Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) quyết định vay vốn trên thị trường để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine, thay vì sử dụng các tài sản Nga đang bị đóng băng.
“Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận. Quyết định cung cấp 90 tỷ euro (hơn 105 tỷ USD) hỗ trợ cho Ukraine giai đoạn 2026-2027 đã được thông qua”, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa đăng trên mạng xã hội vào rạng sáng 19/12 sau nhiều giờ đàm phán.
Ông Costa không nêu rõ nguồn tiền, nhưng dự thảo kết luận của hội nghị cho biết khoản hỗ trợ này sẽ đến từ việc vay trên thị trường vốn, với bảo đảm từ ngân sách EU.
Theo văn bản, thỏa thuận không ảnh hưởng đến nghĩa vụ tài chính của Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc, những nước không muốn tham gia tài trợ cho Ukraine. Đồng thời, các chính phủ EU và Nghị viện châu Âu sẽ tiếp tục làm việc để thiết lập một khoản vay cho Ukraine dựa trên tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga đang bị phong tỏa.
Khoản vay bồi thường dành cho Ukraine dựa trên cơ chế vay chung chỉ được Ukraine hoàn trả khi nước này nhận được tiền bồi thường xung đột từ Nga. Theo dự thảo, cho đến khi đó, tài sản Nga vẫn bị đóng băng, và EU bảo lưu quyền sử dụng chúng để hoàn trả khoản vay.
“Điểm tích cực là Ukraine sẽ có nguồn tài chính bảo đảm trong 2 năm”, một nhà ngoại giao EU nhận định.
Các quan chức EU đã bắt đầu họp vào ngày 18/12 để thống nhất một giải pháp tài trợ cho Ukraine. Các cuộc thảo luận tập trung vào đề xuất sử dụng tài sản của Nga đang bị đóng băng nhằm đáp ứng nhu cầu tài chính của Ukraine, phương án được đánh giá là quá phức tạp hoặc nhạy cảm về chính trị ở thời điểm hiện tại.
Những lo ngại về pháp lý đã khiến một số quốc gia thành viên EU không thể ủng hộ đề xuất này. Thay vào đó, các bên đã đạt được đồng thuận về một khoản vay, được thiết kế dựa trên việc vay vốn trên thị trường, với bảo đảm bằng cái gọi là “dư địa ngân sách của EU”, thuật ngữ dùng để chỉ năng lực vay bổ sung của EU.
“Sau các cuộc thảo luận kéo dài, rõ ràng là các khoản vay dựa trên bồi thường sẽ cần thêm thời gian chuẩn bị, vì các nhà lãnh đạo cần nhiều thời gian hơn để xem xét các chi tiết”, một quan chức EU cho biết.
Khó khăn lớn nhất trong việc sử dụng tài sản Nga là đảm bảo cho Bỉ, nơi đang nắm giữ 185 tỷ euro trong tổng số 210 tỷ euro tài sản Nga bị phong tỏa tại châu Âu, trước rủi ro tài chính và pháp lý từ khả năng Moscow trả đũa nếu số tiền này được giải ngân cho Ukraine.
Ngân hàng Trung ương Nga coi kế hoạch của EU sử dụng tài sản đóng băng của Nga là bất hợp pháp, và trong tuần này đã đệ đơn kiện tại Moscow, yêu cầu tiền bồi thường.
T.H