Việc dừng thực hiện Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận không phải với lý do công nghệ mà là do điều kiện kinh tế của Việt Nam hiện nay.
Chiều nay (22/11), ngay sau khi Quốc hội khóa XIV bỏ phiếu thông qua Nghị quyết dừng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Văn phòng Chính phủ đã tổ chức cuộc họp báo Chính phủ chuyên đề thông báo về lý do dừng Dự án này.
Cuộc họp báo diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, Người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn. Cùng dự họp báo có lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan: Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ KH&ĐT, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Quốc hội…
Tại buổi họp báo, Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết: “Việc dừng thực hiện Dự án không phải với lý do công nghệ mà là do điều kiện kinh tế nước ta hiện nay”.
Cụ thể, tình hình phát triển kinh tế vĩ mô của Việt Nam hiện có nhiều thay đổi so với thời điểm quyết định chủ trương đầu tư Dự án, dư địa về tiết kiệm điện còn nhiều, khả năng liên kết lưới điện khu vực để trao đổi mua bán điện với các nước láng giềng dự kiến sẽ tăng cường trong thời gian tới và đặc biệt là tiềm năng sử dụng các dạng năng lượng tái tạo như gió, mặt trời trở nên khả thi về kinh tế do giá thành sản xuất điện từ các dạng năng lượng này đã giảm đáng kể trong giai đoạn 5 năm qua.
Mặt khác, Việt Nam đang cần nguồn vốn lớn để đầu tư phát triển các dự án cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại để tạo động lực cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, cũng như nguồn vốn để giải quyết các vấn đề do biến đổi khí hậu gây ra.
Cũng theo ông Mai Tiến Dũng, công nghệ hạt nhân của Liên bang Nga và Nhật Bản dự kiến sử dụng cho các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đều là công nghệ tiên tiến nhất hiện nay và có mức độ an toàn rất cao nên hoàn toàn yên tâm.
 |
| Ông Mai Tiến Dũng,Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ trả lời họp báo |
Ông Mai Tiến Dũng cho biết, để chuẩn bị việc trước khi Quốc hội quyết định dừng dự án, ông Trịnh Đình Dũng đã sang gặp gỡ với 2 Chính phủ để có thông báo, đặt vấn đề để các bạn cảm thông, trong điều kiện kinh tế nước ta mà dồn tiền cho 2 dự án này thì không thực hiện được mục tiêu Nghị quyết 12 là có tuyến cao tốc Bắc – Nam, để tạo điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
“Chúng ta nói rất chân thật với phía bạn, nếu đi vay cũng không có khả năng trả nợ. Trong qui hoạch phát triển nền kinh tế, chúng ta phải cơ cấu lại, dồn lại để thực hiện một số việc. Ước mơ có tuyến đường cao tốc Bắc – Nam thì có hiệu quả phát triển kinh tế – xã hội, tăng trưởng kinh tế…”.
Trả lời câu hỏi của báo chí liên quan đến các công việc của dự án, Thứ trưởng Bộ Công Thương- ông Hoàng Quốc Vượng cho biết, đã làm xong báo cáo khả thi, làm xong giải phóng mặt bằng, cung cấp điện cho thi công, khu nhà cho BQL dự án. Chúng ta cử nhiều học sinh, sinh viên đi đào tạo ở Nga, Nhật Bản. Với những công việc đã triển khai, chúng ta tiếp tục sử dụng cho mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của Ninh Thuận. Ví dụ hệ thống điện giao Công ty điện lực Ninh Thuận sử dụng.
“Đến nay, có gần 400 học viên theo học chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ liên quan năng lượng hạt nhân. Thời gian tới tiếp tục đào tạo để phục vụ nhu cầu phát triển khoa học nước nhà, khai thác năng lượng nguyên tử cho mục đích hoà bình khác. Một số sinh viên tiếp tục đào tạo để vận hành các nhà máy nhiệt điện khác ở Việt Nam.
Với các đối tác Nga, Nhật Bản, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục làm việc để hoàn tất các công việc dở dang trên tinh thần bảo đảm lợi ích các bên; lợi ích sâu rộng giữa Việt Nam – LB Nga và Việt Nam – Nhật Bản” – ông Vượng cho biết thêm.
Việc dừng dự án này có ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia không? Trả lời câu hỏi này, ông Hoàng Quốc Vượng cho biết: “Từ nay đến 2030 sản lượng điện từ các nhà máy năng lượng tái tạo rất lớn, điện chạy than, điện chạy bằng khí hoá lỏng… sẽ bù vào lượng điện thiếu hụt”.
Bài học rút ra từ việc dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận về tầm nhìn an ninh năng lượng được Thứ trưởng Vượng trả lời báo chí: “Công tác dự báo quy hoạch luôn là việc khó để dự báo chính xác trong tầm nhìn dài hạn không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà cả thế giới. Ví dụ, giá dầu thế giới cách nay 5 năm không ai nghĩ lại giảm như vậy. Tuy nhiên, qua việc này chúng ta có bài học sâu sắc là cần nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, làm sao có năng lực quy hoạch sát với thực tế hơn. Đây chính là mong muốn mà các nhà hoạch định chính sách chiến lược hướng tới”.
