Với tính cách và con người của tỷ phú Donald Trump, chắc chắn ông sẽ biến những tuyên bố cứng rắn với Trung Quốc trở thành sự thật.
Mỹ sẽ làm thật
Thời gian gần đây, Tổng thống đắc cử Donald Trump liên tiếp đưa ra các tuyên bố cứng rắn đối với kinh tế Trung Quốc.
Ngoài việc thúc đẩy Apple đưa các dây chuyền công nghệ sản xuất iPhone về nước, ông Trump còn khẳng định sẽ áp thuế tới 45% với hàng hóa Trung Quốc để tạo sân chơi bình đẳng cho các nhà sản xuất của Mỹ hay đưa ra cáo buộc Bắc Kinh thao túng Nhân dân tệ (NDT) để giành lợi thế thương mại.
Trao đổi với Đất Việt về vấn đề này, TS Bùi Ngọc Sơn, Trưởng phòng Kinh tế thế giới, Viện Nghiên cứu chính trị thế giới cho rằng với tính cách và con người của tỷ phú Donald Trump, chắc chắn ông sẽ biến những tuyên bố trên thành sự thật.
Theo TS Sơn, trong một thời gian dài Trung Quốc đã sử dụng các thủ đoạn nhằm thao túng đồng NDT nhằm gây khó khăn cho các doanh nghiệp Mỹ và gây thua thiệt cho nền kinh tế Hoa Kỳ.
“Cán cân thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc thời gian qua khiến nhiều người giật mình. Năm nào Trung Quốc cũng thu về từ thị trường của Mỹ khoảng 350 tỷ USD giá trị thặng dư thương mại. Trong khi Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ có hơn 100 tỷ USD.
Thao túng của Trung Quốc quá ghê gớm. Đó là căn nguyên khiến nhiều người Mỹ mất việc làm và nước Mỹ mất đi lợi thế trên toàn cầu. Ông Trump đã phê phán chính quyền của tổng thống Obama và cựu tổng thống Bush quá sa vào hội hè bên ngoài, mở rộng ảnh hưởng, nuông chiều nhiều doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có Trung Quốc. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến nước Mỹ suy yếu”, TS Sơn khẳng định.
TS Sơn cho rằng, khi trở thành tổng thống chính thức, ông Donald Trump sẽ có những chính sách hoàn toàn khác, mang lại lợi ích cho nước Mỹ. Đặc biệt những biện pháp cứng rắn nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc tại thị trường Hoa Kỳ sẽ được đặc biệt chú trọng.
“Đây là biện pháp chủ chốt trong chiến lược của ông Donald Trump. Những chuyện khác thì ông Trump có thể bỏ qua nhưng việc đầu tư, thương mại thì sẽ khác. Tôi nghĩ ông Trump sẽ làm thật. Trung Quốc sẽ không thể lợi dụng chuyện đưa ra các hợp đồng giá rẻ để thao túng thị trường nước Mỹ.
Chắc chắn sẽ không có chuyện tất cả các nước cùng tham gia trong hợp đồng kinh tế của Mỹ. Ông Trump sẽ làm kiểu từng người một và từng phi vụ một. Nếu lợi cái gì cho nước Mỹ thì sẽ làm còn ngược lại, chắc chắn ông ấy sẽ không chấp nhận. Tôi tin rằng thế giới phải chuẩn bị một tư thế mới trong thời đại của ông Trump. Đó là nền kinh tế Mỹ có thể tăng mạnh trong khi thế giới sẽ đảo lộn, không còn là các quan hệ quốc tế toàn cầu nữa”, TS Sơn khẳng định.
Kinh tế Trung Quốc suy tàn
Một vấn đề khác được TS Bùi Ngọc Sơn nhắc đến đó là nền kinh tế Trung Quốc sẽ gặp phải những trở ngại vô cùng lớn từ chính sách cứng rắn của ông Donald Trump.
Yếu tố đầu tiên được vị chuyên gia đề cập, đó là giá trị thặng dư thương mại của Trung Quốc. Với việc bị áp thuế đến 45% sản phẩm xuất khẩu vào thị trường Mỹ, Bắc Kinh sẽ không thể dễ dàng thu lợi 350 tỷ USD như mọi năm. Ít nhất Trung Quốc sẽ phải bỏ lại nước Mỹ khoảng 150 tỷ USD cùng nhiều thiệt hại khác.
“Trung Quốc sẽ mất đi một khoản tiền lớn hàng năm. Họ sẽ phải cạnh tranh với các nước khác chứ không chỉ đứng riêng một mình như trước kia. Hơn nữa việc đưa ra chiêu bài giá rẻ dưới thời ông Donald Trump sẽ không phát huy nhiều tác dụng.
Cùng với đó, công ăn việc làm trong nước sẽ bị mất nhiều. Tình hình kinh tế hiện nay của Trung Quốc đang đi xuống. Nếu ông Trump làm tới cùng chắc chắn Trung Quốc sẽ gặp nhiều rắc rối. Khi đã bị Mỹ kiềm chế như vậy thì chính sách xoay trục sang châu Á cũng Trung Quốc cũng sẽ rất khó. Khi không có tiền thì Trung Quốc sẽ không thể khuyếch trương được”, TS Sơn khẳng định.
