Trong bối cảnh Mỹ cân nhắc can thiệp về mặt quân sự vào xung đột Iran-Israel, việc 6 máy bay ném bom hạng nặng cất cánh gây sự chú ý đặc biệt trong giới quân sự quốc tế. Nhiều khả năng Không quân Mỹ dùng bom xuyên phá căn cứ hạt nhân ngầm tại Iran.
Siêu máy bay B-2 Spirit Mỹ cất cánh
Theo Hãng tin Fox News, hôm 21/6, bất ngờ 6 máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit của Không quân Mỹ xuất phát từ căn cứ Whiteman ở Missouri đang trên đường tới căn cứ Andersen ở đảo Guam. Điều đáng ngờ là, các máy bay này phải tiếp nhiên liệu giữa chặng, có thể chúng đã cất cánh với tải trọng lớn. Nhiều khả năng là các máy bay mang theo bom xuyên boongke hạng nặng, có khả năng phá hủy cơ sở hạt nhân ngầm Fordow của Iran như “bóp nát quả trứng trong tay”.
Xin thưa các độc giả, B-2 là loại máy bay duy nhất có khả năng mang theo hai quả bom xuyên boongke GBU-57, mỗi quả nặng tới 13 tấn. Bom này được thiết kế để phá hủy các cơ sở hạt nhân chôn sâu dưới lòng đất. Bom xuyên GBU-57 sử dụng trọng lực để xuyên qua hỗn hợp đất, đá và bê-tông, sau đó mới phát nổ bên trong mục tiêu. Vụ nổ hoặc có thể phá hủy hoàn toàn mục tiêu, hoặc làm sập toàn bộ cấu trúc xung quanh, khiến cơ sở bị vô hiệu hóa dù không bị xóa sổ hoàn toàn.
Siêu máy bay cất cánh khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc quyết định về khả năng can thiệp quân sự vào cuộc xung đột giữa Israel và Iran. Ông Trump sẽ họp với Hội đồng An ninh Quốc gia trong 2 ngày cuối tuần để cân nhắc các lựa chọn hành động chống lại Iran. Trước đó, Nhà Trắng tiết lộ, Tổng thống sẽ đưa ra quyết định có can thiệp vào xung đột Israel-Iran hay không trong vòng 2 tuần tới.
Israel mở chiến dịch không kích Iran từ ngày 13/6 với tuyên bố nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân và tên lửa gây tranh cãi của nước này. Tel Aviv cáo buộc Iran đang tiến gần đến khả năng chế tạo bom hạt nhân.
Đồng tình với quan điểm của Israel, ông Trump phản bác đánh giá của chính cộng đồng tình báo Mỹ rằng không có bằng chứng Iran đang chế tạo vũ khí hạt nhân. Mặc dù còn cân nhắc biện pháp quân sự, hôm 20/6, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Tehran. Lệnh trừng phạt nhắm vào 8 tổ chức và một cá nhân vì liên quan đến hoạt động mua sắm và vận chuyển thiết bị nhạy cảm từ Trung Quốc cho ngành công nghiệp quốc phòng của Iran.
Cơn bão đen chiến tranh
Việc 6 máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit, một trong những vũ khí chiến lược uy lực nhất của Mỹ, được triển khai từ căn cứ Whiteman (Missouri) đến căn cứ Andersen trên đảo Guam là một động thái quân sự có tính biểu tượng rất mạnh. Bởi B-2 Spirit có khả năng mang vũ khí hạt nhân, tàng hình với radar và thực hiện các nhiệm vụ tấn công chính xác tầm xa, cho nên việc chúng cất cánh được coi là cơn bão đen chiến tranh đã xuất hiện.
Về mặt chiến lược, đây có thể là một thông điệp cảnh báo rõ ràng từ phía Mỹ, cụ thể là từ chính quyền Donald Trump gửi tới Iran và các quốc gia khác rằng, Mỹ sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự để răn đe nếu Iran tiến quá giới hạn trong chương trình hạt nhân của mình. Dù Guam cách Iran hàng nghìn km, nhưng việc triển khai B-2 ở đây cho thấy Mỹ đang gia tăng sự hiện diện chiến lược ở Thái Bình Dương, nơi có thể điều lực lượng đến cả Trung Đông và châu Á một cách linh hoạt.
Lầu Năm góc lồng lộn như thế nhưng liệu Iran có hoảng sợ không? Có thể thấy, Iran đã quen với những lời đe dọa và các động thái răn đe từ Mỹ. Tuy nhiên,Iran chắc chắn sẽ đánh giá rất nghiêm túc động thái này. Những diễn biến như vậy thường khiến Tel Aviv tăng cường cảnh giác quân sự, nâng cao trạng thái sẵn sàng chiến đấu, đồng thời trấn an lòng dân để thể hiện rằng họ không bị khuất phục.
