Thưa quý vị, Hội nghị Bộ
trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
và tám đối tác đã bế mạc hôm 12/10 tại Hà Nội với một tuyên bố chung, trong đó
ghi nhận ‘các thách thức an ninh hiện nay ở khu vực cũng như trên phạm vi toàn
thế giới’ đồng thời ‘khẳng định cam kết về thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh
vượng’. Trả lời Nguyễn Trung của VOA Việt Ngữ, ông Stapleton Roy, Giám đốc Viện
Kissinger về Trung Quốc và Hoa Kỳ, Trung tâm Quốc tế Woodrow Wilson dành cho
các học giả, nhận định rằng cuộc họp lần đầu tiên giữa các bộ trưởng quốc phòng
ASEAN và các nước đối thoại ‘là bước đi quan trọng trong việc hợp tác an ninh
khu vực’. Mời quý vị theo dõi cuộc phỏng vấn trong chuyên mục ‘Câu chuyện Việt
Nam’ tuần này.
VOA: Ông đánh giá như thế nào về cuộc họp Bộ trưởng
Quốc phòng ASEAN mở rộng mà Việt Nam mới tổ chức?
Ông Stapleton Roy: Diễn đàn là một bước tiến quan trọng vì các
bộ trưởng quốc phòng ASEAN và các nước đối tác có cơ hội cùng ngồi lại với nhau
để bàn thảo về các vấn đề cùng quan tâm. Rõ ràng điều này tốt hơn tình thế các
vị bộ trưởng không thể cùng nhau đối thoại nhằm giải quyết các vấn đề còn tồn
tại.
Điều đáng chú ý là cả Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates và người đồng
nhiệm Trung Quốc Lương Quang Liệt đã chính thức tham gia hội nghị.
Ngoài ra, cuộc họp diễn ra trong bối
cảnh cả Bắc Kinh và Washington đang tiến hành những bước đi nhằm tái tham gia
và hợp tác về lĩnh vực quân sự tại khu vực. Tôi cho rằng việc đó sẽ giúp ngăn
chặn vấn đề biển Đông trở thành một yếu tố gây chia rẽ giữa Hoa Kỳ và Trung
Quốc.
VOA: Nhưng biển Đông không nằm trong nghị trình của ADMM+
vừa qua. Liệu các cuộc họp trong tương lai có khả năng chính thức nêu lên vấn
đề tranh chấp lãnh hải này không, thưa ông?
Ông Stapleton Roy: Tôi nghĩ rằng có khả năng vấn đề biển Đông
sẽ được nêu lên tại cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng ASEAN mở rộng trong
tương lai. Nhưng cũng cần phải nhớ rằng họ có nhiều vấn đề cần phải bàn thảo.
Vậy nên, tôi không cho rằng tranh chấp ở biển Đông lại trở thành một chủ đề
thảo luận trọng tâm tại cuộc họp này.
VOA: Vậy ADMM+ sẽ có tác động nào đó tới hợp tác an ninh
khu vực giữa các nước tham gia đối thoại trong thời gian tới không?
Ông Stapleton Roy: Tôi cho rằng đây là một phần của tiến trình
tìm cách thúc đẩy đối thoại giữa các nước đóng vai trò quan trọng ở khu vực
trong các vấn đề liên quan tới tranh chấp ở biển Đông. Ngoài Trung Quốc, các
nước này còn bao gồm cả các quốc gia trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á
cũng như các đối tác khác.
VOA: Bộ trưởng Quốc phòng Lương Quang Liệt phát biểu tại
cuộc họp ADMM+ rằng tiến trình củng cố quốc phòng của nước này ‘không nhằm
thách thức hay đe dọa ai, mà để bảo đảm an ninh và thúc đẩy ổn định và hòa bình
khu vực cũng như quốc tế’. Ông nhận định như thế nào về tuyên bố này?