Một số giải pháp, hướng xử lý khi dừng thực hiện Dự án
Theo ông Mai Tiến Dũng, về bảo đảm cung cấp điện, dự kiến đến năm 2030, nếu hoàn thành, Dự án sẽ đóng góp khoảng 3,6% về công suất và 5,7% về sản lượng điện sản xuất của hệ thống điện quốc gia.
“Việc dừng thực hiện Dự án không làm ảnh hưởng đến an ninh cung ứng điện do có thể bổ sung các loại hình nguồn điện khác trong hệ thống như các nguồn nhiệt điện than, nguồn điện từ năng lượng tái tạo, nguồn điện sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), cũng như xem xét biện pháp tăng cường mua điện từ các nước láng giềng nhất là từ CHDCND Lào” – ông Dũng nói.
Giai đoạn đến năm 2030: Xem xét đầu tư thay thế các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận bằng các nhà máy nhiệt điện than có công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường và các nhà máy tua bin khí sử dụng LNG nhập khẩu với tổng công suất khoảng 6.000 MW bảo đảm thay thế sản lượng điện sản xuất của các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.
Giai đoạn sau 2030: Tiếp tục phát triển hợp lý các nguồn nhiệt điện than và LNG nhập khẩu, xem xét đẩy mạnh phát triển nguồn năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời, đẩy mạnh việc thực hiện các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thông qua tái cơ cấu kinh tế hướng đến các ngành sản xuất xanh có công nghệ thân thiện, tiết kiệm năng lượng; tăng cường liên kết lưới điện và hợp tác mua bán điện với các nước láng giềng.
Về xử lý đối với cơ sở hạ tầng đã đầu tư, nguồn nhân lực đã và đang đào tạo, một số chi phí đã thực hiện
Chính phủ sẽ chỉ đạo thực hiện các biện pháp nhằm sử dụng tối đa, có hiệu quả đối với các cơ sở hạ tầng đã thực hiện đầu tư thuộc phạm vi Dự án để phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương.
Nguồn nhân lực điện hạt nhân hiện đang được đào tạo tại Liên bang Nga và Nhật Bản sẽ tiếp tục được đào tạo để hoàn thành tốt nghiệp với thiện chí của Chính phủ Nga và Nhật Bản sẽ tiếp tục hỗ trợ đào tạo cho các sinh viên đến khi tốt nghiệp. Đây là nguồn nhân lực được đào tạo bài bản có thể sử dụng trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình cũng như trong các nhà máy nhiệt điện và các ban quản lý dự án nhà máy nhiệt điện của EVN.
Đối với chi phí đã thực hiện của các bộ, ngành và địa phương liên quan đến Dự án, Chính phủ sẽ chỉ đạo tổng hợp để giải quyết theo thẩm quyền. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ bàn với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản để sử dụng các kết quả đã đạt được trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư các dự án.
Về quan hệ với các đối tác
Việc dừng thực hiện Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Chính phủ trao đổi với các đối tác Nga và Nhật Bản cùng với thời điểm báo cáo Quốc hội xin chủ trương dừng thực hiện Dự án. Mặc dù các đối tác Nga và Nhật Bản đều bày tỏ sự đáng tiếc về việc dừng thực hiện Dự án với nhiều kết quả đã đạt được trong hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, song về cơ bản, các đối tác Nga và Nhật Bản đều thể hiện quan hệ hữu nghị, bày tỏ sự cảm thông và tôn trọng quyết định của Việt Nam, đồng thời Chính phủ Nga và Nhật Bản mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ cho Việt Nam một số lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Chính phủ Việt Nam đánh giá cao và cảm ơn sâu sắc về thiện chí, sự hỗ trợ của Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản trong quá trình chuẩn bị đầu tư Dự án, sự hợp tác có hiệu quả của các đối tác tham gia trực tiếp vào Dự án như ROSATOM (Liên bang Nga), JINED (Nhật Bản), v.v… Chính phủ Việt Nam thống nhất với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản về việc giao cho các cơ quan chức năng của các bên bàn bạc, thống nhất phương án sử dụng các kết quả đã đạt được trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư các dự án. Việt Nam khẳng định Nga, Nhật Bản là các đối tác hàng đầu, ưu tiên trong trường hợp Việt Nam xây dựng điện hạt nhân trong tương lai.
Chính phủ Việt Nam khẳng định rằng, việc dừng thực hiện Dự án không làm ảnh hưởng đến quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với Liên bang Nga và quan hệ Đối tác Sâu rộng với Nhật Bản.
Để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục trao đổi với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản về hợp tác thực hiện các dự án trong các lĩnh vực kết cấu hạ tầng, kinh tế, thương mại,.v.v… mà các doanh nghiệp của Liên bang Nga và Nhật Bản có thế mạnh, đồng thời phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Chính phủ tiếp tục quan tâm đến việc phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Ninh Thuận, có giải pháp để sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất đã đầu tư tại Ninh Thuận khi dừng Dự án.