Tuần qua sắc lệnh cấm nhập cư gây sóng gió dữ dội trên đất Mỹ. Khi quyền Bộ trưởng Tư pháp Sally Yates phản đối, coi sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump là vi hiến, phi pháp, thì bà này liền bị ông Trump buộc tội là “kẻ phản bội” và lập tức cách chức.
Theo vị Thẩm phán Liên bang James Robard California thì văn kiện do Tổng thống vừa ban hành là vi hiến, quyết không thể thi hành trong toàn nước Mỹ. Không thể kiềm chế, ông Trump liền viết trên Twitter của mình phỉ báng, nhục mạ vị Thẩm phán: “Quan điểm của cái gọi là Thẩm phán khi tước mất quyền hành động để bảo vệ đất nước thật lố bịch và sẽ bị xóa bỏ”.
Không chỉ có Thẩm phán James Robard phản bác lệnh của Trump. 15 chính quyền các bang khác cũng ra quyết định không thi hành sắc lệnh này. Đồng thời vẫn tiếp tục nhận người nhập cư. Trước tình tình thế đó, Tổng thống Trump kêu gọi ngành Tư pháp hủy các quyết định nêu trên và tiếp tục thi hành sắc lệnh cấm người Hồi giáo nhập cư, nhưng vô hiệu. Cuộc khủng hoảng thể chế tiếp tục bùng phát, gây rối loạn. Nhiều cuộc biểu tình và tranh luận nổ ra trên khắp nước Mỹ.
Đến nay sau gần một tháng D. Trump nhậm chức, ngày càng có nhiều thành viên Đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ lảng tránh tân Tổng thống. Dường như cuộc đối đầu giữa người đứng đầu Nhà trắng với hệ thống pháp lý nước này sẽ còn kéo dài, chùng nào nội các của Trump vẫn đưa ra những quyết sách đụng chạm đến tập quán và quyền lợi của nhiều nhóm lợi ích trong xã hội.
Thêm nữa, việc các thẩm phán ra quyết định tạm ngưng sắc lệnh về việc cấm người nhập cư đã cảnh báo Donald Trump về giới hạn quyền lực của một tổng thống trong hệ thống chính trị Hoa Kỳ. Một sắc lệnh khác thay thế sẽ vẫn là một trắc nghiệm về mức độ mà Tòa án Hoa Kỳ có thể chế ngự lại nhiệm kỳ tổng thống của mình. Khi chưa làm Tổng thống, qua nhiều năm tỷ phú Trump dễ dàng điều hành doanh nghiệp, khó có thế lực nào kiểm soát quyền lực của ông ta. Nhưng bây giờ thì khác. Tân Tổng thống đã thấy sự hạn chế của quyền lực trong mạng lưới tam quyền phân lập ở nước này.
Trong hệ thống đó, cơ quan lập pháp ban hành các luật, tổng thống và nội các đảm bảo các luật đó được vận hành. Toà án là nơi người dân có thể kiện nếu thấy luật đó không phù hợp, đi ngược lợi ích chung. Các thẩm phán sẽ đưa ra phán quyết dựa trên lý lẽ của các bên. Lúc này ông Trump đang cân nhắc ban hành một sắc lệnh mới liên quan tới các công dân từ một số nước nhất định đến Mỹ. Sắc lệnh mới này sẽ “thay đổi rất ít” so với sắc lệnh trước đó. Ít thay đổi bởi lẽ ông Trump không muốn đẩy các vụ kiện lên Tòa cao hơn. Đây có thể sẽ là cách lựa chọn khôn ngoan, theo cách người Việt thường nói là “rút củi đáy nồi”.
Người viết bài này liên tưởng tới cuốn sách “Bách Niên Việt Dã – Chiến lược bí mật của Trung Quốc nhằm thay thế vị trí siêu cường toàn cầu của Mỹ” (The Hundred Year Marathon – China’s Secret Strategy to Replace America as the Global Superpower). Trong cuốn sách này, cựu quan chức Lầu Năm Góc Michael Pillsbury dành gần như trọn cả tập để phân tích về một chữ “thời” (chữ “shư”) trong lịch sử chính trị Trung Quốc với các mối tương quan giữa nội trị với ngoại giao. “Thời” bao quát cả về thời gian, thời cơ và vận hội… là một triết lý mà các nhà hoạch định chiến lược Trung Quốc vốn là bậc thầy trong các thao tác ứng dụng. Bắc Kinh luôn biết dùng chữ “thời” đúng lúc, mềm nắn, rắn buông. Chữ “thời” còn được hiểu là nắm bắt “thời cơ” để xây dựng đồng minh; mình chớp được “thời” thì đối phương sẽ mất “thời”.
Từ xa xưa, người Trung Quốc đã giành “thời” bằng cách không ngừng xâm phạm bờ cõi Việt Nam. Điều này kéo dài cho đến tận ngày nay. Âm mưu của người Trung Quốc được gọi là chiến thuật“cắt lát salami”. Nghĩa là họ sẽ không cùng lúc chiếm toàn bộ lãnh thổ của Việt Nam mà là “ăn mòn” từng bộ phận, sau đó độc chiếm trọn vẹn, toàn bộ. Chiến thuật này không chỉ áp dụng tại Biển Đông – từng bước độc chiếm các bãi cạn và đảo nhỏ, củng cố yêu sách chủ quyền Trung Quốc trên Biển Đông, mà còn áp dụng cả trong âm mưu xâm lược trên đất liền Việt Nam.
“Thời” đối với Trung quốc còn là kế hoạch“tích tiểu thành đại”. Đó là một chuỗi hành động, từ việc thâu tóm và biến các công ty Việt Nam thành công ty Trung Quốc, tăng cường sự hiện diện của người Trung Quốc tại Việt Nam; cho tới việc đẩy mạnh đầu tư lớn trên khắp đất nước Việt Nam.
Thật không may trong những ngày Trump ngồi ghế nóng, “sự kiện nhập cư” đã khiến Mỹ bị đẩy vào một chuỗi các hỗn loạn nội bộ lên đến đỉnh điểm. Mỹ có thể mất thời cơ nếu ông Trump không sớm ổn định tình hình.
Và đúng lúc này Trung Quốc chớp thời cơ ngàn vàng. Chừng nào Washington còn lao vào cuộc chiến pháp lý của mình thì Trung Quốc càng có thời cơ để củng cố tham vọng siêu cường của họ. Trước hết là thò cái vòi bạch tuộc vào Biển Đông