Cuộc họp về Biển Đông giữa quan chức cao cấp Trung Quốc và các nước ASEAN tại Quý Châu (Trung Quốc) ngày 19/5 đã đạt kết quả tốt. Hai bên đã nhất trí trên một bản dự thảo khung của Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên ở Biển Đông (COC) mà ASEAN muốn có được trong năm nay.
Sau cuộc họp, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra tuyên bố xác nhận bộ khung của COC đã được thông qua, nhưng không cho biết chi tiết về văn kiện này. Thông báo của phía Trung Quốc chỉ nói là cuộc thảo luận giữa hai bên đã diễn ra một cách thẳng thắn và đi vào chiều sâu, đạt được những kết quả tích cực.
Theo nguồn tin trên, hai bên “ủng hộ việc sử dụng khuôn khổ của các quy tắc khu vực để quản lý và kiểm soát các tranh chấp, tăng cường hợp tác hàng hải. Thúc đẩy tham vấn về Bộ quy tắc và cùng duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực Biển Đông”.
Phát biểu trên đài truyền hình Nhà nước Trung Quốc, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân, trưởng đoàn đàm phán của Bắc Kinh nhận định rằng bộ khung COC mang tính chất toàn diện và có tính đến mối quan tâm của tất cả các bên. Trong một phát biểu được cho là nhằm vào Mỹ, ông đã yêu cầu những nước khác nên đứng bên ngoài: “chúng tôi cho rằng các cuộc thảo luận về COC không bị phía bên ngoài làm nhiễu”.
Cũng trên đài truyền hình Trung Quốc, ông Chee Wee Kiong Thư ký thường trực của Bộ Ngoại giao Singapore, nước điều phối quan hệ ASEAN – Trung Quốc cho biết “dự thảo” văn kiện sẽ được trình lên một cuộc họp giữa các ngoại trưởngASEAN và Trung Quốc vào tháng 8/ 2017 ở Philippines. Ông Chee Wee Kiong tỏ ý tin tưởng: “chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục động lực tích cực trong tiến trình tham vấn này để đạt được tiến bộ vững chắc đối với một Bộ Quy tắc ứng xử mang tính thực chất”.
Theo các nhà quan sát, như vậy dự thảo sẽ được chuyển lên cấp ngoại trưởng để xem xét và chuẩn y nhân hội nghị thường niên các ngoại trưởng ASEAN vào tháng 8/2017 ở Manila. Chỉ khi nào bộ khung của COC được thông qua, lúc đó đàm phán về việc thiết lập Bộ Quy tắc ứng xử thực thụ, mang tính chất ràng buộc về mặt pháp lý, mới bắt đầu.
Trung Quốc và ASEAN từng hy vọng trong năm nay có thể thông qua được bộ khung của COC, mà hai bên đã từng cam kết soạn thảo từ 15 năm trước. Một số nhà ngoại giao ASEAN đã bày tỏ mối quan ngại về việc liệu Trung Quốc có thành thật hay không, hoặc liệu ASEAN có đủ sức để buộc Trung Quốc tôn trọng các quy tắc đề ra hay không.
Việc Trung Quốc và các nước ASEAN phê chuẩn dự thảo khung COC trên biển Hoa Nam (Biển Đông) đánh dấu bước ngoặt trong việc giải quyết vấn đề biển Hoa Nam (Biển Đông) một cách hòa bình.
Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, tất cả các bên đã nhất trí quản lý và kiểm soát các bất đồng theo dự thảo khung Bộ quy tắc của khu vực.
Trung Quốc và các nước thành viên ASEAN đánh giá cao tầm quan trọng của việc phê chuẩn dự thảo khung COC, đồng thời cho rằng đây là “một thành tựu tạm thời, quan trọng trong việc đàm phán toàn diện về COC”.
Ông Lưu Chấn Dần Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng bản dự thảo tạo “môi trường chính trị linh hoạt” cho giai đoạn tham vấn tiếp theo về COC. Ông nói trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế, Trung Quốc và các nước ASEAN cần tiếp tục xây dựng bộ quy tắc khu vực để định hướng hành động và bảo vệ các lợi ích chung”.
Nguyễn Tông Trạch phó Viện trưởng Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Trung Quốc cho rằng, việc phê chuẩn dự thảo khung COC, có nghĩa là việc thảo luận các biện pháp nhằm xử lý vấn đề biển Hoa Nam (Biển Đông) và mở rộng hợp tác hàng hải đã trở lại đúng hướng. Ông nói: “Mặc dù COC không thể giải quyết ngay vấn đề biển Hoa Nam (Biển Đông), nhưng văn kiện này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hòa bình và ổn định ở khu vực đó và cho việc giải quyết các vấn đề trong tương lai”.