Tổng thống Putin không phủ nhận phán quyết của Tòa án La Hague về nội dung mà về mặt hình thức, còn tầm nhìn vẫn trùng hợp với các nước ASEAN.
Nga không hoàn toàn phủ nhận phán quyết của Tòa quốc tế PCA mà chỉ phủ nhận về hình thức.
Hình thức pháp lý, không phải nội dung phán quyết?
Tờ báo Sputnik của Nga phiên bản tiếng Việt hôm 6/9 trích nhận định của nhà phân tích chính trị Nga- Giáo sư Dmitry Mosyakov cho rằng, tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về phán quyết của Tòa án Hague với Luật Biển đòi hỏi phải xem xét chăm chú trong tất cả các sắc thái, các mối quan hệ.
Trước hết, từ tuyên bố này cần hiểu rằng Nga không công nhận quyết định của Tòa, không phải là về bản chất, mà là về hình thức. Và điều đó tuyệt nhiên không tác động gì đến tầm nhìn của Nga đối với việc giải quyết vấn đề Biển Đông.
Theo vị chuyên gia, nhà lãnh đạo Nga không ủng hộ phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực vì nội dung của nó nhắc tới “đường chín đoạn” hay kết luận về hòn đảo hoặc các ngư dân Philippines.
“Tổng thống Nga không nói như thế. Ông đã nhấn mạnh rằng đây không phải là lập trường chính trị mà thuần túy là dưới nhãn quan pháp lý”, vị chuyên gia nhận định.
Ông Mosyakov nói rằng: Tổng thống đã nói rằng Nga không công nhận phán quyết của Tòa án vì trong một phiên tòa cần có sự tham gia của cả hai bên, thế nhưng đã chỉ có một bên hiện diện. Trung Quốc không tham gia vào phiên tòa này và đã không thể bảo vệ lập trường của nước mình theo đúng thể thức”.
Nhưng những lời nhận xét đó- theo nhà phân tích Nga – tuyệt nhiên không có nghĩa là Nga công nhận toàn bộ lập trường của Trung Quốc về Biển Đông. Đây là điểm rất quan trọng.
“Tổng thống không hề phản bác Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga ngày 13 tháng Bảy, nêu chính xác lập trường của Moscow và là bản Tuyên bố được đón nhận với phản ứng hoàn toàn giống nhau từ phía Việt Nam và các nước ASEAN khác”, ông Mosyakov lưu ý.
Trước đó, tuyên bố của Bộ ngoại giao Nga thể hiện: Nga phản đối sự can thiệp của các thế lực bên ngoài, ủng hộ việc ký kết Quy tắc ứng xử trên Biển Đông, tán thành giải quyết tình hình xung đột trong khuôn khổ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, và trên cơ sở thỏa thuận và đàm phán giữa các nước ASEAN và Trung Quốc.
Như vậy, tuyên bố của Bộ Ngoại giao trình bày chính xác rõ ràng lập trường của Nga là văn kiện không cách nào phủ nhận hay phản bác.
Giáo sư Mosyakov nói: “Chúng tôi không công nhận phán quyết của Tòa án Hague, nhưng đồng thời chúng tôi công nhận cách giải quyết xung đột trong khuôn khổ pháp lý quốc tế. Hai ý này hoàn toàn không mâu thuẫn với nhau.
Về hình thức, Nga không công nhận quyết định của Tòa Hague, nhưng tầm nhìn của Moscow trong việc giải quyết vấn đề Biển Đông là trùng hợp với lập trường của các nước ASEAN”.
Ngôn từ sai lệch
Hồi tháng 6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cũng đã ra tuyên bố “Về việc không thay đổi quan điểm của Nga đối với những tranh cãi lãnh thổ trên Biển Đông” theo đó thể hiện rõ ràng quan điểm của Nga là “không phải là một bên tham gia vào tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông” và “không đứng về phía nào”.
Bộ Ngoại giao Nga ủng hộ việc tham vấn và đàm phán về những vấn đề lãnh thổ ở Biển Đông cần phải được tiến hành trực tiếp giữa các bên liên quan với hình thức phù hợp nhất do các bên tự xác định.
Trước đó, tuyên bố của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov trong Hội nghị ngoại trưởng Ấn Độ-Nga-Trung Quốc tại Moscow tháng 4/2016 đã bị phía Trung Quốc “lèo lái”, sử dụng từ ngữ đồng nghĩa để làm sai lệch theo hướng có lợi.
Theo đó, tuyên bố chung kêu gọi giải quyết vấn đề Biển Đông bằng “đồng thuận” giữa các nước liên quan. Nhưng Trung Quốc đã “lèo lái” tuyên bố này bằng cách đánh đồng “đồng thuận” với nguyên tắc “đàm phán song phương”.
Sau đó, Bắc Kinh cũng ngay lập tức tung hô những phát biểu của Ngoại trưởng Nga Lavrov về vấn đề Biển Đông khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc “chộp” lấy một ý là “cần dừng các nỗ lực quốc tế hóa vấn đề” trong toàn bộ phát biểu của Ngoại trưởng Nga trước thềm ông tới thăm 3 nước Mông Cổ, Nhật Bản và Trung Quốc hồi giữa tháng Tư.
Thực tế thì ông Lavrov tuyên bố rằng Nga xuất phát từ quan điểm tất cả các quốc gia có tranh chấp trên Biển Đông cần tránh sử dụng vũ lực, tiếp tục tìm kiếm giải pháp ngoại giao được tất cả các bên chấp nhận. Ngoại trưởng Nga nhấn mạnh cần phải ngăn chặn sự can thiệp của các nước không liên quan trực tiếp tới những tranh chấp và ngăn chặn những nỗ lực quốc tế hóa vấn đề.