Mức độ hậu thuẩn cho phát biểu của tướng Zhang có thể ước lượng từ mức độ đánh thức sự quan tâm của cấp lãnh đạo cao hơn và từ triển vọng của tướng Zang trong vị trí hiện tại và tương lai. Liệu phát biểu của Zang là đại diện cho một chính sách trong tương lai hoặc chỉ là một sự phê phán chính sách hiện tại ?
Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc
Phần 2: Tướng Zang, Hồ Cẩm Đào và CPPCC
Zhang khởi đầu phát biểu của mình với một sự hợp thức hóa quen thuộc ,bằng cách đánh thức sự quan tâm của cấp chóp bu Trung Quốc. Trong trường hợp này, Zhang đã trích dẫn sự quan tâm của Đảng và Chỉ huy Hồ Cẩm Đào của PLA. Zhang nói “Chính phủ Trung Quốc rất chú ý đến công tác kế hoạch và quản lý biển Đông, và Hồ Cẩm Đào, Tổng bí thư Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc, Chủ tịch nước và Chủ tịch Quân ủy Trung ương, cũng mấy lần đưa ý kiến chỉ đạo về tổ chức tốt và điều hành vùng biển Đông”
Trong lúc không có một tán thành cụ thể nào đối với các bước mà Zhang đề nghị, một phát biểu đặc biệt như thế chắc là Ông Hồ Cẩm Đào không tự nói ra. Người ta chỉ biết là Hồ Cẩm Đào có thực hiện một chuyến thăm viếng cấp cao căn cứ mới của PLAN gần Sanya trong tuần lễ đầu tháng 4/2008, hình như chỉ thị sát căn cứ này và chính thứccho phép xây dựng bến đậu cho loại tàu mới kiểu 071 của hải quân PLA, một loại tàu há mồm (LPD) thủy quân lục chiến. Điều này có thể phản ánh những gì mà tướng Zhang đã nói, Ông Hồ (Cẩm Đào) nhận thức rất rõ những vấn đề phải đối phó của PLA tại vùng biển Đông.
Về phía Zhang, ông đã nghỉ hưu từ tháng 1/2009 trong chức vụ sĩ quan cấp rất cao của PLA. Vào đầu năm 2000, ông là Trung tướng chức vụ Phó trưởng Nhân sự (DCOS) của Tổng vụ Nhân sự thuộc Quân ủy Trung ương.
Ông được thăng chức Đại tướng vào năm 2004, và về hưu khi là thành viên cao cấp thứ ba trong Ban Chỉ huy Tướng lãnh, và là Phó bí thư của Ủy ban Kiểm tra Đảng. Khi ở DCOS, tướng Zhang giữ vững hình bóng trong quan hệ công cộng nổi bật, thường xuyên gặp gỡ thăm viếng các phái đoàn quân sự nước ngoài và công du nước ngoài.
Điều thú vị là hầu hết sự nghiệp của Zhang tại PLA đều trải qua khi ở trong Lữ đoàn Công nghệ Cơ Khí, vươn lên chức Giám đốc của Cục Lữ đoàn Cơ khí trong Ban Chỉ huy Tướng lãnh từ 1990 – 1991. Với tiểu sử này liệu tướng Zhang đã đóng một vai trò trọng yếu trong chương trình xây dựng cơ sở hạ tầng chủ lực của PLA trong cuối thập kỷ này, bao gồm đại căn cứ tàu ngầm mới nằm trong lòng đất ở Sanya, hoặc xây dựng các tiền đồn mới trên đảo thuộc quần đảo Trường Sa( Spratly) ?
Phải chăng Zhang đơn giản chỉ là ủng hộ các chương trình mà ông ta theo đuổi trong phần cuối sự nghiệp năng động của mình, hay ông ta phản ánh ý kiến phần lớn của các nhân vật quan tâm trong PLA rằng Trung Quốc cần phải tăng tốc kiểm soát quân sự của họ trên vùng biển Đông ?
Tuy nhiên, khó có thể đánh giá đầy đủ chủ trương và kế hoạch do tướng Zhang đề xuất đã được quyết định hay chưa, hoặc giả ông chỉ đại diện cho phe cứng rắn đang kêu gọi cho các hành động quân sự ở biên giới vùng biển Đông.
Sự tồn tại của Đảng Cộng Sản trong việc ủng hộ có thể phỏng đoán trên thực tế là đã vượt tầm của PLA qua việc Zhang đọc bài phát biểu trên với tư cách là thành viên cao nhất của Hội đồng Tư vấn Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC).
