Philippines cảnh báo sự phát triển mất kiểm soát của các loại vũ khí tự động và vũ khí tăng cường trí tuệ nhân tạo (AI) có thể làm bùng phát những mối đe dọa mới đối với an ninh toàn cầu.
Philippines đã kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA) đi đầu trong việc kiểm soát sử dụng AI trong lĩnh vực quân sự,
Ngoại trưởng Philippines Theresa Lazaro đưa ra lời kêu gọi trên trong phiên thảo luận cấp cao của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về AI tại New York hôm 25/9. Nhà ngoại giao Philippines nhấn mạnh, AI không còn chỉ là một vấn đề công nghệ, mà đã trở thành vấn đề của hòa bình và ổn định quốc tế.
Philippines là một phần của nhóm nòng cốt đứng sau nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 2024 về “AI trong lĩnh vực quân sự”, trong đó cảnh báo về những rủi ro của một cuộc chạy đua vũ trang do AI dẫn dắt, nguy cơ leo thang ngoài ý muốn và khả năng công nghệ rơi vào tay các tác nhân phi quốc gia.
Bà Lazaro cho biết việc quân sự hóa AI một cách nhanh chóng có thể “hạ thấp ngưỡng dẫn đến xung đột và làm gia tăng căng thẳng”, đặc biệt nếu các năng lực tự động hóa lan rộng mà không có cơ chế giải trình.
Bà nhấn mạnh, các loại vũ khí có sự hỗ trợ của AI không bao giờ được phép hoạt động vượt ngoài thẩm quyền của con người.
“Chúng ta không bao giờ được phép để máy móc tự quyết định những vấn đề sống còn. Quản trị quốc tế phải bắt kịp với AI khi công nghệ này phát triển với tốc độ vượt bậc”, bà Lazaro nói, nhắc lại kết quả của Hội nghị Manila về Hệ thống Vũ khí Tự động do Philippines tổ chức năm 2023.
Bà Lazaro kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc xây dựng mọi chuẩn mực quốc phòng liên quan đến AI trên cơ sở luật nhân đạo quốc tế và luật nhân quyền quốc tế.
“Nếu AI được tích hợp trong việc thực hiện các sứ mệnh gìn giữ hòa bình, cần phải có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo công cụ này chỉ phục vụ mục đích bảo vệ chứ không gây hại”, bà nhấn mạnh.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Philippines cũng cảnh báo việc lạm dụng AI, từ tuyên truyền deepfake, thông tin sai lệch do thuật toán tạo ra cho đến hệ thống ngắm bắn tự động, có thể “gây bất ổn, làm suy yếu thể chế và khoét sâu xung đột”.
Để ngăn chặn leo thang và tính toán sai lầm, bà Lazaro kêu gọi các quốc gia vũ trang minh bạch hơn, đồng thời thúc giục “hành vi có trách nhiệm của khu vực tư nhân” phù hợp với các nguyên tắc của Liên hợp quốc về nhân phẩm con người.
Trong khi thúc đẩy các biện pháp bảo vệ, bà cũng cho rằng bản thân Hội đồng Bảo an có thể hưởng lợi từ việc “khai thác AI” trong đánh giá mối đe dọa, giám sát trừng phạt và chống khủng bố, miễn là áp dụng các giới hạn nghiêm ngặt.
“Philippines mong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khẳng định vai trò lãnh đạo trong việc khai thác AI như một lực lượng vì điều thiện và là động lực mạnh mẽ thúc đẩy hòa bình, an ninh”, bà Lazaro nhấn mạnh.
T.H