Hải quân Trung Quốc đã nhận tổng cộng 78 tên lửa hành trình chống hạm siêu âm 3M80 Moskit từ Nga vào giai đoạn đầu những năm 2000.
Theo số liệu được Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm – SIPRI công bố, số tên lửa Moskit trên dùng để trang bị cho 4 khu trục hạm lớp Sovremenny – Dự án 956E và 956EM mà Trung Quốc đặt mua từ Nga.
Trong thời gian tương đối dài, bộ đôi Sovremmeny-Moskit đã tạo thành chủ lực sức mạnh tấn công cho hạm đội tàu mặt nước của Hải quân Trung Quốc (PLAN), trước khi họ tiến hành chế tạo các thế hệ tên lửa diệt hạm siêu âm như YJ-12 hay YJ-18.
Tuy nhiên trong những năm gần đây, theo đà phát triển mạnh mẽ của PLAN thì các khu trục hạm Sovremenny đã trở nên lạc hậu khi không được thiết kế giảm diện tích phản xạ radar, động cơ hơi nước hiệu suất quá kém, hệ thống điện tử không còn đáp ứng yêu cầu của chiến tranh hiện đại…
Chính vì vậy mà Hải quân Trung Quốc đã quyết định tiến hành dự án hiện đại hóa toàn bộ 4 chiếc Sovremenny cho dù thời gian phục vụ của chúng chưa lâu. Ngoài nâng cấp thiết bị điện tử, tên lửa phòng không thì còn một điểm rất đáng chú ý đó là 3M80 Moskit đã bị loại bỏ, nhường chỗ cho YJ-12A.
So sánh với Moskit thì YJ-12A tỏ ra vượt trội ở mọi phương diện, nó có tầm bắn gấp đôi, tốc độ tối đa Mach 4, trong khi kích thước và trọng lượng lại gọn nhẹ hơn nhiều. Bên cạnh đó, YJ-12 còn được đánh giá cao ở khả năng thao diễn cùng với năng lực chống nhiễu điện tử rất mạnh.
 |
| Đồ họa khu trục hạm Sovremenny nâng cấp của Hải quân Trung Quốc, dễ nhận thấy ống phóng tên lửa Moskit đã bị thay thế bằng loại YJ-12A |
Câu hỏi đặt ra lúc này là Trung Quốc sẽ làm gì với số tên lửa Moskit dư thừa trên khi các tàu chiến của họ đều ưu tiên dùng tên lửa chống hạm nội địa, hơn nữa trọng lượng quá lớn của 3M80 cũng khiến nó khó mà tích hợp lên một lớp tàu khác.
Phương án viện trợ loại tên lửa này cho một đồng minh thân cận cũng bị loại bỏ vì lý do đơn giản là giá thành của Moskit lên tới trên 3 triệu USD, con số chẳng hề nhỏ để dễ dàng trao tặng.
Do vậy mà đã xuất hiện ý kiến trong nội bộ Trung Quốc đó là hãy tận dụng số tên lửa này cho vai trò lá chắn phòng thủ bờ biển, chúng sẽ tỏ ra cực kỳ nguy hiểm khi được triển khai trên một cụm đảo nào đó.
Kích thước quá lớn của Moskit mặc dù sẽ khiến chúng khó có thể đưa lên xe mang phóng tự hành, nhưng nếu bố trí trong bệ phóng cố định thì vẫn tạo ra năng lực uy hiếp cực lớn.
Với diễn biến này, trong trường hợp ý định của Hải quân Trung Quốc thành hiện thực thì sẽ là một động thái leo thang cần đặc biệt lưu tâm.