Một câu hỏi đặt ra, trong bối cảnh nước sôi lửa bỏng, liệu Nga có thể nhào vô để cứu Iran hay không? Tại sao Mỹ có thể ngang ngược như thế? Đây là câu hỏi rất đáng suy ngẫm và chạm đến cốt lõi của chính trị quốc tế hiện đại: các cường quốc hành xử ra sao trong một thế giới không có “trọng tài” thật sự.
Trả lời câu “liệu Nga có thể “nhào vô” để cứu Iran”? Xin thưa, Moscow có thể hỗ trợ gián tiếp, nhưng rất khó để can thiệp trực tiếp. Nga và Iran là đối tác chiến lược tương đối gần gũi. Cả hai đều đối đầu với ảnh hưởng của Mỹ và NATO. Tuy nhiên, Nga sẽ rất thận trọng khi đối đầu trực diện với Mỹ vì đối đầu quân sự trực tiếp với Mỹ (đặc biệt là ở Trung Đông) tiềm ẩn nguy cơ leo thang thành xung đột toàn cầu. Hơn nữa Nga đang sa lầy trong xung đột tại Ukraine, nền kinh tế bị trừng phạt nặng nề, cho nên nguồn lực để mở thêm mặt trận mới là rất hạn chế.
Tóm lại, Moscow có thể ủng hộ Iran, nhưng khó lòng “nhào vô” trực diện bằng quân đội, trừ khi lợi ích cốt lõi của Nga bị đe dọa.
Có vị chuyên gia hàng đầu về tình hình Trung Đông cho rằng, Mỹ có thể “ngang ngược” như vậy là vì nó liên quan đến trật tự quốc tế và vai trò của Mỹ từ sau Thế chiến II. Kể từ sau Chiến tranh Lạnh, Mỹ là siêu cường duy nhất. Mỹ có hàng trăm căn cứ quân sự khắp thế giới, khả năng triển khai lực lượng ở mọi nơi, bất kỳ lúc nào. Họ tự xem mình là “người bảo vệ trật tự thế giới”.
Trong khi đó Luật pháp quốc tế yếu, không có cơ chế cưỡng chế thực sự. Liên hợp quốc có Hội đồng Bảo an, nhưng các nước lớn như Mỹ, Nga, Trung Quốc đều có quyền phủ quyết. Nếu Mỹ muốn hành động đơn phương, như từng làm với Iraq năm 2003, thì cũng khó ai cản được, ngoài dư luận quốc tế và một số đồng minh phản đối.
Mặc cho đối phương đe dọa, Iran vẫn “múa tay trong bị”. Đây là cách nói dân gian nhưng lại cực kỳ phù hợp trong bối cảnh địa chính trị hiện nay. Iran thậm chí còn “múa” khá linh hoạt và khó lường. Dù bị Mỹ dọa nạt, cấm vận, hay triển khai vũ khí chiến lược như B-2 Spirit, Iran không bao giờ phản ứng theo cách đơn giản.
Thay vào đó, họ có những “quân bài ẩn” như sau: Khả năng trả đũa gián tiếp (proxy warfare), bằng cách phát triển mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm trải dài khắp Trung Đông, như Hezbollah ở Lebanon, Houthi ở Yemen. Ngoài ra còn có các lực lượng dân quân Shiite ở Iraq và Syria, nhiều nhóm có liên hệ với Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC). Khi bị đe dọa, Iran không cần đánh trực tiếp Mỹ, mà có thể kích hoạt các lực lượng này để gây áp lực lên đồng minh Mỹ (Israel, Ả Rập Xê Út, UAE…).
Iran duy trì Chương trình hạt nhân như con dao hai lưỡi. Nước này vẫn duy trì khả năng làm giàu uranium và luôn ở “sát ngưỡng” để có thể phát triển vũ khí hạt nhân. Họ không công khai sở hữu bom nguyên tử, nhưng luôn giữ thế “mập mờ chiến lược” để làm đối thủ do dự. Việc Mỹ dằn mặt bằng B-2 có thể khiến Iran tăng tốc chương trình hạt nhân trong thầm lặng, như một cách trả đũa chính trị.
Lúc này đây, Khi Mỹ “tung máy bay khủng lên trời”, Iran không run sợ, mà âm thầm chuẩn bị và đáp trả bằng những cách gián tiếp, khó lường. Nói cách khác, Iran “múa tay trong bị” là nghệ thuật sinh tồn kiểu Ba Tư, vừa mềm dẻo, vừa nguy hiểm.
H.Đ