Một nhóm nghị sỹ cả hai đảng của Mỹ hôm thứ Sáu (22/6) kêu gọi Tổng thống Donald Trump ngừng trì hoãn bán vũ khí cho Đài Loan, một động thái mà họ cho rằng Nhà Trắng đang muốn làm Bắc Kinh hài lòng.
4 nghị sỹ đảng Cộng hòa và 4 nghị sỹ đảng Dân chủ đã viết thư kêu gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục hỗ trợ vững chắc cho Đài Loan, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí giúp hòn đảo này đối phó với Trung Quốc, bất kể gần đây Washington có vẻ nhún nhường trong ngoại giao với Bắc Kinh.
Tạp chí Foreign Policy trích dẫn bức thư các nghị sỹ Mỹ gửi lên Tổng thống Donald Trump: “Chúng tôi đề nghị ông thông qua chính sách hỗ trợ thường xuyên và nhất quán cho nỗ lực bảo vệ (chủ quyền) của Đài Loan và không cho phép những mối quan ngại về Trung Quốc được ưu tiên hơn Đài Loan”.
Các nghị sỹ cũng nêu ra danh sách các vũ khí đang chờ được bán cho Đài Loan trong bức thư này. Đến nay, chính quyền của Donald Trump vẫn chưa chính thức thông báo cho quốc hội Mỹ về thương vụ này.
Việc trình lên quốc hội sẽ là một bước quan trọng trong tiến trình thúc đẩy thỏa thuận vũ khí giữa Mỹ và Đài Loan. “Chúng tôi yêu cầu chính quyền gửi những thông báo này tới quốc hội ngay lập tức”, bức thư nói, “Mặc dù có phạm vi khiêm tốn, chúng vẫn là dấu hiệu quan trọng trong việc duy trì sự hỗ trợ nhất quán của Mỹ dành cho Đài Loan”.
Theo nhận định của các nghị sỹ Mỹ, sự hỗ trợ của Washington đặc biệt có ý nghĩa với Đài Bắc, đặc biệt là trong bối cảnh “Trung Quốc đang gia tăng áp lực kinh tế và các chiến thuật đe dọa quân sự” chống lại Đài Loan kể từ sau cuộc bầu cử của Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, gây căng thẳng ở eo biển Đài Loan.
Bức thư phản ánh sự lo lắng hiện nay ở Đài Loan về việc Mỹ chậm thúc đẩy hợp đồng vũ khí cũng như sự “thân thiết đáng ngại” giữa Washington và Bắc Kinh. Bên cạnh đó, các quan chức và các nhà lập pháp Mỹ cũng cho rằng Donald Trump sẽ cắt đứt sự hỗ trợ kéo dài 4 thập kỷ qua của Washington dành cho Đài Bắc. Hồi tháng Tư, khi trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, Tổng thống Mỹ cho biết sẽ tham vấn Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước khi nói chuyện với nhà lãnh đạo Đài Loan. Mục đích là tránh “gây khó khăn” cho Bắc Kinh.
Lúc đó, ông Trump chia sẻ: “Ông ấy (Tập Cận Bình) là bạn tôi. Tôi nghĩ ông ấy thực sự là một nhà lãnh đạo tuyệt vời. Và tôi không muốn làm bất cứ thứ gì theo cách đó. Vì thế, dĩ nhiên tôi muốn nói chuyện với ông ấy đã”.
Những bình luận của Tổng thống Trump và thái độ im lặng trước việc ngừng hỗ trợ gói vũ khí của chính quyền đã làm gia tăng lo ngại ở Washington rằng ông Trump có thể sẵn sàng nhượng bộ Trung Quốc mà không cần phải nhận lại gì nhiều. Tổng thống Mỹ đã cho thấy ông sẵn sàng bỏ qua các cuộc tranh chấp thương mại hay các vấn đề gây tranh cãi khác nếu Trung Quốc thu hẹp các mối quan hệ kinh tế với phía Triều Tiên.
Kể từ khi được bầu cử hồi tháng 11, lập trường của Donald Trump về Trung Quốc và Đài Loan đã quay ngoắt 180 độ và khiến các nhà ngoại giao châu Á bối rối. Chỉ không lâu sau khi chiến thắng, Trump dường như vẫn còn sẵn sàng đối đầu với Trung Quốc để bảo vệ Đài Loan khi ông phá vỡ giao ước được thiết lập lâu nay và nhận cú điện thoại của nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Nhưng rồi ông Trump đã từ chối các cuộc gọi khác và hạ thấp giọng đe dọa trừng phạt thương mại Trung Quốc trước đó.
Theo chính sách “Một Trung Quốc”, Hoa Kỳ chỉ có thể công nhận 1 chính phủ là Bắc Kinh. Nhưng nước này cũng đã cung cấp vũ khí cho Đài Loan và có một mối quan hệ không thực sự rõ ràng với chính quyền ở Đài Bắc.
Thượng nghị sỹ John McCain là một trong 8 nghị sỹ ký vào thư đề nghị nói trên. Trong bức thư, các thượng nghị sỹ đã đề nghị Mỹ cần tham vấn chặt chẽ cho Đài Loan khi nhu cầu quân sự của đảo này càng ngày càng lớn như máy bay chiến đấu, tàu ngầm, các hệ thống phòng thủ tên lửa và hệ thống chiến tranh điện tử.