng, nhưng các chuyên gia cho rằng chính phủ của ông Netanyahu khó có thể để cuộc tấn công của Iran qua đi mà không có phản ứng.
Trong bối cảnh đó, theo ông Vaez, Iran “rõ ràng đã chuẩn bị cho một phản ứng đáp trả, và nước này sẵn sàng tiến thêm.
“Tại Tehran, tôi nghĩ họ cho rằng nếu không vạch ra một lằn ranh đỏ, thì đây sẽ là một con dốc dẫn đến chiến tranh”, ông Vaez nhận xét.