Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Úc Anthony Albanese ngày 20.10 ký thỏa thuận mới về hợp tác đất hiếm và khoáng sản quan trọng, nhằm giảm sự phụ thuộc của chuỗi cung ứng toàn cầu vào Trung Quốc.
Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho biết thỏa thuận được chuẩn bị trong nhiều tháng, khẳng định đây là bước đi nhằm “tăng cường an ninh năng lượng và công nghệ” giữa 2 đồng minh.
Theo nội dung được công bố, 2 nước sẽ đầu tư hơn 3 tỉ USD trong 6 tháng tới vào các dự án khai thác và tinh chế khoáng sản quan trọng. Lầu Năm Góc dự kiến rót vốn xây dựng nhà máy tinh luyện gallium tại Úc. Trong khi đó, Úc cam kết đầu tư thêm gần 1.000 tỉ USD vào Mỹ đến năm 2035, nâng tổng đầu tư song phương lên 1,44 nghìn tỉ USD, theo Reuters.
Thủ tướng Albanese mô tả đây là “một đường ống dẫn dầu trị giá 8,5 tỉ USD đã sẵn sàng hoạt động”.
Nhà lãnh đạo Úc nhấn mạnh quan hệ đối tác với Mỹ sẽ vẫn “hợp tác, chuyên nghiệp và hy vọng là nồng ấm”, gọi thỏa thuận khoáng sản mới là “một chiến thắng cho nền kinh tế và an ninh của cả hai quốc gia”.
Thỏa thuận này được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đang siết chặt kiểm soát nguồn cung đất hiếm, vốn là nguyên liệu thiết yếu cho xe điện, động cơ máy bay và vũ khí tiên tiến.
Trung Quốc tố Mỹ tung luận điệu xuyên tạc việc kiểm soát đất hiếm
Theo South China Morning Post dẫn dữ liệu của Tổng cục hải quan Bắc Kinh, xuất khẩu nam châm vĩnh cửu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 9 giảm gần 29% so với tháng 8.
Mặc dù củng cố quan hệ với Mỹ, Úc vẫn duy trì sự phụ thuộc thương mại lớn vào Trung Quốc, đặc biệt trong xuất khẩu quặng sắt và than đá. Tuy nhiên, Mỹ đang nỗ lực đa dạng hóa thị trường và mở rộng công suất tinh chế đất hiếm trong nước.
Bàn về chuyện AUKUS
Ngoài khoáng sản, Tổng thống Trump và Thủ tướng Albanese cũng thảo luận về thỏa thuận tàu ngầm AUKUS — hiệp ước quốc phòng được ký lần đầu vào năm 2023 dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden. Theo thỏa thuận, Úc sẽ mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân do Mỹ chế tạo vào năm 2032, trước khi cùng Anh phát triển một lớp tàu ngầm mới, theo Reuters.
Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan cho biết cả 2 nước đang “hợp tác chặt chẽ để cải thiện khuôn khổ AUKUS ban đầu” và làm rõ “một số điểm mơ hồ” trong thỏa thuận trước đó.
Ông Trump đã bác bỏ các lo ngại về tiến độ thỏa thuận, khẳng định: “Không nên có thêm bất kỳ giải thích nào nữa – chúng tôi đang tiến hành xây dựng một cách nhanh chóng”.
Phía Úc nhấn mạnh rằng họ đang thực hiện các cam kết, phân bổ 2 tỉ AUD (1,3 tỉ USD) trong năm 2025 để mở rộng các xưởng đóng tàu ngầm của Mỹ và chuẩn bị duy trì tàu ngầm lớp Virginia tại căn cứ hải quân của mình từ năm 2027.
T.H