Ngày 3/6,ứng viên Đảng Dân chủ Lee Jae-myung chính thức giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc lần thứ 21. Hành trình của ông là một câu chuyện hiếm thấy: từ một thiếu niên lao động trong nhà máy đến vị trí cao nhất trong nền chính trị Hàn Quốc.
“Kẻ ngoài cuộc” trong chính trường Hàn Quốc
Sinh năm 1963 tại Andong, một ngôi làng miền núi ở tỉnh Gyeongbuk, Lee Jae-myung là con út trong gia đình nghèo có bảy người con. Gia cảnh khó khăn buộc ông nghỉ học từ sớm để làm việc trong môi trường công nghiệp khắc nghiệt. Tân Tổng thống Hàn Quốc thậm chí còn từng bị tai nạn ép cán dập cổ tay khi mới 13 tuổi.
Vượt qua hoàn cảnh khó khăn, ông Lee thi đỗ trung học và đại học vào cuối thập niên 1970. Ông theo học ngành luật với học bổng toàn phần và đỗ Kỳ thi Tư pháp quốc gia năm 1986.
Sau khi tốt nghiệp, ông trở thành luật sư nhân quyền và gắn bó gần 20 năm với những vụ kiện bảo vệ người yếu thế trước khi bước chân vào chính trường năm 2005 qua Đảng Uri, tiền thân của Đảng Dân chủ.
Tại đây, ông Lee từng bị xem nhẹ bởi giới tinh hoa chính trị vì xuất thân lao động. Song chính nền tảng đó giúp ông tạo dựng sự ủng hộ mạnh mẽ từ tầng lớp công nhân và người dân đô thị nghèo.
Năm 2010, ông được bầu làm Thị trưởng Seongnam, nơi ông áp dụng nhiều chính sách phúc lợi miễn phí gây tiếng vang. Tới năm 2018, ông trở thành Tỉnh trưởng tỉnh đông dân nhất Hàn Quốc Gyeonggi và được khen ngợi nhờ các biện pháp ứng phó quyết liệt với đại dịch Covid-19.
Trong quá trình hoạt động chính trị, ông Lee luôn được gắn liền với hình ảnh “nhà cải cách không thỏa hiệp”, người sẵn sàng đối đầu với cả chính phủ trung ương để chi ngân sách hỗ trợ dân sinh. Tuy nhiên, chính phong cách cứng rắn này cũng gây tranh cãi ngay trong nội bộ đảng và cộng đồng doanh nghiệp.
Ông Lee Jae-myung chính thức tham gia tranh cử tổng thống lần đầu năm 2022. Ông Lee khi đó chỉ thua sít sao trước Yoon Suk-yeol, và lui về ủng cố quyền lực tại vị trí Chủ tịch Đảng Dân chủ.
Sự cứng rắn và quyết đoán trong phong cách điều hành khiến ông nhiều lần trở thành mục tiêu công kích của phe bảo thủ. Đối với người ủng hộ, ông là nhà cải cách; đối với phe phản đối, ông là chính trị gia hiếu chiến, sẵn sàng vượt ranh giới vì quyền lực.
Một số người ủng hộ ông rất mạnh mẽ, trong khi người khác thì ngờ vực hoặc phản đối ông, Giáo sư Lee Jun-han, chuyên gia khoa học chính trị và nghiên cứu quốc tế tại Đại học Quốc gia Incheon nhận định.
“Tân Tổng thống là nhân vật gây nhiều tranh cãi. Ông ấy là kẻ ngoài cuộc, tự xây dựng vị thế mà không cần đi theo lối mòn truyền thống”, Giáo sư Lee chia sẻ.
Cơ hội chính trị giữa khủng hoảng
Theo Giáo sư Lee, sau thất bại năm 2022, Tổng thống Hàn Quốc đã phần nào tiết chế phong cách chính trị nổi tiếng của mình. Thay vào đó, ông chọn cách thận trọng và giữ hình ảnh kín tiếng hơn.
“Một phần hình ảnh nhà cải cách của ông phai nhạt khi ông tập trung hơn vào tham vọng tranh cử Tổng thống”, GS Lee nhận định. Dù vậy, chuyên gia cho biết với các vấn đề như sai phạm lịch sử thời kỳ Nhật đô hộ, phúc lợi hay tham nhũng, Tổng thống Lee vẫn giữ lập trường cứng rắn. Do đó xây dựng được nhóm cử tri trung thành cho chiến dịch tranh cử lần hai.
Sự kiện cựu Tổng thống Yoon tuyên bố ban hành thiết quân luật để “trấn áp thế lực phản quốc” ngày 3/12/2024 đã tăng thiện cảm của ông Lee trong mắt công chúng. Ngay trong đêm 3/12, ông Lee đã livestream kêu gọi người dân xuống đường biểu tình, thu hút hàng nghìn người bao vây Quốc hội và ngăn cản triển khai quân đội.
Ông Lee đã cùng các nghị sĩ đối lập vượt rào vào Quốc hội để thông qua nghị quyết bác bỏ thiết quân luật. Hành động cứng rắn của ông giúp lật ngược thế cờ. Chỉ vài ngày sau, Đảng Dân chủ xúc tiến quy trình luận tội cựu Tổng thống Yoon.
Tới tháng 4/2025, Tòa án Hiến pháp đồng thuận phế truất cựu Tổng thống Yoon. Ông Lee từ chức Chủ tịch Đảng và trở thành ứng viên sáng giá trong cuộc bầu cử bổ sung. Sau đó giành chiến thắng với 51,7% phiếu ủng hộ.
Trong chiến dịch tranh cử lần này, ông Lee tập trung vào doanh nghiệp lớn và nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ với Mỹ, trong bối cảnh chuẩn bị cho các vòng đàm phán thương mại với Tổng thống Donald Trump.
Ông Lee Jae-myun cũng khẳng định sẽ nâng mức trợ cấp cho trẻ em đến hết 18 tuổi, áp dụng chế độ hỗ trợ thu nhập cơ sở cho các hộ làm nông nghiệp, giảm phí bảo hiểm lương hưu cho các cặp vợ chồng… nhằm cải thiện cuộc sống của người dân.
Ông cũng cam kết phát triển kinh tế Hàn Quốc lên mức “dẫn đầu thế giới” với một đội ngũ các bộ trưởng được lựa cho chọn theo một tiêu chuẩn duy nhất là “năng lực”.
Dù đắc cử với cách biệt rõ rệt, song giới chuyên gia dự báo đây sẽ là một nhiệm kỳ đầy khó khăn với Tổng thống Hàn Quốc khi ông Lee được cho là sẽ phải tiếp quán một đất nước mang đầy “thương tích chính trị”.
T.P