Trong khi không có vũ khí riêng lẻ nào giúp giành chiến thắng thì giới quan sát cho rằng, các tên lửa tầm xa sẽ là những vũ khí lý tưởng để tấn công vào các mục tiêu và chiến đấu cơ tại các căn cứ không quân của Nga.
Sự dịch chuyển của phương Tây về các vũ khí “lằn ranh đỏ”
3 tuần kể từ khi Ukraine tiến hành cuộc đột kích vào khu vực Kursk của Nga – một ván bài chiến thuật đầy tham vọng với việc triển khai 10.000 quân, lợi ích chiến lược của hơn 1.240 km vuông lãnh thổ mà Kiev tuyên bố kiểm soát tại Nga vẫn chưa rõ ràng.
Tuy nhiên, động thái trên có thể tạo nên những tác động tiềm năng lớn và gửi thông điệp đến các nước NATO, cho đến nay vẫn hạn chế Ukraine sử dụng các vũ khí phương Tây để tấn công vào lãnh thổ Nga do lo ngại leo thang. Một số nhà quan sát cho rằng, nếu Ukraine có thể sử dụng vũ khí phương Tây chủ động tấn công và chiếm giữ lãnh thổ Nga mà không leo thang xung đột thì những giới hạn đặt ra về các cuộc tấn công tầm xa sẽ trở nên vô nghĩa.
“Cuộc thảo luận mà Ukraine đang tạo ra là: Hãy xem xét mặt trận này giống như mặt trận ở phía Đông, phía Bắc và phía Nam Ukraine”, Matthew Savill, Giám đốc khoa học quân sự tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) có trụ sở tại London nhận định.
Trong khi không có vũ khí riêng lẻ nào giúp giành chiến thắng thì chuyên gia Savill cho rằng tên lửa hành trình phóng từ trên không Storm Shadow và tên lửa tầm xa ATACMS sẽ là những vũ khí lý tưởng để tấn công vào các mục tiêu và chiến đấu cơ tại các căn cứ không quân của Nga.
Hiện nay, chính phủ Mỹ và Anh vẫn từ chối cho phép Ukraine sử dụng các tên lửa trên để tấn công vào lãnh thổ Nga mặc dù cả hai vũ khí này đều từng được sử dụng để tấn công Crimea.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bình luận về hướng tiếp cận của Anh trên mạng xã hội X ngày 24/8 rằng: ‘Trong cuộc xung đột này, chúng ta đã thấy vai trò lãnh đạo thực sự của Anh, về mặt quân sự, chính trị và sự ủng hộ cho Ukraine. Điều này đã cứu hàng nghìn sinh mạng và cho thấy sức mạnh của Anh. Nhưng thật không may, tình hình đã chậm lại gần đây. Chúng tôi sẽ thảo luận về cách khắc phục vấn đề này bởi các vũ khí tầm xa có ý nghĩa rất quan trọng”.
Một ngày trước bình luận của ông Zelensky, tờ Times của Anh đưa tin, Mỹ đang ngăn cản Ukraine bắn tên lửa của Anh trong bối cảnh London đã gửi yêu cầu chấp thuận tới Washington “hơn một tháng trước”.
Cựu Chỉ huy Trung đoàn xe tăng Hoàng gia Anh Hamish de Bretton-Gordon cho biết, quyết định của Anh về việc cấm các cuộc tấn công bằng Storm Shadow vào Nga đã “gây hoang mang”. Theo ông: “Bất kỳ điều gì thúc đẩy Nga đến bàn đàm phán đều phải được nắm bắt và khai thác”. Thừa nhận rằng các nhà lãnh đạo Anh, cũng giống như các nhà lãnh đạo phương Tây khác, chắc chắn lo ngại về nguy cơ leo thang căng thẳng song ông Hamish de Bretton-Gordon đã bác bỏ suy nghĩ như vậy với lý do rằng Nga vẫn chưa hành động sau nhiều năm đe dọa hạt nhân.
“Mỗi lằn ranh đỏ của Nga biến mất đều đi cùng sự chuyển giao của một phương tiện phương Tây. Điều tương tự cũng sẽ diễn ra với tên lửa Storm Shadow”, ông Hamish de Bretton-Gordon nói.
Lập trường thận trọng của Mỹ và Anh
Trao đổi với Breaking Defense, Người phát ngôn Chính phủ Anh cho biết: “Hiện chưa có sự thay đổi trong lập trường của Anh. Chúng tôi đang cung cấp sự hỗ trợ quân sự để giúp Ukraine tự vệ trước các cuộc tấn công bất hợp pháp của Nga. Chúng tôi đã khẳng định rõ, các trang thiết bị do Anh cung cấp được sử dụng cho hoạt động phòng thủ của Ukraine”.
