VAFI cho rằng, chính sách miễn thuế cho kinh doanh vàng miếng và áp thuế cực thấp với kinh doanh vàng trang sức trong nhiều năm qua đã vô tình “khuyến khích mạnh mẽ dòng tiền đầu cơ”.
Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có công văn gửi cơ quan quản lý, đề xuất chính sách thuế đối với hoạt động kinh doanh vàng vật chất, bao gồm cả vàng miếng và vàng trang sức). Hiệp hội này cho rằng, để hạn chế dòng tiền đổ vào thị trường vàng, cần áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% theo phương pháp khấu trừ đối với hoạt động kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức.
VAFI cho rằng, chinh sách miễn thuế cho kinh doanh vàng miếng và áp thuế cực thấp với kinh doanh vàng trang sức trong nhiều năm qua đã vô tình “khuyến khích mạnh dòng tiền đầu cơ” vào thị trường vàng, thậm chí tồn tại tình trạng cung cầu cầu giả tạo, kích thích tâm lý đám đông và đẩy cầu vàng lên cao trong nhiều thời điểm.
“Theo ước tính của VAFI, dự trữ vàng của nước ta khoảng trên 2.000 tấn, tương đương khoảng 250 tỷ USD theo thời giá hiện nay. Đa phần số vàng này được mua xong và để dưới gầm giường, không trở lại hệ thống ngân hàng thương mại”, VAFI chỉ ra bất cập.
VAFI cho rằng, những năm vừa qua, nếu Việt Nam áp dụng chính sách thuế VAT đối với vàng như hàng hóa tiêu dùng thông thường, hệ thống ngân hàng có thể đã tăng thêm khoảng 100 tỷ USD vốn huy động và dùng ngoại tệ này để thanh toán xuất nhập khẩu. Đồng nội tệ theo đó cũng mạnh lên rất nhiều, còn Ngân hàng Nhà nước có thêm công cụ để ổn định tỷ giá, hạ lãi suất huy động.
VAFI đánh giá, chính sách miễn thuế với kinh doanh vàng, chủ yếu là vàng miếng, đã làm tăng mạnh tình trạng vàng hoá nền kinh tế. Thậm chí, ngành nghề này còn đang được hưởng ưu đãi nhiều nhất, hơn cả nhiều lĩnh vực đáng lẽ cần được khuyến khích đầu tư.
Trong khi đó, trên thế giới, kinh doanh vàng vật chất và vàng tài khoản lại là lĩnh vực hạn chế đầu tư và được đánh thuế cao hơn nhiều so với đầu tư chứng khoán. Dù coi vàng là một loại hàng hoá và đánh thuế bình đẳng hay coi vàng là hàng hoá đặc biệt, không khuyến khích đầu tư, các quốc gia khác đều có chính sách mạnh mẽ nhằm chống vàng hóa, ổn định tỷ giá, bảo vệ đồng nội tệ và hướng dòng vốn nhàn rỗi vào hệ thống ngân hàng và thị trường chứng khoán.
Chẳng hạn tại Ấn Độ, khi mua vàng, người mua chịu 3% trên tổng giá trị mua cho các loại vàng vật chất như vàng trang sức, vàng thỏi, vàng xu. Khi bán vàng vật chất hoặc vàng tài khoản có lãi, người bán phải nộp thuế thu nhập từ đầu tư (Capital Gain Tax – CGT) là 12,5% nếu nắm giữ trên 2 năm, còn dưới 2 năm thì thuế suất phụ thuộc vào thu nhập cá nhân.
Một quốc gia châu Á khác là Thái Lan đánh thuế VAT 7% với các loại vàng nhập khẩu. Còn tại Trung Quốc, kinh doanh vàng vật chất chịu VAT 13%, vàng tài khoản chịu CGT 20% . Hàn Quốc thu 10% VAT khi mua vàng, còn Nhật Bản áp 10% thuế tiêu dùng và CGT linh hoạt theo thời gian nắm giữ. Singapore cũng đánh 9% thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) trên tổng giá trị mua vàng vật chất.
Tại châu Âu, Thụy Sỹ đánh VAT 8% đối với vàng trang sức và các loại vàng tiêu dùng. Trong khi đó, tại Pháp, người bán có thể chọn chịu 12% thuế trên tổng giá trị bán nếu không chứng minh được nguồn gốc hoặc CGT 36,2% cho đầu tư ngắn hạn dưới 1 năm.
Còn ở Mỹ, nhà điều hành áp dụng CGT 37% cho đầu tư dưới 1 năm và 28% cho trên 1 năm.
VAFI chỉ ra rằng, những quốc gia đánh thuế thấp đối với giao dịch vàng như Ấn Độ hay Thái Lan có tình trạng “vàng hóa” nhiều hơn, trong khi 7 quốc gia còn lại hầu như không xảy ra hiện tượng này và người dân chỉ mua vàng trang sức để làm đẹp chứ không đầu cơ tích trữ.
Xuất phát từ thực tiễn cả trong và ngoài nước, VAFI đề xuất áp dụng mức thuế VAT 10% theo phương pháp khấu trừ cho cả vàng trang sức và vàng miếng, bình đẳng với các hàng hóa thông thường.
“Việc sửa đổi chính sách này sẽ gần như triệt tiêu hoàn toàn tình trạng đầu cơ ngắn hạn, gần như chấm dứt hoàn toàn tình trạng đầu cơ lướt sóng, thổi giá kiếm lời. Từ đó, nhu cầu đầu cơ vàng sẽ giảm mạnh và dòng tiền sẽ chuyển hướng vào hệ thống ngân hàng, góp phần bảo vệ đồng nội tệ và tăng dự trữ ngoại tệ”, VAFI kỳ vọng.
T.P