Hòa bình ở Gaza, hòa bình ở Palestin thật mong manh. Không có thứ rủi ro nào nguy hiểnm, đáng sợ và đáng phải lên án, ngăn chặn như rủi ro chiến tranh.
Ngày 4/8, hàng loạt kênh truyền thông của Israel đưa một thông tin mà không ai muốn tin: Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu công bố kế hoạch chiếm đóng toàn bộ Dải Gaza. Cụ thể, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ đẩy mạnh chiếm đóng hoàn toàn Dải đất nóng bỏng đang bị bao vây, bao gồm cả hoạt động tại các khu vực đang giam giữ con tin.
Văn phòng Thủ tướng Israel đã chuyển một thông điệp tới Trung tướng Eyal Zamir, Tổng tham mưu trưởng quân đội, rằng: “Nếu điều này không phù hợp với ông ấy, ông nên từ chức”, theo EuroNews và phóng viên ngoại giao của i24, Amichai Stein. Vậy là họ không đùa. Và nếu có đùa thì là đang đùa với lửa và cái chết của hàng triệu dân lành!
Theo Thủ tướng Israel, quyết định được đưa ra sau nhiều tháng đàm phán ngừng bắn giữa chính phủ của ông và Hamas, trong đó cả hai bên đều cáo buộc nhau vi phạm nhiều lần. Israel phải đối mặt với áp lực quốc tế ngày càng tăng để đạt được thỏa thuận ngừng bắn khi Hamas công bố các video cho thấy cảnh các con tin Israel gầy gò bị giam giữ ở Gaza, mà nhóm này cho biết là do Israel phong tỏa viện trợ nhân đạo cho vùng lãnh thổ bị chiến tranh tàn phá này.
Các video đã tác động đáng kể đến người dân Israel. Hàng trăm cuộc biểu tình đã nổ ra kêu gọi một thỏa thuận ngừng bắn. Ông Netanyahu cho biết, nội các sẽ thảo luận về cách Israel đạt được ba mục tiêu chính của cuộc chiến sắp tới: đánh bại Hamas; trả tự do cho các con tin; đảm bảo Gaza không gây ra mối đe dọa cho Israel.
Theo các nguồn tin, hàng chục nghìn người Palestine đã thiệt mạng kể từ khi Israel phát động cuộc phản công vào vùng lãnh thổ này sau cuộc tấn công tàn khốc của Hamas vào ngày 7/10/2023, khiến tới 1.200 người Israel, phần lớn là dân thường, thiệt mạng. Còn Hamas vẫn đang giam giữ khoảng 49 con tin còn lại của Israel. Trong đó 27 người được cho là đã chết.
Đến chiều 5/8 vẫn chưa có xác nhận chính thức nào từ phía Chính phủ Israel. Tuy nhiên, chính quyền Palestine đã khẩn cấp lên án kế hoạch chiếm đóng toàn Gaza của Netanyahu, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế can thiệp khẩn cấp để ngăn chặn trước khi nó xảy ra.
Hành động của Thủ tướng Benjamin Netanyahu là một vấn đề rất lớn, liên quan đến chính trị, nhân đạo và an ninh khu vực. Đây là một động thái nghiêm trọng, có thể làm leo thang xung đột, đẩy hàng vạn người Palestine vào cảnh tuyệt vọng, đồng thời đe dọa an ninh khu vực và thế giới.
Lúc này, lửa đã cháy đến chân, Palestine và Hamas cần làm gì để cứu nước, cứu mình?
Trước tiên, cần tách bạch hai thực thể: Palestine (chính quyền dân sự được quốc tế công nhận) và Hamas (một tổ chức chính trị – vũ trang đang kiểm soát Gaza, nhưng bị nhiều quốc gia liệt vào danh sách khủng bố).
Về phía chính quyền Palestine, việc cần làm kíp thời là tăng cường ngoại giao. Kêu gọi sự hỗ trợ từ Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu, Liên đoàn Ả Rập và các nước Hồi giáo khác để gây áp lực lên Israel.
Hơn lúc nào hết phải kêu gọi, tái lập đoàn kết dân tộc. Thống nhất lại với các nhóm ở Gaza để xây dựng một mặt trận chính trị vững chắc, có tính chính danh.
Tổ chức Hamas phải lập tức ngừng bắn, giảm leo thang, để tránh Israel lấy cớ “chống khủng bố” làm vỏ bọc cho chiếm đóng. Chấp nhận vai trò trung gian quốc tế , với sự tham gia của Qatar, Ai Cập để đàm phán ngừng bắn lâu dài. Chuyển hướng sang đấu tranh chính trị thay vì vũ trang, điều mà nhiều tổ chức kháng chiến từng làm để đạt được hòa bình.
Lúc này, cộng đồng quốc tế phải làm gì để ngăn chặn âm mưu chiếm đòn Gaza của Israel? Tước hết Liên hợp quốc cần có hành động cụ thể. Dù Hội đồng Bảo an thường bị chia rẽ, do Mỹ là đồng minh của Israel, nhưng Đại hội đồng LHQ cần lên án mạnh mẽ và thúc đẩy các biện pháp trừng phạt kinh tế, ngoại giao.
Các nước lớn (EU, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ) phải gây sức ép chính trị và kinh tế lên Israel, cắt giảm viện trợ hoặc hợp tác quân sự nếu cần. Cộng đồng quốc tế, nhất là các phong trào xã hội, tổ chức nhân quyền, có thể gây áp lực bằng các chiến dịch tẩy chay (BDS), vận động dư luận, thúc đẩy chính phủ các nước hành động.
Vẫn là câu hỏi nhức nhối: Làm sao để Dải Gaza không rơi vào cảnh tang thương vì chiến tranh? Ngay lúc này phải thiết lập hành lang nhân đạo quốc tế. Gây sức ép buộc Israel chấm dứt phong tỏa Gaza đã kéo dài gần 20 năm, khiến cuộc sống người dân vô cùng khó khăn. Thiết lập vùng phi quân sự có giám sát quốc tế, sớm đưa lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế vào nếu cần thiết.
Dù hiện nay mô hình “hai nhà nước” gần như bị đóng băng, nhưng vẫn là giải pháp lâu dài, khả thi nhất.
Hành động chiếm đóng toàn bộ Dải Gaza, nếu xảy ra, là một sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và nhân quyền. Không ai có thể biện minh cho việc tàn sát dân thường, bất kể lý do gì.
Hãy hành động ngay. Cộng đồng quốc tế không thể đứng ngoài!
H.Đ