Ngoài ra, theo Trưởng phòng Kinh tế thế giới, Viện Nghiên cứu chính trị thế giới, vấn đề công nghệ, hệ thống tài chính, thương mại của Trung Quốc cũng đang thua kém nhiều so với Mỹ. Vì vậy khi ông Trump siết chặt hơn các chính sách, Trung Quốc và các doanh nghiệp của nước này cũng sẽ không có được những lợi thế để gây sức ép lên các nước.
Nhận định thêm khả năng Apple cũng như các doanh nghiệp khác rút dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc về nước, vị chuyên gia cho rằng việc này còn phụ thuộc nhiều vào chính sách thuế má, các hỗ trợ của ông Trump và chính phủ Mỹ cho các công ty. Hơn nữa, Trung Quốc đang là một thị trường rộng lớn, giá rẻ, mang lại nhiều giá trị thương mại cho các công ty sản xuất ô tô và iPhone của Mỹ nên quyết định rút hay ở lại sẽ được xem xét thận trọng.
“Chính phủ không thể ra lệnh vì có thể sẽ bị quy vào tội vi hiến. Ông Trump chỉ có thể khuyến cáo, đánh thuế và hỗ trợ doanh nghiệp. Việc các doanh nghiệp quyết định có trở về nước hay không sẽ còn tùy thuộc vào chính sách của ông Trump và phản ứng từ phía Trung Quốc.
Tuy nhiên tôi có thể khẳng định rằng, điều này cũng sẽ tác động đến tâm lý của các doanh nghiệp khác đang có thị phần đầu tư tại Trung Quốc. Ngoài ra, dù có thể không khiến các doanh nghiệp Mỹ rút ngay về nước nhưng chính sách của ông Trump sẽ buộc Trung Quốc phải từ bỏ cung cách vẫn làm lâu nay với các doanh nghiệp nước ngoài.
Thường thì Bắc Kinh sẽ kêu gọi nước ngoài đến đầu tư. Một khi đã nắm được công nghệ, họ sẽ tìm cách hạn chế, gạt bỏ hoặc buộc doanh nghiệp phải rời khỏi đất nước để nhường thị phần cho các doanh nghiệp nước này.
Chắc chắn ông Trump sẽ không để điều này xảy ra mà sẽ đưa ra các quy định cấm doanh nghiệp Mỹ được đưa công nghệ tiên tiến sang Trung Quốc để bảo vệ công ty trong nước và tránh tình trạng công nghệ bị đánh cắp”, TS Sơn khẳng định.
Trung Quốc kiện ra WTO cũng khó
Về phía phản ứng của Trung Quốc, TS Bùi Ngọc Sơn nhận định, Bắc Kinh chắc chắn sẽ dùng các đặc quyền thương mại theo quy định của Tổ chức WTO về thuế quan nếu ông Donald Trump thực thi tuyên bố áp thuế 45% lên hàng hóa nước này.
Tuy nhiên, theo đánh giá của TS Sơn, các biện pháp của Trung Quốc chắc sẽ không làm tỷ phú người Mỹ từ bỏ các biện pháp cứng rắn với hàng hóa và các doanh nghiệp của Bắc Kinh.
“Trung Quốc có thể tính đến việc kiện Mỹ ra WTO. Đương nhiên ông Trump và đội ngũ của mình sẽ phải chuẩn bị các vấn đề pháp lý, các lập luận của họ để đáp trả. Tuy nhiên Mỹ là nước lớn, họ không phải sợ gì cả. Ông Trump theo chủ nghĩa bảo hộ, vì vậy theo đánh giá của tôi nếu WTO cản trở việc đó thì Mỹ cũng sẽ sẵn sàng ra khỏi WTO.
Thực tế, ông Trump biết tận dụng sức mạnh của nước Mỹ về mặt công nghệ, thị trường, về mặt quan hệ, hệ thống tài chính và thương mại toàn cầu. Trên thế giới hiện nay, duy nhất chỉ có nền kinh tế Mỹ có thể đóng cửa độc lập được và ở tầm trình độ rất cao. Nhiều nước vào TPP để cần thị trường của Mỹ, chứ mối quan tâm của Mỹ không phải quá lớn, chủ yếu họ muốn kiềm chế Trung Quốc”, TS Sơn khẳng định.
Nhìn vào phản ứng của Trung Quốc, TS Bùi Ngọc Sơn cho rằng, Bắc Kinh đang thấy rõ mối lo ngại từ các tuyên bố cứng rắn của tổng thống mới đắc cử Donald Trump. Vì vậy vào thời điểm này, họ đang tìm mọi cách để níu kéo, cản trở, làm lung lay ý định của tỷ phú người Mỹ.
“Xem giọng điệu của Trung Quốc, tôi thấy rằng họ chưa dám làm căng mà đang muốn nghe ngóng ông Donald Trump. Ông Trump được đánh giá là người nóng tính và độc đoán vì vậy nếu Trung Quốc chọc giận thì chắc chắn hậu quả còn nặng nề hơn.
Trung Quốc vẫn nói lên phản ứng của mình nhưng ở mức độ lịch sự, nhẹ nhàng, không gay gắt như trước đây. Trước đây Trung Quốc thường đưa ra triết lý người nào nắm thị trường là người có quyền. Nhưng bây giờ với ông Donald Trump họ đã có sự thay đổi thận trọng hơn”, TS Sơn khẳng định.