Ông Stapleton Roy: Người Trung Quốc có câu tục ngữ, đại ý rằng
bạn phải xem xét những gì tôi nói nhưng phải theo dõi những gì tôi làm. Tôi nghĩ
rằng tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Lương Quang Liệt về các chương trình
quốc phòng của Trung Quốc là chính xác, nhưng đây cũng là cách các nước sử dụng
để bào chữa cho chi tiêu quốc phòng của họ.
Vấn đề ở đây là, ông Lương nói đúng và xác định rõ các mục tiêu chiến lược quốc
phòng của Trung Quốc, nhưng các nước trong đó có Hoa Kỳ sẽ theo dõi xem liệu
thái độ và hành động của Trung Quốc có thực sự đúng với những tuyên bố đó hay
không.
VOA: Ông đánh giá như thế nào về hợp tác gần đây giữa
ASEAN với các nước đối thoại về vấn đề an ninh?
Ông Stapleton Roy: Tôi nghĩ việc hợp tác này diễn ra tốt đẹp
trong thời gian qua. Không ai muốn theo đuổi một chính sách khống chế Trung
Quốc, nhưng tất cả các bên đều mong muốn khu vực Đông Á, trong đó bao gồm biển Đông,
ổn định và an toàn nhất có thể. Tôi nghĩ đó là hướng đi mà các cuộc thảo luận
của các vị bộ trưởng tập trung vào.
VOA: Vậy các đối tác của ASEAN, đặc biệt là Hoa Kỳ, có thể
làm gì để bảo đảm an ninh cho khu vực?
Ông Stapleton Roy: Tôi cho rằng một khi mối bang giao giữa
Trung Quốc với các nước láng giềng cũng như Hoa Kỳ ngày càng tốt đẹp hơn, điều
này sẽ dẫn tới nhiều khả năng chính quyền Bắc Kinh sẽ theo đuổi một cách tiếp
cận nhằm giải quyết những khác biệt liên quan tới biển Đông thông qua đối thoại,
đàm phán và tham vấn, thay vì sử dụng lực lượng quân sự.
VOA: Còn vai trò của Việt Nam trong tiến trình này như thế
nào, thưa ông?
Ông Stapleton Roy: Việt Nam và Trung Quốc cùng tuyên bố chủ
quyền toàn bộ các quần đảo ở khu vực biển Đông, chứ không phải từng hòn đảo
một. Trong khi đó, theo tôi biết, các nước khác như Philippines, Brunei,
Malaysia chỉ tuyên bố chủ quyền đối với một số hòn đảo lẻ gần nước họ. Tuyên bố
chủ quyền của Việt Nam rộng lớn hơn. Đài Loan có tuyên bố chủ quyền ở biển Đông
rất giống với Trung Quốc.
Chính vì lẽ đó, quan điểm của Hà Nội và Bắc Kinh trong vấn đề này đặc biệt quan
trọng. Việt Nam cũng là nước có chung biên giới với Trung Quốc, rồi Trung
Quốc từng chiếm Hoàng Sa từ Việt Nam vài thập kỷ trước, nên rõ ràng là chính
quyền Hà Nội rất quan tâm tới vấn đề này.
Việt Nam cũng phát triển các nguồn dầu khí ở ngoài khơi khu vực mà Trung Quốc
tuyên bố chủ quyền. Cách thức Trung Quốc và Việt Nam hóa giải các bất đồng
trong vấn đề tranh chấp này sẽ đóng vai trò hết sức quan trọng.
Cám ơn ông Stapleton Roy. Đến đây cũng đã kết thúc chuyên mục ‘Câu chuyện
Việt Nam’, phát sóng vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy hàng tuần. Quý vị có thể bình
luận về bài tường thuật này cũng như đọc các tin tức mới nhất, xem các phóng sự
video, bình luận, trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở
địa chỉ www.voatiengviet.com cũng như trên các trang web xã hội Facebook,
Twitter và Yahoo 360 plus. Nguyễn Trung xin chân thành cám ơn và hẹn gặp lại
trong chương trình tuần sau.
Comments are closed.