Keir Giles, học giả tham vấn cấp cao về Chương trình Nga và Á – Âu tại Chatham House – một tổ chức nghiên cứu về quan hệ quốc tế có trụ sở tại Anh cũng nhận định với Breaking Defense rằng, cuộc đột kích vào Kursk nên được coi là “một đòn giáng mạnh vào những tưởng tượng hạt nhân của Nga – điều mà họ đã gieo rắc ở những nơi như Washington và Berlin…, cũng như củng cố lập luận của những người cho rằng, tất cả những đe dọa hạt nhân trong nhiều năm qua chỉ là trò lừa bịp”.
Sự ủng hộ công khai với việc nới lỏng các giới hạn hỗ trợ vũ khí cũng được các nhà lãnh đạo châu Âu lên tiếng trong những ngày gần đây. Đăng tải trên mạng xã hội ngày 21/8, Cao ủy EU về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell cho biết, việc dỡ bỏ hạn chế sử dụng các vũ khí để đối phó với quân đội Nga phù hợp với luật pháp quốc tế. Điều này sẽ “tăng khả năng tự vệ của Ukraine bằng cách chấm dứt trạng thái an toàn của Nga đối với các cuộc tấn công và ném bom vào các thành phố và cơ sở hạ tầng của Ukraine”. Ông Borrell cũng chỉ ra rằng, bất kỳ động thái dỡ bỏ hạn chế nào đều sẽ “thúc đẩy” tiến triển cho các cuộc đàm phán hòa bình và giảm “sự phá hủy” ở Ukraine.
Theo ông Borrell, vấn đề này sẽ được nêu ra trong tuần này khi các ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng EU, trong đó có Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba, tham gia các cuộc trao đổi trong 2 ngày ở Brussels, Bỉ.
Về phía Mỹ, Bộ Quốc phòng vẫn giữ nguyên lệnh cấm sử dụng ATACMS để tấn công vào lãnh thổ Nga. Trong khi cuộc đột kích vào Kursk gia tăng sức ép lên Washington nhằm thay đổi diễn biến xung đột thì các tuyên bố công khai từ các quan chức Mỹ cho thấy lập trường này không có dấu hiệu thay đổi trong tương lai gần.
“Vào tháng 5, chúng tôi đã cho phép Ukraine sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp để tự vệ trước các các cuộc tấn công dọc biên giới. Tuy nhiên, Ukraine chỉ có thể sử dụng các tên lửa tầm xa do Mỹ cung cấp trong lãnh thổ của họ. Đây sẽ tiếp tục là chính sách của chúng tôi và nó sẽ không thay đổi cả trong chiến dịch quân sự của Ukraine vào Kursk”, Người phát ngôn Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng cho hay.
Giữa bối cảnh Mỹ và Anh đều chịu áp lực phải nhượng bộ thì các đối tác quốc tế của Ukraine một lần nữa nhấn mạnh, Kiev có quyền tự do sử dụng các loại đạn dược được tài trợ theo ý muốn.
“Chúng tôi (Thụy Điển) chưa bao giờ đặt ra bất kỳ hạn chế nào đối với các vũ khí mà chúng tôi cung cấp cho Ukraine và chúng tôi cũng không có ý định làm điều đó hiện nay”, Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billström cho hay trong cuộc trả lời phỏng vấn với DW của Đức. Ông cho biết các hệ thống vũ khí của Thụy Điển đã góp phần “đẩy lùi lực lượng hải quân của Nga” ở Biển Đen và giúp Ukraine có thể tiếp tục vận chuyển ngũ cốc, phá vỡ sự phong tỏa của Moscow
Ukraine sẽ làm gì tiếp theo ở Kursk?
Giới phân tích dường như đều nhất trí rằng Ukraine phải có kế hoạch tiếp theo cho các vùng lãnh thổ mới sáp nhập.
Quy mô áp đảo của quân đội Nga và việc các tuyến tiếp tế của Ukraine nằm trong tầm bắn của “không lực và pháo binh” Nga khiến cho “Ukraine khó có thể duy trì các vị trí vô thời hạn”, Jacob Parakilas, chuyên gia nghiên cứu quốc phòng tại tập đoàn RAND châu Âu cho hay.
Trước khi cuộc đột kích này diễn ra, ý tưởng Ukraine “tấn công” lãnh thổ Nga dường như khó có thể nghĩ tới bởi ưu thế về số lượng của Moscow, “sự dễ tổn thương” của tuyến tiếp tế cũng như các nhân tố khác liên quan đến việc mở rộng tiền tuyến”, ông Savill giải thích.
Tuy nhiên, nhìn chung ông Savill có lập trường lạc quan về khả năng Ukraine có thể giữ được Kursk trong thời gian dài, dựa trên thực tế là Kiev “có vẻ đã mang theo các hệ thống phòng không và hiện rất thành thạo trong việc tấn công trực thăng bằng máy bay không người lái FPV”.
T.P