Việc duy trì trạng thái cân bằng quân sự ở châu Âu và Đông Á là biện pháp cần để bảo vệ tầm ảnh hưởng quốc tế của Mỹ dưới thời Trump.
Tân Tổng thống Mỹ Đonald Trump
Các chuyên gia Mỹ nhận định trong số hàng loạt vấn đề đối ngoại mà Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump phải xử lý, có những then chốt gồm: Quan hệ Mỹ-Trung Quốc, quan hệ Mỹ-Nga, và tình hình Trung Đông.
Để làm tốt các vấn đề trên lĩnh vực ngoại giao này, điều kiện tất yếu là Mỹ sở hữu lực lượng vũ trang hùng mạnh. Điều đó cũng chưa là tất cả, tại châu Á-Thái Bình Dương, sự trỗi dậy của Trung Quốc kéo theo mối lo của Ấn Độ, Nhật Bản và các đối tác khác của Mỹ. Nhu cầu cân bằng thế lực ở châu Á đã tạo điều kiện tốt để Mỹ có thể hiện diện tại đây.
Chính sách đối ngoại mà chính quyền Trump đang gặp phải là làm cách nào xử lý tốt ảnh hưởng toàn cầu gia tăng từ Trung Quốc là bài toán và câu hỏi đối với nước Mỹ trong thế kỷ 21.
Trong bối cảnh này, “sách lược kép” mà đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang theo đuổi là định hướng đúng đắn. Điều đó có nghĩa là song song với việc đón nhận Bắc Kinh tham dự thiết lập trật tự thế giới tự do (the liberal world order), Mỹ luôn luôn phải củng cố và tăng cường hiệp ước quốc phòng với đồng minh Nhật Bản.
Bắc Kinh đang cố gắng kiềm chế Trung Quốc, mà Mỹ không cần làm điều đó
Vào đầu thế kỷ thứ 20, sự trỗi dậy nhanh chóng của nước Đức, khi đó vượt qua Anh một cách toàn diện, đã gây ra mối quan ngại trên toàn châu Âu và thúc đẩy Thế chiến I bùng phát vào năm 1914.
Tuy nhiên, hiện tại Mỹ không lo ngại về sự trỗi dậy của Bắc Kinh. Trung Quốc trước mắt chưa có khả năng vượt qua Mỹ hoàn toàn về thực lực kinh tế, chính trị hay quân sự để tạo ra mối đe dọa thực sự đến trật tự quốc tế sau chiến tranh thế giới lần thứ II
Ngay cả khi về sau này khoảng 20 đến 30 năm nữa, quy mô nền kinh tế Trung Quốc vượt qua Mỹ thì thu nhập bình quân đầu người (chỉ số đánh giá về sự phát triển của một nền kinh tế) của Trung Quốc chắc chắn vẫn không so sánh được với Mỹ.
Còn về quân sự, Quân đội Trung Quốc (PLA) cũng khó bắt kịp quân đội Mỹ về “sức mạnh cứng” và “sức mạnh mềm”. Cố Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu từng dự đoán, Trung Quốc có thể khiến Mỹ chật vật mới giành phần thắng trong cuộc cạnh tranh, nhưng chỉ cần Mỹ còn mở rộng cửa, thức thời đón nhận sự ủng hộ trên toàn cầu thì Trung Quốc sẽ không thay thế được Mỹ.
Các nhà chuyên gia cũng cho rằng, chính quyền Mỹ không cần cố gắng kiềm chế Trung Quốc mà nên để Bắc Kinh tự làm điều đó. Mỗi khi Bắc Kinh xảy ra tranh chấp về lãnh thổ với các láng giềng ở biển Đông hay biển Hoa Đông thì họ đã kìm hãm sự phát triển kinh tế và giảm sút về chính trị của chính mình và tụt sâu hơn trong cuộc đua với Mỹ.
Vậy hơn bao giờ hết: “Quốc gia duy nhất có thể kiềm chế Trung Quốc chính là Trung Quốc,” điều cần làm của ông Trump bây giờ là cần tập trung khởi xướng nhiều sáng kiến kinh tế mới ở Đông Nam Á, củng cố các quan hệ đồng minh với Nhật và Hàn Quốc, đồng thời tiếp tục phát triển quan hệ với Ấn Độ.
Đối với quan hệ Mỹ-Trung, với những công nghệ quân sự hiện đại mà hai nước sở hữu hiện nay, nếu xảy ra một cuộc xung đột vũ trang điều đó sẽ trở thành thảm họa. Chiến tranh Mỹ-Trung sẽ dẫn đến sự phân liệt trên toàn cầu, nhưng chưa chắc xác định được “người thắng, kẻ thua”. Đứng trước tình thế đó, hai nước không có lựa chọn khác ngoài tìm cách đạt được sự hiểu biết lẫn nhau, tôn trọng nhau và giữ hòa bình ổn định khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.
Đây cũng là quan điểm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông cũng đã kêu gọi Tân Tổng thống Donald Trump thận trọng với ý định phát động “cuộc chiến thương mại” chống Trung Quốc, bởi điều này chắc chắn sẽ gây bất ổn đến trật tự thế giới hiện đại.