Được thành lập từ năm 1949, hội đồng CPPCC là nổ lực đầu tiên của Mao Trạch Đông nhằm xây dựng một sự ủng hộ rộng rãi của quần chúng đối với dảng Cộng sản bằng cách tập hợp các nhóm không đảng phái . Ngày nay, CPPCC cũng hành xử chức năng như vậy, có thể so sánh với Hội Nghị Hiệp Thương Nhân Dân “hùa gật”. Hiện tại, CPPCC được Mặt trận Thống Nhất Lao động (UFWD) kiểm soát phần lớn, do đó đấy không phải là diễn đàn bàn luận lung tung.
Phù hợp với nhiệm vụ của UFWD là tập hợp sự ủng hộ cho Đảng, bài phát biểu của Zang được đề cao trên tờ Global Times, và được lưu hành rộng rãi trên cộng đồng mạng Trung Quốc. Tuy nhiên, qua những gì PLA đã và đang làm có thể thấy là để nhằm tăng cường khả năng ứng phó của mình tại biển Đông, cần phải xem bài phát biểu của tướng Zhang là một cảnh báo nghiêm trọng về các xu thế hành động của Trung Quốc.
Một số trong chương trình của Zhang đang được thực hiện
Trong mấy năm gần đây, Trung Quốc đã bắt đầu làm rất nhiều việc mà tướng Zhang kêu gọi. Trung Quốc đã mở rộng lực lượng cảnh sát hàng hải không thuộc PLA với nhiều tàu lớn đủ khả năng hoạt động “dân sự” tầm xa để bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc
Năm 2003 Cục An ninh Hàng hải của Trung Quốc đã nhận được một tàu tuần tra loại “Haixun-21” 1.500 tấn đầu tiên . Nó được vũ trang kém hơn tàu khu trục của Hải quân PLA nhưng có mang theo một trực thăng. Một báo cáo mới đây trên một trang Web Trung Quốc cho biết hình như Trung Quốc đang có kế hoạch đóng một số lượng lớn loại tàu 1.000, 1.500 và 4.000 tấn cho các nhiệm vụ về chủ quyền này.
Nếu đúng vậy thì báo cáo này cho thấy Lực lượng Hải quân Phòng vệ Bờ biển Trung Quốc có thể trang bị tàu lớn hơn so với lực lượng tuần duyên của Nhật Bản. Vào giữa tháng 6/2009, Cục Tài nguyên Khoáng sản biển của Trung Quốc đã bắt đầu cho chạy thử trong vùng biển Đông loại tàu hiện đại 5.600 tấn mang tên “Đại Dương Một” , mua lại của Ukraine vào năm 1994.
Đây có lẽ là loại tàu hiện đại nhất của Trung Quốc phục vụ công tác khảo sát đáy biển và lập bản đồ, và vào giữa thập kỷ 90 đã tiên phong thí nghiệm với loại xe lặn tự hành đáy biển sâu (UUVs) ký hiệu CR-01 thiết kế chung với Nga cho nhiệm vụ khảo sát này.
Các tàu tuần duyên mới to lớn hơn: Trung Quốc có tham vọng đóng các tàu to hơn cho lực lượng gìn giữ chủ quyền không thuộc hải quân nhằm đẩy mạnh các yêu sách của mình về vùng biển Đông. Ta thấy ở đây là loại “Haixun-21”.
Tướng Zhang kêu gọi trang bị thêm loại phi cơ tuần tra trên biển và qua trích dẫn báo cáo ở trên về việc xây dựng lực lượng Tuần duyên cũng đã ghi nhận yêu cầu này.
Ngày nay, việc giám sát đường biển của Trung Quốc và Không lực Hải quân của PLA chỉ sử dụng một số ít phi cơ loại nhỏ Y-12 hai động cơ phản lực cánh quạt và loại tầm trung Y-8 4x phản lực cánh quạt cho nhiệm vụ này. Như thế là còn thiếu về số lượng và hạn chế về tầm hoạt động để Trung Quốc đặt vùng biển Đông tự nhận là của mình dưới tầm giám sát.
Gần đây, Trung Quốc đã quan tâm đến việc đặt mua hoặc cùng chế tạo loại thủy phi cơ hiện đại hai động cơ phản lực cánh quạt kiểu Beriev Be-200 của Nga. Tuy nhiên, các báo cáo gần đây cho thấy Trung Quốc đã quyết định phát triển loại JL-600, hoặc “Dragon-600”, một loại thủy phi cơ lớn hệ 4x phản lực cánh quạt, được phát hiện trong cuộc triển lãm hàng không Zhuhai vào tháng 11/2008. Nó có thể đưa vào hoạt động sớm khoảng năm 2012.
Trong lúc các số liệu kỹ thuật chưa có đủ, ta có thể phỏng đoán nó dùng loại động cơ phản lực cánh quạt trục quay 6.500 mã lực mạnh mẽ hơn như hiện đang dùng cho loại phi cơ vận tải mới Shaanxi Y-9. Loại JL-600 này có thể chở được tới 15 hoặc 20 tấn hàng, hoặc tương đương loại Lockheed-Martin C-130.
