Ngày 5/11/2025, Chủ tịch Tập Cận Bình trực tiếp trao cờ cho tàu sân bay Phúc Kiến tại Tam Á, mở ra bước ngoặt hải quân Trung Quốc và là phép thử chiến lược cho Biển Đông.
Buổi lễ tại cảng Tam Á, tỉnh Hải Nam, với Chủ tịch Tập Cận Bình trực tiếp trao cờ cho chỉ huy tàu, được nhiều chuyên gia quốc tế nhận định là sự kiện biểu tượng, khẳng định bước nhảy vọt công nghệ và tham vọng hải quân của Bắc Kinh. Truyền thông Trung Quốc lập tức khuếch trương sự kiện. Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) dành thời lượng đáng kể cho sự kiện này. Còn tờ Global Times (Hoàn Cầu Thời Báo) – một tờ báo có tiếng là hung hăng – đăng bài “Trung Quốc biên chế tàu sân bay đầu tiên trang bị hệ thống phóng điện từ, Phúc Kiến; chính thức bước vào kỷ nguyên ba tàu sân bay” ngày 07/11/2025, nhấn mạnh Phúc Kiến là “quái vật chiến lược đầu tiên” và biểu tượng cho giấc mơ hải quân Trung Quốc. Một bài viết khác của tờ này ngày 08/11/2025 nhận xét rằng việc truyền thông rầm rộ phản ánh cảm xúc quốc gia trỗi dậy, khuếch trương uy tín và hình ảnh lãnh đạo quyết đoán.
Phúc Kiến là tàu sân bay Type 003, lượng giãn nước khoảng 80.000 tấn, có khả năng triển khai tiêm kích tàng hình J 35, máy bay cảnh báo sớm KJ 600 và máy bay không người lái hạng nặng. Nhiều chuyên gia quốc tế nhận định, việc đưa tàu vào biên chế đánh dấu lần đầu Trung Quốc có thể vận hành nhóm tác chiến tàu sân bay độc lập, thay vì chỉ huấn luyện hay trình diễn như Liêu Ninh và Sơn Đông.
Một số nhà phân tích khác cảnh báo, dù Phúc Kiến hiện đại, việc vận hành hạm đội hạng nặng vẫn còn thách thức về hậu cần, phi công và phối hợp nhóm tác chiến. Trong giai đoạn đầu, tàu chủ yếu có giá trị răn đe chính trị và tâm lý, chưa lập tức thay đổi cán cân lực lượng tại Biển Đông.
Căn cứ tại Tam Á giúp Phúc Kiến tuần tra, kiểm soát vùng biển và vùng trời rộng lớn, bao gồm Trường Sa, Hoàng Sa và bãi Cỏ Mây. Hệ thống phóng điện từ tăng tần suất cất – hạ cánh, mở rộng phạm vi hiện diện và răn đe. Không ít chuyên gia quân sự dự đoán, năng lực này sẽ là mối lo của các nước ven biển như Việt Nam và Philippines trong việc bảo vệ chủ quyền và duy trì hoạt động hàng hải hợp pháp. Đồng thời, sự kiện này còn là phép thử đối với ASEAN, khi Bắc Kinh muốn đo phản ứng khu vực và gửi thông điệp về khả năng duy trì sức ép liên tục. Nếu Phúc Kiến được sử dụng như công cụ áp lực đơn phương, Biển Đông có thể trở thành điểm nóng; nhưng nếu vận hành minh bạch, đây lại là cơ hội thúc đẩy hợp tác và cơ chế quản trị an ninh.
Các chuyên gia phương Tây từ Viện Brookings và Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) nhận định Phúc Kiến sẽ khiến Mỹ và đồng minh tăng tốc chiến lược răn đe linh hoạt tại Biển Đông. Washington dự kiến mở rộng tuần tra tự do hàng hải, Nhật Bản và Australia phối hợp huấn luyện với hải quân Philippines và Việt Nam. Biển Đông sẽ bước vào giai đoạn cạnh tranh hiện diện phức tạp, nơi mọi hành động nhỏ đều có thể châm ngòi căng thẳng nếu thiếu cơ chế kiểm soát.
Một số nhà phân tích khác cảnh báo về nguy cơ va chạm không chủ ý. Nhóm tác chiến tàu sân bay gồm nhiều tàu hộ tống, máy bay liên tục cất – hạ cánh; chỉ một sai lệch tín hiệu hoặc hành vi răn đe quá mức có thể biến “phép thử” thành chuỗi phản ứng nguy hiểm.
Như vậy, tàu sân bay Phúc Kiến không chỉ là biểu tượng khát vọng biển xa, mà còn là phép thử về bản lĩnh kiềm chế, đối thoại và hợp tác của khu vực. Nếu các bên chọn đối đầu, Biển Đông sẽ nóng trở lại; nhưng nếu biết tận dụng cơ hội để thúc đẩy cơ chế ứng xử chung, đặc biệt là hoàn thiện Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC), “phép thử Phúc Kiến” có thể trở thành minh chứng rằng sức mạnh không nhất thiết kéo theo xung đột.
Trong dài hạn, sự xuất hiện của “con quái vật” Phúc Kiến sẽ buộc các bên trong khu vực phải xem xét lại chiến lược hải quân và an ninh biển. Mỹ có thể tăng cường hiện diện, nâng cấp tàu chiến và phối hợp nhiều hạm đội hơn, trong khi các nước ASEAN phải cân nhắc tuần tra, huấn luyện và cơ chế phối hợp song phương. Việc Trung Quốc vận hành Phúc Kiến cũng làm nổi bật yếu tố chiến lược của công nghệ phóng điện từ, cho thấy Trung Quốc không chỉ tăng số lượng tàu sân bay, mà còn hướng tới năng lực tác chiến hiện đại tương đương các cường quốc hàng đầu. Như vậy, Biển Đông không chỉ là phép thử về chính trị, mà còn là phép thử về kỹ thuật, quản lý và khả năng kiềm chế rủi ro chiến lược.
Buổi lễ ngày 5/11/2025, cùng chiến dịch truyền thông đồng bộ của CCTV, Global Times và nhiều tờ báo Trung Quốc khác, cho thấy với Bắc Kinh, sức mạnh quân sự luôn đi đôi với chiến lược thông tin. Sự kiện này cũng là lời nhắc nhở các quốc gia trong khu vực rằng hòa bình không tự tồn tại. Để đối mặt với “phép thử” mang tên Biển Đông, các bên cần bản lĩnh, trách nhiệm và hợp tác thực chất.
T.V