Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan (Nga) vừa qua đã cho thấy tiềm năng và vai trò chiến lược của các quốc gia BRICS trong việc định hình trật tự thế giới mới.
Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) vừa tổ chức Hội nghị thượng đỉnh BRICS mở rộng ở Kazan (Nga) từ 22/10-24/10.
Với sự tham gia của các quốc gia lớn như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, BRICS trở thành tổ chức quốc tế có tổng dân số khoảng 3,24 tỉ người, chiếm gần 42% dân số toàn cầu và đang nổi lên như một lực lượng quan trọng trên trường quốc tế.
Nhìn vào tham vọng của các quốc gia trong khối BRICS thì đây không chỉ là một tổ chức kinh tế mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy sự thay đổi về chính trị và tài chính toàn cầu.
Định hình lại hệ thống tài chính quốc tế
BRICS đã chứng minh rằng họ có thể trở thành một đối trọng mạnh mẽ với các hệ thống tài chính phương Tây với tuyên bố “đồng ý thảo luận và nghiên cứu tính khả thi của việc thành lập một cơ sở hạ tầng thanh toán và lưu ký xuyên biên giới độc lập, BRICS Clear…”
Hội nghị Kazan có thể nói đã đặt nền móng cho BRICS Clear, một hệ thống thanh toán và ký quỹ xuyên biên giới, nhằm thay thế SWIFT – hệ thống chuyển tiền quốc tế chủ yếu do phương Tây kiểm soát.
Hiện tại, khoảng 88% giao dịch tài chính quốc tế được thực hiện bằng đồng USD, nhưng với BRICS Clear, các quốc gia thành viên có thể giao dịch bằng nội tệ, giảm thiểu sự phụ thuộc vào USD.
Đặc biệt, việc sử dụng đồng nội tệ trong giao dịch giữa các quốc gia BRICS giúp hạn chế tác động của các lệnh trừng phạt tài chính từ phương Tây.
BRICS chiếm tới 31,5% GDP toàn cầu và với quy mô lớn như vậy, các nước thành viên không chỉ tạo ra một hệ thống tài chính độc lập mà còn góp phần tạo thanh khoản cao hơn cho đồng nội tệ của từng nước.
Mở rộng hợp tác kinh tế, thương mại
Với nguồn lực kinh tế dồi dào và đa dạng, BRICS có tiềm năng trở thành một khối thương mại tự chủ. Chẳng hạn, Nga chiếm 25% sản lượng xuất khẩu ngũ cốc toàn cầu, và các thành viên BRICS chiếm khoảng 42% tổng sản lượng ngũ cốc trên thế giới.
Tại hội nghị Kazan, BRICS đã đồng ý thành lập một sàn giao dịch ngũ cốc để giảm phụ thuộc vào các sàn giao dịch phương Tây. Đây không chỉ là một quyết định kinh tế mà còn là một chiến lược giảm thiểu rủi ro tài chính từ các biến động giá cả do đồng USD chi phối.
Ngoài ra, Trung Quốc hiện là nước sản xuất lớn nhất thế giới, còn Ấn Độ có thị trường tiêu thụ rộng lớn và nguồn nhân lực dồi dào.
Sự hợp tác giữa hai nền kinh tế lớn nhất trong BRICS sẽ tạo ra các chuỗi cung ứng mới, làm giảm sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng do phương Tây kiểm soát. Dù giữa Trung Quốc và Ấn Độ còn tồn tại các bất đồng về lãnh thổ, việc tăng cường hợp tác kinh tế có thể giúp hai nước đặt nền tảng cho một quan hệ ổn định và phát triển hơn.
Vai trò của BRICS trong các tổ chức quốc tế
BRICS ngày càng khẳng định vai trò của mình trong các tổ chức như Liên Hợp Quốc và WTO, tạo ra tiếng nói độc lập đại diện cho các quốc gia.
Với sự tham gia của Ai Cập, Ethiopia, Iran, UAE, và Saudi Arabia từ đầu năm 2024, BRICS đã mở rộng quy mô ảnh hưởng, tạo nền tảng để trở thành một liên minh quốc tế mạnh mẽ, với sức mạnh tương đương với các tổ chức truyền thống.
Từ góc nhìn kinh tế và chính trị, việc bổ sung các quốc gia giàu tài nguyên như Saudi Arabia và UAE vào BRICS không chỉ tăng cường khả năng tài chính mà còn giúp khối này đạt được sự đa dạng hóa trong nền kinh tế và nguồn lực.
Ví dụ, Saudi Arabia là nhà xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới, trong khi UAE là một trung tâm tài chính lớn của Trung Đông. Điều này giúp BRICS gia tăng khả năng cạnh tranh và thách thức các hệ thống tài chính quốc tế do phương Tây kiểm soát.
Đoàn kết nội khối và vượt qua thách thức
Dù có những mâu thuẫn nội tại như bất đồng lãnh thổ giữa Trung Quốc và Ấn Độ, các quốc gia BRICS đã đạt được thỏa thuận đáng chú ý về việc tuần tra chung tại khu vực Himalaya.
Điều này không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn thể hiện tinh thần hợp tác nội khối. Việc xây dựng một khối BRICS đoàn kết và ổn định là yếu tố quyết định để BRICS có thể trở thành một tổ chức quốc tế mạnh mẽ.
Tạo dựng cộng đồng quốc tế đa cực, thúc đẩy sự công bằng
Hội nghị BRICS mở rộng với sự tham gia của hơn 30 quốc gia tại Kazan, trong đó có cả Việt Nam, BRICS đang dần tạo dựng một cộng đồng quốc tế rộng lớn, đại diện cho các quốc gia đang phát triển.
Với tổng số dân chiếm 42% dân số toàn cầu, BRICS có lợi thế dân số và tài nguyên, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các chính sách an ninh bền vững.
BRICS có tiềm năng trở thành một nền tảng độc lập trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế, tạo dựng một cộng đồng quốc tế đa cực và thúc đẩy sự công bằng trong quan hệ toàn cầu.
Với khả năng tự chủ trong hệ thống tài chính, BRICS có thể giúp các quốc gia thành viên giảm phụ thuộc vào những quyết định của các tổ chức phương Tây, đồng thời mở ra con đường mới cho các nước đang phát triển trong việc kiểm soát các vấn đề kinh tế và tài chính.
Tóm lại, BRICS đang nổi lên như một lực lượng kinh tế và chính trị quan trọng trên trường quốc tế.
Hội nghị tại Kazan không chỉ là một sự kiện mà là một bước ngoặt đánh dấu sự trỗi dậy của các quốc gia BRICS trong nỗ lực định hình một trật tự thế giới bền vững hơn. Với GDP chiếm 31,5% toàn cầu và dân số chiếm 42%, BRICS có đầy đủ tiềm năng để thay đổi cách thức hoạt động của hệ thống tài chính và chính trị quốc tế.
Khả năng thành công của BRICS sẽ phụ thuộc vào mức độ đoàn kết và sự ổn định trong quan hệ giữa các thành viên. Nếu các quốc gia BRICS tiếp tục duy trì tinh thần hợp tác, họ sẽ không chỉ là một tổ chức kinh tế mà còn là một trụ cột mới của trật tự thế giới.
BRICS có thể sẽ trở thành một lực lượng không thể thiếu, đóng góp vào một tương lai ổn định, hòa bình và bền vững cho toàn cầu. Với sự lớn mạnh của BRICS, chúng ta có thể kỳ vọng vào một thế giới đa cực, nơi mà các quốc gia đều có tiếng nói và quyền lợi bình đẳng.
T.P