Với loại JL-600 này PLA có thể nhanh chóng trực tiếp hổ trợ công tác hậu cần và nhân sự đến các tiền đồn vùng đảo Trường Sa xa xôi thường xuyên bị nước cạn bao quanh. Yêu cầu về khả năng này sẽ tăng cao một khi Trung Quốc mở rộng diện tích và nhân sự kèm theo cho các tiền đồn ở Trường Sa. Loại JL-600 cũng làm được việc tuần tra đường dài, chống tàu ngầm, chống tàu nổi và các nhiệm vụ rải mìn.
Tướng Zhang kêu gọi lập một “Hệ thống quan sát nhận dạng thám thính ba chiều” để cung cấp thông tin “tích hợp” cũng đang được tiến hành. PLA đang phát triển loại ra đa tầm xa Vượt Chân Trời (OTH), các hệ thống siêu âm định vị đáy biển, và các vệ tinh giám sát mà tất cả có thể góp phần vào một tích hợp chiến thuật không gian điều khiển nhằm bảo vệ các khu vực ở biển Đông cho các hoạt động của SSBN trong tương lai.
Năm 2008 các nguồn từ giới quân sự châu Á cho tác giả biết rằng Trung Quốc đã xây dựng mới một trạm ra đa tầm xa Vượt Chân Trời (OTH) tại đảo Hải Nam. Sau đó tại buổi triển lãm IDEX tháng 2/2009 ở Abu Dhabi, một nguồn tin từ Nga đoan chắc với tác giả(bài báo nầy) về việc bán cho Trung Quốc thiết bị Podsolnukh-E, là loại ra đa sóng vòng cung ngang bề mặt OTH với tầm xa 300 km.
Nhưng Nga cũng đưa ra thị trường hệ thống OTH sóng vòng cung lên bầu trời tầm 3.000 km, mà không thấy có báo cáo nào cho biết đã được bán cho PLA hay chưa. Trung Quốc từ lâu theo đuổi nghiên cứu phát triển loại ra đa OTH sóng vòng cung lên bầu trời nầy.
Trong đầu năm 2008, một nguồn tin từ giới quân sự châu Á cũng cho tác giả hay là Trung Quốc đã bắt đầu đặt các mạng thiết bị định vị sóng âm thanh đầu tiên. Nga cũng đưa ra thị trường các hệ thống này nhưng không thấy báo cáo là có bán cho Trung Quốc. Các mạng thiết bị định vị sóng âm thanh này đặc biệt có ích cho việc theo dõi các loại tàu ngầm. Các đảo lớn hơn ở quần đảo Hoàng Sa, như đảo Woody, hoặc tương lai ở dãy đá ngầm Mischief có thể đưa loại này vào sử dụng để lập ra một rào cản canh chừng những gì đang hoạt động để phục vụ cho SSBNs của PLA.
Thêm vào đó, mạng giám sát không gian của PLA đang xây dựng rất thuận lợi. PLA hiện đang nâng cấp nhóm quang điện tử và vệ tinh giám sát bằng ra đa. Dòng Yaogan giờ đã có khoảng 6 vệ tinh. Hai vệ tinh đầu là Huangjing HJ-1A và HJ-1B loại vệ tinh quang điện tử được phóng lên vào tháng 9/2008, và vệ tinh ra đa đầu tiên HJ-1C dự kiến được phóng lên vào năm 2009 với tổng số sau cùng là 8 chiếc.
Khi hoàn tất chòm sao vệ tinh này sẽ cho phép bay ngang vùng trời trên biển Đông mỗi ngày gấp bội. Các vệ tinh sẽ sớm được các máy bay mới loại không người lái (UAVs) kết hợp vào công tác giám sát tầm xa. Các công ty chế tạo máy bay Guizhou và Chengdu đã có tiết lộ về kế hoạch chế tạo một loại máy bay UAV bay tầm cao và có độ bền lâu (HALE).
Khái niệm về loại máy bay cánh hộp tầm 7.000 km “Soar Eagle” của hãng Guizhou được tiết lộ tại cuộc triển lãm Hàng không Zhuhai năm 2006. và loại “Long Haul Eagle” của hãng Chengdu được tiết lộ tại triển lãm Zhuhai vào năm 2008 tương tự như loại Northrop Grumman Global Hawk về hình dáng và kích cỡ. Loại nhỏ hơn bay cao và sức chịu đựng trung bình của Chengdu là Tian Yi, một loại phi cơ quan sát hai cánh quạt UAV mới chỉ bắt đầu bay thử nghiệm.
(Còn tiếp)